ความตายของช่างตัดผม

 

๑

ข่าวช่างตัดผมชราถูกฆ่าตายไม่ทำให้ชาวบ้านในหมู่บ้านชนบทห่างไกลแห่งนี้แปลกใจนัก  เพียงแต่หลายคนคิดว่ามันเร็วเกินไป  ชาวบ้านวิจารณ์เหตุการณ์อุกอาจยิงช่างตัดผมกลางวันแสกๆ อย่างเผ็ดร้อน

          ชายชราช่างตัดผมไม่มีลูกไม่มีเมีย  แกอยู่ตัวคนเดียวตั้งแต่เป็นหนุ่มน้อย  พ่อของแกเคยเป็นช่างตัดผมประจำหมู่บ้านนี้มาก่อน  ผู้เป็นพ่อได้ถ่ายทอดวิชาช่างตัดผมให้กับลูกชายโทนจนหมด     ไส้หมดพุง  ส่วนผู้เป็นแม่ก็เป็นชาวนาเหมือนชาวบ้านทั่วไป หากว่างเว้นจากการทำงานก็ทำขนมขาย  สามชีวิตดำเนินชีวิตอย่างเรียบง่าย ครอบครัวนี้จึงไม่ลำบากนัก

          หากย้อนกลับไปปู่ของชายชราช่างตัดก็เป็นช่างตัดผม  อาจบอกได้ทีเดียวว่าตระกูลนี้ทั้งตระกูลเป็นช่างตัดผม  เป็นอาชีพที่ต้องเอาผมออกจากศีรษะคน  เท่าที่ชายชรารู้มาปู่ของแกได้เอาชีวิตไปทิ้งในสนามรบครั้งสงครามเวียดนาม

          ตอนเป็นเด็กช่างตัดผมอยู่ในวงล้อมของลูกค้าทุกวัย  ตั้งแต่เด็กนักเรียนผมเกรียนจนถึงคนชราผมขาวทั้งศีรษะ  การสนทนาปราศรัยเกิดขึ้นอย่างไม่มีพิธีรีตอง บางคนไม่ได้มาเพื่อตัดผม  พวกเขามาเพื่อพูดคุยแลกเปลี่ยนเรื่องราวแล้วก็กลับ ร้านตัดผมใต้ถุนบ้านจึงกลายเป็นที่ประชุมย่อย        ของหมู่บ้านรองจากที่ประชุมหลักที่บ้านผู้ใหญ่บ้านไปโดยปริยาย

          ประเด็นต่างๆ ทั้งการบ้านการเมือง  สังคม  อาชญากรรม  ฆ่า ข่มขืน  ลูกสาวใครหนีไปกับไอ้หนุ่มหมู่บ้านไหน  ถูกเล่าปากต่อปากอย่างออกรส  เด็กน้อยเห็นพ่อเป็นศูนย์กลางแห่งการเล่าเรื่องทั้งหมด  หากจะพูดให้ถูกต้องตามหลักการก็คือ  พ่อของเด็กน้อยเป็นประธานในที่ประชุมนี้โดยไม่ได้ตั้งใจ

          เด็กน้อยซึมซับเรื่องราวเล่าขานภายในหมู่บ้าน  และวิชาช่างตัดผมนับแรมเดือนแรมปี      อีกทั้งยังซึมซับเอาท่วงทำนองของการเล่าเรื่อง  การฟัง  การแสดงความคิดเห็นจากผู้เป็นพ่อ       เทิดทูนผู้เป็นพ่อให้เป็นพระเอกในดวงใจ  พ่อของเด็กน้อยถึงแม้จะดื่มเหล้าและสูบบุหรี่บ้าง          แต่ก็ชอบความยุติธรรม ความชอบธรรม ชอบช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยาก และก็ด้วยเหตุนี้เองจึงเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับความไม่ชอบมาพากลบางอย่าง  จะเป็นเรื่องอะไรนั้นเด็กน้อยยังไม่ค่อยเข้าใจนัก

