ดวงจันทร์เอนเซลาดัส กับมหาสมุทรที่ซ่อนอยู่ภายใน

สวัสดีครับ  ในระบบสุริยะของเรา ดาวเสาร์ดูเหมือนจะเป็นดาวที่สวยที่สุดเนื่องด้วยมีวงแหวนที่สวยงามเกินใคร แต่ไม่เพียงแค่นั้น ดาวเสาร์ยังมีดวงจันทร์ที่มีชื่อเสียงอย่างดวงจันทร์ไททัน ที่มีชั้นบรรยากาศคล้ายคลึงกับโลก ทั้งยังมีภูมิทัศน์เป็นทะเลสาบไฮโดรคาร์บอนและโครงข่ายแม่น้ำ และดวงจันทร์เอนเซลาดัสที่ซ่อนแหล่งน้ำไว้ภายใต้พื้นผิวของมัน 

ดวงจันทร์เอนเซลาดัส (The Geysers of Enceladus) ดวงจันทร์น้ำแข็งของดาวเสาร์ ซึ่งมีมหาสมุทรซ่อนอยู่ภายใน

กราฟฟิกจำลองดวงจันทร์เอนเซเลดัสขณะพ่นไอน้ำแข็งขึ้นสู่พื้นผิว

รูปที่เห็นคือน้ำพุเกร็ดน้ำแข็งที่สะท้อนกับแสงจากดวงอาทิตย์ นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าน้ำพุเกร็ดน้ำแข็งคือหลักฐานบ่งชี้ว่ามีน้ำเหลวอยู่ใต้ดวงจันทร์เอนเซลาดัส เมื่อน้ำได้รับความร้อนใต้พิภพจะทำให้น้ำกลายเป็นไอแล้วพุ่งสู่เบื่องบนด้วยความเร็วสูง เมื่อไอน้ำเหล่านั้นได้รับความเย็นที่ผิวของเอนเซลาดัส จึงแข็งตัวกลายเป็นเกร็ดน้ำแข็ง จึงเกิดเป็นน้ำพุเกร็ดน้ำแข็งดังที่แสดงในรูป

เอนเซลาดัสคือหนึ่งในดวงจันทร์บริวารของดาวเสาร์ ผิวของเอนเซลาดัสถือเป็นทุ่งน้ำแข็งที่อันตรายที่สุด หากคุณได้ลงไปเดินบนทุ่งน้ำแข็งแห่งนี้ สิ่งเดียวที่เป็นลางบอกภัยคือแรงสันสะเทือนที่ถ่ายทอดจากพื้นสู่ตัวคุณ

ทันใดนั้นพื้นน้ำแข็งก็ปริแตกแล้วพ่นเกร็ดน้ำแข็งจำนวนมากขึ้นสู่อวกาศด้วยความเร็วสูงถึง 1,600 กิโลเมตรต่อชั่วโมง เนื่องจากเอนเซลาดัสมีขนาดเล็ก มีแรงโน้มถ่วงที่ผิวไม่เกิน 1 ใน 100 ของแรงดึงดูดโลก ดวงจันทร์นี้จึงไม่มีบรรยากาศ ทำให้ไม่มีเสียง อันตรายจากน้ำพุเกร็ดน้ำแข็งนี้จึงเป็นภัยเงียบอย่างแท้จริง

ครั้งเมื่อยานแคสซินีโคจรผ่านดาวเสาร์  ยานได้รับคำสั่งที่โปรแกรมไว้ให้เก็บละอองน้ำแข็งที่พุ่งออกมาจากยอยแยกตรงขั้วใต้ของดวงจันทร์เอนเซลาดัส และมันก็ทำสำเร็จ โดยได้เก็บตัวอย่างจากละอองอนุภาคน้ำแข็งดังกล่าวมาวิเคราะห์

ยานแคสซินี ขณะโคจรรอบดาวเสาร์ และดวงจันทร์เอนเซเลดัส

ก่อนหน้านี้ นักดาราศาสตร์เคยสันนิษฐานไว้แล้วว่า ดวงจันทร์เอนเซลาดัส น่าจะมีมหาสมุทรที่เป็นน้ำเหลวๆ ซ่อนอยู่ข้างใต้ชั้นน้ำแข็งหนาหลายกิโลเมตร  และจากผลการวิเคราะห์ก็สามารถสรุปได้ว่า อนุุุุุุุภาคน้ำแข็งที่พุ่งออกมาจะต้องมาจากน้ำทะเลที่เป็นของเหลวและแข็งตัวอย่างรวดเร็วในชั้นบรรยากาศแน่นอน อีกทั้งแร่ธาตุองค์ประกอบในน้ำแข็งยังระบุชัดอีกด้วยว่าน้ำนั้นเป็นน้ำเค็ม

ภาพที่ได้ได้จากยานสำรวจแคสซินี ที่ขั้วใต้ของดวงจันทร์เอนเซเลดัสที่กำลังพ่นไอน้ำแข็งออกมา

มหาสุทรดังกล่าวมีการไหลเวียนไม่อยู่นิ่ง เนื่อจากแรงดึงดูดของดาวเสาร์และพลังงานความร้อนจากการสลายตัวของธาตุกัมมันตรังสี นักดาราศาสตร์คำนวณว่าทุกๆ วินาทีจะมีไอน้ำทะเลปริมาณ 200 กิโลกรัมพุ่งทะลุออกมาจากเปลือกน้ำแข็งของดวงจันทร์เอนเซลาดัส

ด้วยองค์ประกอบที่ครบถ้วน ได้แก่ น้ำที่เป็นของเหลว, แร่ธาต, สารอินทรีย์ และพลังงานความร้อน ทำให้นักดาราศาสตร์หลายคนถึงกับกล้าตั้งข้อสันนิษฐานว่า สภาพของดวงจันทร์เอนเซลาดัส น่าจะรองรับสิ่งมีชีวิตพวกจุลินทรีย์ได้

ดวงจันทร์เอนเซเลดัส

ก็นำมาฝากให้เพื่อนๆ ที่ชอบอ่านเรื่องเกี่ยวกับดวงดาวและอวกาศกันครับ ส่วนการที่ดวงจันทร์เอนเซลาดัส จะมีสิ่งมีชีวิตหรือไม่ หรือมีมากน้อยเพียงใด ก็คงเป็นเรื่องที่ยังต้องรอคอยอีกนาน เพราะเราคงต้องรอเวลาให้นักวิทยาศาสตร์หาพลังงานที่จะมาขับเคลื่อนยานให้ได้ความเร็วใกล้ความเร็วแสง เมื่อนั้น ดวงจันทร์เอนเซลาดัส ที่อยู่ห่างโลกกว่า 1,400 ล้านกิโลเมตรก็คงไม่ไกลเกินฝัน  แล้วพบกันใหม่ครับ...mata

เรียบเรียงโดย  พรชัย  สังเวียนวงศ์  (mata)

ขอบคุณภาพประกอบจาก

• http://spaceports.blogspot.com/2009/11/enceladus-inages-supercalifragilistic.html
• http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2008-156
• http://www.canadaka.net/forums/science-f47/space-thread-t98599.html