มณฑลพายัพ มี จังหวัด อะไร บ้าง

ย้อนรอยอดีตสู่มณฑลพายัพ

มณฑลพายัพ อดีตมณฑลเทศาภิบาลในระบบการปกครองแบบมณฑลของสยาม ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2437 ครอบคลุมพื้นที่ภาคเหนือตอนบน เปรียบเสมือนดินแดนล้านนาที่ถูกผนวกรวมเข้ากับสยามอย่างเป็นทางการ

จากมณฑลลาวเฉียงสู่มณฑลพายัพ

เดิมทีพื้นที่นี้เคยถูกเรียกว่า "มณฑลลาวเฉียง" สะท้อนให้เห็นถึงกลุ่มชาติพันธุ์ลาวที่อาศัยอยู่ในภูมิภาคนี้ ต่อมาในปี พ.ศ. 2443 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเปลี่ยนชื่อเป็น "มณฑลพายัพ" อันสื่อถึงทิศเหนืออันเป็นที่ตั้งของมณฑล

เมืองสำคัญในมณฑลพายัพ

มณฑลพายัพประกอบด้วยเมืองสำคัญ 6 เมือง ได้แก่

• นครเชียงใหม่
• นครลำปาง
• นครลำพูน
• นครน่าน
• นครแพร่
• เมืองเถิน (ต่อมาถูกยุบรวมกับจังหวัดลำปาง)

  

เมืองนครเชียงใหม่: ศูนย์กลางการปกครอง

เมืองนครเชียงใหม่ได้รับเลือกให้เป็นศูนย์กลางการปกครองของมณฑลพายัพ โดยมี "เจ้าพระยาพลเทพ (พุ่ม ศรีไชยันต์)" ข้าหลวงใหญ่คนแรก ทำหน้าที่ปกครองดูแลหัวเมืองต่างๆ ในมณฑล

บทบาทสำคัญของมณฑลพายัพ

มณฑลพายัพมีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนแปลงทางการปกครอง เศรษฐกิจ และสังคมของภาคเหนือ ดังนี้

• การปกครอง: มณฑลพายัพนำระบบการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาลมาใช้ ส่งผลให้เกิดการรวมศูนย์อำนาจและพัฒนาประสิทธิภาพการปกครอง
• เศรษฐกิจ: มณฑลพายัพส่งเสริมการค้าขายและการลงทุน พัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน เช่น ถนน ทางรถไฟ และระบบสื่อสาร
• สังคม: มณฑลพายัพริเริ่มจัดตั้งโรงเรียน โรงพยาบาล และหน่วยงานด้านสังคม ส่งเสริมการศึกษาและสาธารณสุข

  

มณฑลพายัพ: มรดกทางประวัติศาสตร์

ปัจจุบันมณฑลพายัพถูกยุบเลิกไปแล้ว แต่ยังคงทิ้งไว้ซึ่งมรดกทางประวัติศาสตร์อันล้ำค่า สะท้อนให้เห็นถึงวิวัฒนาการของระบบการปกครอง เศรษฐกิจ และสังคมในภาคเหนือ