          ตอนที่พ่อของแกจมน้ำตายในปีนั้น  ผู้ใหญ่บ้านและเจ้าหน้าที่บ้านเมืองต่างลงความเห็นว่าพ่อของแกตายด้วยอุบัติเหตุ  พ่อของแกขับมอเตอร์ไซค์คันเก่าคู่ชีพกลับจากไปช่วยงานบวชที่หมู่บ้านใกล้เคียงรถเสียหลักตกลงคลองส่งน้ำ  ชาวบ้านที่ออกไปจับปลามาพบและงมร่างพ่อของชายชราขึ้นจากคลองส่งน้ำ  พบว่าศีรษะข้างขวาพ่อของแกยุบไปทั้งแถบคล้ายถูกตีด้วยของแข็ง  เสียงเล่าลือของชาวบ้านกระจายไปต่างๆ นานา  แม่ของแกเสียใจอย่างหนัก  เพราะพ่อของแกไม่เคยมีศัตรูที่ไหน  ปกติพ่อของชายชราไม่ชอบออกไปไหนนัก  ตัดผมและดื่มเหล้าพักผ่อนอยู่ภายในบ้านไม้หลังเล็กอันเป็นอาณาจักรเท่านั้น  จะออกจากบ้านบ้างถ้ามีงานบุญที่วัด  งานบวช  งานแต่ง  หรือมีการประชุมในหมู่บ้าน หลังจากพ่อของแกตายได้ปีเดียวแม่ของแกก็ตายตาม  ปล่อยให้เด็กหนุ่มอยู่เผชิญโลกตามลำพัง

          แกรับช่วงเป็นช่างตัดผมเจริญรอยตามผู้เป็นพ่อไม่ผิดเพี้ยน  ฝีมือการตัดผมของแกราวกับฝีมือของผู้เป็นพ่อที่ล่วงลับ  ลูกค้าทั้งเด็กทั้งแก่ติดอกติดใจในฝีมือ  ถึงแม้โต๊ะตัดผมจะเก่าคร่ำ สีลอกหลุดล่อน  อุปกรณ์ตัดผมอย่างเช่น ปัตตาเลี่ยน หวี  ที่ปัดผม จะเก่าเก็บ  เนื่องจากถูกใช้งานมาจากรุ่นพ่อ  แต่แกไม่ทิ้งมัน  แกซ่อมแซมและดูแลมันอย่างดี เพราะมันเป็นมรดกตกทอดอย่างเดียวที่พ่อของแกทิ้งไว้ให้

 

๒

 

          ก่อนที่ช่างตัดผมวัยชราจะถูกยิงตายคาโต๊ะตัดผมเพียงหนึ่งสัปดาห์  ร้านตัดผมใต้ถุนบ้านหลังเก่าโทรมมีผู้คนเดินเข้าออกไม่ว่างเว้นราวกับเป็นการประชุมใหญ่ประจำปี 

          ลูกค้าคนแรกของวันคือตาไผ่หลังโก่ง

          “ทรงเดิมนะช่าง”  ตาไผ่ว่าหลังจากขึ้นนั่งบนโต๊ะตัดผมเรียบร้อย  ช่างตัดผมมักจะจำได้หมดว่าใครเคยตัดทรงอะไร  มีน้อยรายที่จะเปลี่ยนทรง  ตาไผ่คนนี้ตัดสั้นเกรียนติดหนังหัวตั้งแต่หนุ่มจนแก่

          “ข้าบอกเอ็งด้วยความหวังดีนะช่าง  เรื่องก่อสร้างอาคารที่ทำการ อบต.น่ะ  แกอย่าไปวุ่นวายกับเขาเลยนะ  ปล่อยให้เป็นหน้าที่ของทางการเถอะ”  ตาไผ่ผู้คุ้นเคยกันดีชวนคุย

          “ฉันไม่เห็นได้ทำอะไรนี่ตาไผ่  ก็แค่พูดทักท้วงในที่ประชุมของหมู่บ้านเท่านั้น”

          “ก็นั่นแหละ  ข้าเป็นห่วงเอ็งนะ  ข่าวว่าพวกนี้มันมีอิทธิพลมาก  เงินทอง  อำนาจ  ไม่เข้าใครบอกใครนะโว้ย”

