ผักกระสัง ผักที่ไร้ราคาแต่ไม่ได้ไร้ค่า!!

 

 ชื่อท้องถิ่นอื่นๆ เรียกว่า กระสัง โดยเฉพาะในภาคกลางนิยมเรียก แต่มีภาษาท้องถิ่นอื่นๆ อีกด้วย

-ภาคเหนือ เรียกว่า ผักฮากกล้วย

-ภาคอิสาน เรียกว่า ผักตาโค้ง, ผักตาก้ง

-ภาคใต้ เรียกว่า ชากรูด

-เขมรแถวแม่ฮ่องสอน เรียกว่า ตาฉี่โพ

-แถบจังหวัดสุราษฎร์ธานี เรียกว่า ผักสังเบา

 

       ผักกระสัง เป็นพืชล้มลุก มีขนาดเล็ก สูงเพียง 10-20 ซม. ลำต้นเปราะ หักง่าย อุดมไปด้วยน้ำ สีเขียวใส ใบคล้ายรูปหัวใจแผ่นใบหนาและขอบใบเรียบ ส่วนดอกออกตามปลายยอดเป็นช่อที่มีสีครีมหรือสีเขียวอ่อน เติบโตได้ทั้งปี ชอบที่ชุ่มชื้น พบได้ทั่วไปของทุกภาค

 

       ผักกระสัง เป็นผักโบราณที่คนไทยรู้จักกินกันมานานแล้ว ซึ่งจะนำมากินเป็นผักสดหรือผักลวกกับน้ำพริกต่างๆ (นิยมกินต้นอ่อนจิ้มน้ำพริก) หรือใส่ในแกงจืดก็ได้ หรือนำไปใส่ในแกงเลียง แกงอ่อม หรือแกงป่าทั่วไป กระสังมีรสเผ็ด หอม เป็นพี่น้องกับพริกไทย แต่รสชาติดีกว่ามาก 

 

สรรพคุณทางยา

        หมอยาพื้นบ้านมักจะใช้ผักกระสังตำพอกฝี หรือคั้นเอาน้ำทาแผลฝีที่มีหนอง ผักกระสังมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อ ใบยังนำมารักษาโรคลักปิดลักเปิด แก้ไข้ แก้ปวดข้อ ข้ออักเสบ และยังเชื่อว่่าการใช้น้ำต้มผักกระสังล้างหน้าจะทำให้ผิวสวย ปัจจุบันมีการศึกษาทางวิทยาศาสตร์พบว่า ผักกระสังมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ มีฤทธิ์แก้ปวด และไม่มีพิษภัย

       ในฟิลิปปินส์ก็มีการกินผักกระสังสดๆ หรือนำมาต้มกิน เพื่อรักษาโรคเก๊าต์และข้ออักเสบ วิธีการต้ม ให้นำผักกระสังประมาณ 1 กำมือ ต้มกับน้ำให้ท่วมยา และเคี่ยวให้เหลือประมาณ 1 แก้ว แบ่งรับประทานครั้งละ ครึ่งแก้ว เช้า-เย็น นอกจากนี้ชาวฟิลิปปินส์ยังใช้ทั้งต้นสดบดประคบฝี หรือตุ่มหนอง

       ในมาเลเซีย เชื่อว่าการรรับประทานผักกระสัง จะช่วยรักษาโรคตาและต้อ(glaucoma) การศึกษาวิจัยในปัจจุบัน ยังพบว่าผักกระสังมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และมีวิตามินซีสูง น้อยกว่าวิตามินซีจากมะนาวนิดเดียว มะนาว 100 กรัม มีวิตามินซี 20 มิลลิกรัม ส่วนมกระสังมีวิตามินซีอยู่ 18 มิลลิกรัม 

        ส่วนในประเทศอื่นๆ ที่มีผักกระสังขึ้นอยู่จะใช้ผักกระสังในการรักษาอาการปวดท้องทั้งแบบธรรมดาและปวดเกร็ง ฝี สิว แผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก อ่อนเพลีย ปวดหัว ระบบประสาทแปรปรวน หัด อีสุกอีใส มีแก๊สในกระเพาะ ปวดข้อรูมาติก และยังมีการใช้เฉพาะบางท้องถิ่น

        ในประเทศบลาซิลใช้ในการลอดคอเลสเตอรอล ในกียานา(Guyana) ใช้ในการขับปัสสาวะ ลดไข่ขาวในปัสสาวะ ในแถบอเมซอนใช้ขับปัสสาวะ หล่อลื่น หัวใจเต้นผิดปกติ ปัจจุบันมีสารสกัดจากผักกระสังจำหน่ายในต่างประเทศ

        ในบ้านเราสถาบันวิจัยโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้เคยวิเคราะห์หาธาตุอาหารในพืชผักต่างๆ พบว่า ผักกระสัง 1 ขีด หรือ 100 กรัม มีเบต้าแคโรทีนราว 285 ไมโครกรัม เทียบหน่วยเรตินัล ก็น่าจะเป็นเหตุผลเพียงพอที่จะบอกว่าผักกระสังเป็นผักต้านมะเร็ง โดยเฉพาะการกินผักกระสังสด