          “ยังไงก็ขอบใจนะตาไผ่ที่เตือน”

          ตาไผ่กลับไปแล้ว  มีลูกค้ามาต่อคิวหลายราย  พูดคุยกันเรื่องทั่วไป  ไม่มีอะไรน่าสนใจ  จะมีก็แต่ทิดหวังเท่านั้นที่ทำให้ช่างตัดผมต้องตั้งใจฟัง

          “เมื่อวานฉันผ่านไปสถานที่ก่อสร้างอาคารที่ทำการ อบต.แห่งใหม่  ช่างที่กำลังก่อสร้างหันมามองเป็นตาเดียวกัน  ฉันนี่ขนลุกเกรียว  หน้าตาท่าทางแต่ละคนเอาเรื่องทั้งนั้น  เป็นคนต่างถิ่นที่ฉันไม่เคยพบเคยเห็น  มีพ่อค้าในตลาดตัวอำเภอบอกฉันว่าตอนนี้มีมือปืนเข้ามาป้วนเปี้ยนในอำเภอนี้แล้ว ระวังตัวไว้ก็ดีนะช่าง  พวกมันไม่ฟังที่ช่างพูดหรอก มันเอาจริง เคยมีข่าวยิงกันตายทั้งห้องประชุม อบต.มาแล้วมิใช่หรือช่าง  ไม่มีเรื่องอะไรหรอก  ขัดแย้งเรื่องผลประโยชน์  หรือไม่ก็เรื่องการเมืองท้องถิ่นนี่แหละ”

          ช่างตัดผมชราได้แต่หัวเราะหึๆ ในลำคอ  ก่อนทิดหวังจะจากไป  ช่างตัดผมขอบอกขอบใจที่แจ้งข่าวให้รู้  ยังไงก็จะระมัดระวังตัวให้ดีที่สุด

          บ่ายแก่ๆ นั้นช่างตัดผมถึงกับสะดุ้ง  เมื่อผู้ใหญ่บ้านได้เดินเข้ามาในร้านตัดผมเก่าโทรมของแก  ผู้ใหญ่บ้านเป็นคนหนุ่ม  ตั้งแต่ได้รับตำแหน่งไม่เคยเข้ามาตัดผมในร้านของแกเลย  เขาเข้าไปตัดผมที่ร้านในตลาดตัวอำเภอโน่น 

          หลังจากคลุมผ้าขาวเรียบร้อย  ผู้ใหญ่บ้านหนุ่มก็เอ่ยขึ้น

          “ไม่ตัดผมนะช่าง  แค่โกนหนวดเครา  กับแคะหู”

          “อ๋อ..ได้ๆ ผู้ใหญ่”  ช่างตัดผมรับคำ  รู้สึกแปลกใจพิกล  และแล้วทุกอย่างก็กระจ่าง

          “เรื่องที่แกพูดทักท้วงการก่อสร้างอาคารที่ทำการ อบต.แห่งใหม่ ครั้งที่ประชุมหมู่บ้านนั่นน่ะ      แกอย่าได้ไปแพร่งพรายออกไปนอกหมู่บ้านหรือตำบลนี้เลย  จะบอกอะไรให้ฉันไม่มีส่วนได้ส่วนเสียกับเรื่องนี้หรอกนะ สมาชิกอบต. นายก อบต. เขาว่ากันเอง ฉันไม่เกี่ยว ที่ฉันพูดนี่เพราะฉันหวังดีหรอกนะ”

          ช่างตัดผมชราไม่ปริปาก  แกทำงานอย่างเงียบๆ  พยายามบังคับมือไม่ให้สั่นจนมีดโกนบาดคอผู้ใหญ่บ้าน  ช่วงเวลาแห่งความอึดอัดนี้ช่างยาวนานเสียนี่กระไร

          ผู้ใหญ่บ้านกลับไปแล้ว  ช่างตัดผมปิดร้านแล้วนั่งจิบเหล้าพลางคิดเรื่อยเปื่อย  แกเฝ้าถามตัวเองว่าพูดอะไรในที่ประชุมผิดไปหรือ  แค่พูดว่าไม่เห็นด้วยกับการก่อสร้างอาคารที่ทำการ อบต.  แห่งใหม่  ที่ใช้งบประมาณก่อสร้างถึงห้าสิบล้านบาท  ขณะที่ชาวบ้านยังยากจนหาเช้ากินค่ำ บางคนแค่ตัดผมยังขอติดไว้ก่อน  ชายชราช่างตัดผมออกความเห็นแค่นั้น  ทว่ามันได้ปลุกกกระแสชาวบ้านให้ไม่พอใจผู้เกี่ยวข้องในการก่อสร้าง จนกลายเป็นคลื่นใต้น้ำที่รอวันกระเพื่อมลูกใหญ่

          หลังจากวันประชุมช่างตัดผมพยายามไม่พูดถึงเรื่องการก่อสร้างอาคารที่ทำการ อบต.อีก ถึงแม้ลูกค้าจะชวนคุยแลกเปลี่ยน  แกก็บ่ายเบี่ยงและยกเอาเรื่องอื่นขึ้นมาพูดคุยแทน แกไม่อยากให้ชาวบ้านที่รู้จักมักคุ้นกันมาแต่ครั้งเป็นเด็กต้องแตกแยก แตกความสามัคคีกัน ก็นายก อบต.     สมาชิก อบต.ทั้งหลายนั่นเป็นใครที่ไหนกันเล่า เป็นเครือญาติกันทั้งนั้น

 

๓

 

          ลมแล้งร้อนพัดผ่านมาพร้อมกับข่าวร้ายแห่งหมู่บ้าน 

          วันทั้งวันไม่มีลูกค้าเข้ามาตัดผม  ช่างตัดผมชรานึกแปลกใจกับความเป็นไปนี้  ไม่เคยมีสักวันเดียวที่ร้านตัดผมของแกจะว่างเส้นผมบนพื้น  อย่างน้อยๆ วันหนึ่งๆ จะต้องได้ตัดผมสักสองสามหัว  แต่วันร้อนอบอ้าวนี้ได้ผ่านชั่วโมงบ่ายมาแล้ว  แต่ยังไม่มีลูกค้าสักรายเดียว

          ช่างตัดผมชรานั่งบนโต๊ะตัดผมพลางกางหนังสือพิมพ์ฉบับวันนี้อ่านฆ่าเวลา  ข่าวบนหน้าหนังสือพิมพ์มีแต่เรื่องเลวร้าย  การทุจริตคอรัปชั่นมีอยู่ทุกหัวระแหง  แม้แต่ในวัดวาอารามก็ไม่เว้น  ข่าวอาชญากรรม ฆ่า ข่มขืน ยึดครองหน้าหนึ่งเต็มพรืด  การเมืองยังคุกรุ่นไปด้วยความไม่เท่าเทียม  ความเหลื่อมล้ำระหว่างคนรวยและคนจน  ปัญหาที่ดินทำกินของชาวชนบทที่นับวันจะกลายเป็นของนายทุนเงินถังไปหมดแล้ว 

          “ช่าง....” เสียงแปลกหูตะโกนเรียก  ช่างตัดผมชราชะตาขาดหันหลังกลับไปมอง  แทบไม่ทันตั้งตัวมฤตยูสีดำมะเมื่อมก็กัมปนาทสามนัดซ้อน 

          ช่างตัดผมประจำหมู่บ้านสิ้นชื่อเสียแล้ว

          ข่าวการตายของช่างตัดผมประจำหมู่บ้านปลุกให้ชาวบ้านลุกฮือขึ้นขับไล่นายก อบต.สมาชิก อบต. กำนัน  และผู้ใหญ่บ้าน  ในเขตพื้นที่บริหารขององค์การบริหารส่วนตำบลทั้งหมดออกจากตำแหน่ง 