       ในผักกระสัง มีสรรพคุณทางยาในการรักษาเริมและมะเร็งเต้านม ความรู้นี้ไม่ค่อยแพร่หลายนัก แต่ แมะ(มือลอมะแซ) ที่บ้านกำปงบือแน ตำบลจะกว๊ะ อำเภอรามัน จังหวัดยะลา บอกว่า ผักกระสังเป็นยารักษาเริม มะเร็งเต้านม และฝี ในการรักษาเริมนั้นจะนำต้นผักกระสังผสมกับขมิ้นและข้าวสาร(ฮูยงงูกุมาตอกูยิ) ตำให้ละเอียดแล้วพอกทิ้งไว้ 1 คืน และนำใบมาตำ ขยำ แปะทาเม็ดที่เป็นใต้ราวนม แก้มะเร็งเต้านม ข้อมูลที่ว่าผักกระสังใช้รักษามะเร็งนี้ ไม่เคยรู้มาก่อนเลยและเป็นที่น่าทึ่งตรงที่ว่า มีรายงานการศึกษาพบว่า สารในผักกระสังมีฤทธิ์ต้านมะเร็งด้วย นอกเหนือไปจากการแก้อักเสบและแก้ปวด

        คุณสารีป๊ะ อาแวกือจิ ที่บ้านกำปงบือแน ตำบลจะกวั๊ะ อำเภอรามัน จังหวัดยะลา มีประสบการณ์การใช้ผักกระสังบอกว่า ผักกระสังเป็นยาสระผม ทำให้ผมนุ่ม โดยนำใบขยำกับน้ำชโลมศีรษะให้ศีรษะเย็น ป้องกันผมร่วม ทำให้ผมนุ่ม เพราะในผักกระสังมีธาตุอาหาร มีความเป็นกรดอ่อนๆ มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ต้านอนุมูลอิสระ ต้านเชื้อราและแบคทีเรีย ผักกระสังเป็นสมุนไพรที่มีประวัติการใช้เป็นยามายาวนาน

 

ในโบลิเวีย มีบันทึกที่มีอายุนับพันปีชื่อAltenos Indians document กล่าวไว้ว่า        

-ผักกระสังทั้งต้นบดผสมน้ำใช้กินเพื่อห้ามเลือด

-ใช้ส่วนรากต้มกินรักษาไข้ 

-ใช้ส่วนเหนือดินโปะแผล

 

สูตรยำผักกระสัง

        หั่นกระสังชิ้นพอประมาณ 1-2 ทัพพี น้ำมะนาว 1-2 ช้อนโต๊ะ กุ้งแห้ง 1-2 ช้อนโต๊ะ พริกขี้หนูแห้งทอดพอประมาณ มะม่วงซอย 1-2 ช้อนโต๊ะ หัวหอมซอยพอประมาณ แครอทซอยฝอยๆ 1-2 ช้อนโต๊ะ ถั่วลิสงคั่วพอประมาณ ขิงซอย 1-2 ช้อนโต๊ะ หมูหยองพอประมาณ โหระพา สะระแหน่ ไว้แต่งรส น้ำปลา 1-2 ช้อนโต๊ะ น้ำตาลทราย 1-2 ช้อนโต๊ะ จากนั้นรวมเครื่องปรุงทุกอย่าง เข้าด้วยกัน ปรุงรสตามชอบ 

       กระสังยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพอีกมาก เช่น แก้อักเสบ ตำรับนี้เหมาะกับคนที่มีปัญหาเรื่องข้ออักเสบ ต้อหิน(glaucoma) เป็นต้น ในยุคคนไทยปีหนึ่งๆ ตายจากโรคมะเร็งปีละ ไม่น้อยกว่า 60,000 คน ดังนั้น เมนูยำผักกระสังนี้เหมาะมากค่ะ

สรรพคุณทางยาและประโยชน์

-กระสังเป็นผักที่มีเบต้าแคโรทีนอยู่มาก ช่วยเรื่องภูมิต้านทานต่อโรคต่างๆ ได้

-ช่วยป้องกันการเกิดโรคมะเร็งได้

-ช่วยป้องกันการเกิดโรคหัวใจขาดเลือดได้

-สามารถรักษาแผลและฝีได้ นำใบมาคั้นน้ำแล้วเอามาใช้ทาแผลและฝี

-ช่วยรักษาและลดอการเลือดออกตามไรฟันได้

-ช่วยรักษาอาการปวดท้องได้

-บดใบกระสังแล้วสามารถนำมารับประทาน จะช่วยลดอการปวดศีรษะได้

-นำต้นกระสังมาผสมข้าวสารกับขมิ้น แล้วทำการบดให้ละเอียด นำไปพอกในคนที่มีอาการเริม ใช้เป็นยารักษาเริมได้

-ในบางประเทศรับประทานใบช่วยรักษาอาการต้อในตาได้

-ทั้งต้นและใบเมื่อนำมาแช่น้ำ สามารถนำไปใช้ทารักษาอาการผื่นคันได้ 

 

คุณค่าทางอาหารของผักกระสัง 100 กรัม ประกอบไปด้วย

1. พลังงานประมาณ 10 กิโลแคลอรี่
2. น้ำ 60 กรัม
3. โปรตีน 0.5 กรัม
4. แคลเซียม 60 มิลลิกรัม
5. คาร์โบไฮเดรต 1.5 กรัม
6. ไขมัน 0.2 กรัม
7. เหล็ก 0.5 มิลลิกรัม
8. ไนอะซิน 0.6 มิลลิกรัม
9. เบต้าแคโรทีน 285 ไม่โครกรัม
10. วิตามินบี2  0.2 มิลลิกรัม
11. วิตามินซี 15 มิลลิกรัม