          ชาวบ้านประมาณสองร้อยคนจากแปดหมู่บ้านเดินเท้าไปยื่นหนังสือถึงนายอำเภอให้มีการสอบสวนการก่อสร้างอาคารที่ทำการ อบต.แห่งใหม่ และให้ติดตามจับกุมผู้ก่อเหตุและผู้เกี่ยวข้องทั้งหมดในคดีฆ่าช่างตัดผมประจำหมู่บ้านอย่างเร่งด่วน  หากไม่ดำเนินการภายในสามสิบวัน  ชาวบ้านจะเดินทางไปยื่นหนังสือถึงนายกรัฐมนตรีเพื่อขอความเป็นธรรม

          ป้ายกระดาษสีหม่นมัวที่ชาวบ้านเขียนด้วยลายมือโย้เย้ไม่เป็นระเบียบซึ่งกางหราหน้าที่ว่าการอำเภอนั้น  สะกดสายตาแก่ผู้พบเห็นให้นิ่งมองอย่างสะเทือนใจ

          “เรามาขอความเป็นธรรมให้ช่างตัดผมประจำหมู่บ้าน”

          “ช่างตัดผมจะไม่ตายฟรี”

          “ช่างตัดผมจะอยู่กับเราตลอดไป”

 

๔

 

          ภายในห้องกระจกเครื่องปรับอากาศเย็นฉ่ำของนายอำเภอ  สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรใบหน้าบวมฉุผู้กว้างขวางนั่งพ่นควันบุหรี่ปุ๋ยๆ อย่างไม่ยี่หระ  

“นายอำเภอออกไปรับหนังสือตามปกติ  รับปากชาวบ้านว่าจะดำเนินการให้ตามที่เรียกร้อง  ยิ้มเข้าไว้นายอำเภอ  ผู้กำกับจับตาแกนนำไว้  หลังจากที่พวกชาวบ้านแยกย้ายกลับไปแล้วให้จัดการอย่างเฉียบขาดไร้ร่องรอย  ส่วนนายก อบต.กลับไปลบบ้าน  ร้านตัดผม  และชื่อของช่างตัดผมออกจากสารบบซะ  ทำอย่างไรก็ได้ เผา ฝัง กลบ  แล้วแต่สะดวก ถ้าจำได้หลายสิบปีก่อนผมนี่แหละเป็นคนลบชื่อพ่อของช่างตัดผมออกจากบัญชี  โดยการโยนทั้งมอเตอร์ไซค์และคนขี่ลงคลอง ตอนนี้อย่าให้เหลือเชื้อของช่างตัดผมอีก  แม้เส้นผมสักเส้นเดียวก็อย่าให้เหลือ  พวกคุณไปทำตามที่ผมบอก ผมจะคุยกับท่านรัฐมนตรีเอง  เอาล่ะไปจัดการ”

นายอำเภอ  ผู้กับการสถานีตำรวจ นายก อบต.ลุกจากเก้าอี้แล้วเดินออกไปปฏิบัติตามที่สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรผู้ทรงอิทธิพลในจังหวัดสั่งการอย่างว่าง่าย

สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรผู้มีใบหน้าบวมฉุยิ้มพราย  ปัญหามีไว้แก้โว้ยไอ้พวกงั่ง  เขานึกกระหยิ่มในใจ  ไม่กี่วันเรื่องก็เงียบเอง  ห้าสิบล้านบาทเรื่องขี้ผง  หลังจากนั้นเขาก็กดโทรศัพท์ไปหาสื่อมวลชนกระแสหลักทุกแขนง

๕

 

ข่าวบ้านของช่างตัดผมชราถูกไฟไหม้กลางดึก  และข่าวการหายไปของแกนนำชาวบ้าน   บางคน  ไม่มีการเสนอข่าวทางหน้าหนังสือพิมพ์หรือโทรทัศน์  ซึ่งเรื่องนี้ไม่ทำให้ชาวบ้านในหมู่บ้านชนบทห่างไกลแห่งนี้แปลกใจนัก  เพียงแต่หลายคนคิดว่ามันเร็วเกินไป  ชาวบ้านวิจารณ์เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างเผ็ดร้อน

 

                                      ...............................

 พิมพ์ครั้งแรก

สยามรัฐสัปดาหวิจารณ์

๘-๑๔ ธันวาคม ๖๐