ภัยเงียบในจานข้าว: ภาวะโลกร้อนเร่งสะสมสารหนูในข้าว

ภัยเงียบในจานข้าว: ภาวะโลกร้อนเร่งสะสมสารหนูในข้าว เสี่ยงโรคมะเร็ง-โรคหัวใจ

ในยุคที่โลกเผชิญกับวิกฤตโลกร้อนอย่างต่อเนื่อง อุณหภูมิที่สูงขึ้นและรูปแบบฝนที่เปลี่ยนแปลงได้กลายเป็นปัจจัยใหม่ที่กระทบต่อความปลอดภัยของอาหารอย่างเงียบ ๆ หนึ่งในอาหารหลักของคนไทยอย่าง “ข้าว” กำลังเผชิญกับภัยคุกคามที่หลายคนไม่เคยคาดคิด นั่นคือ “สารหนู” ซึ่งกำลังถูกสะสมมากขึ้นในเมล็ดข้าวจากผลของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

งานวิจัยล่าสุดจากหลายประเทศชี้ว่า ภาวะโลกร้อนมีส่วนทำให้ระดับสารหนูในดินและน้ำเพิ่มสูงขึ้น โดยเฉพาะในพื้นที่ปลูกข้าวที่ใช้น้ำท่วมขัง เช่น พื้นที่นาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สารหนูในรูปแบบอินทรีย์และอนินทรีย์สามารถถูกดูดซึมเข้าสู่ต้นข้าวได้ง่าย และสะสมอยู่ในเมล็ดข้าวที่เราบริโภค

แม้ว่าสารหนูในระดับต่ำอาจไม่แสดงอาการในทันที แต่การบริโภคข้าวที่ปนเปื้อนสารหนูเป็นประจำในระยะยาว อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็ง โรคหัวใจ เบาหวานชนิดที่ 2 รวมถึงปัญหาด้านพัฒนาการของเด็กเล็ก ทั้งนี้ ข้าวที่นิยมบริโภค เช่น ข้าวกล้อง อาจมีปริมาณสารหนูสูงกว่าข้าวขัดขาว เนื่องจากสารหนูมักสะสมอยู่ในเยื่อหุ้มเมล็ด

หน่วยงานด้านความปลอดภัยอาหารระหว่างประเทศต่างเริ่มตระหนักถึงปัญหานี้ และแนะนำวิธีลดความเสี่ยง เช่น การแช่ข้าวก่อนหุง การหุงด้วยน้ำมากแล้วกรองน้ำทิ้ง หรือการหมุนเวียนพันธุ์ข้าวที่สามารถดูดซึมสารหนูได้น้อย

ท่ามกลางภาวะโลกร้อนที่ยังไม่มีทีท่าว่าจะชะลอตัว ประเด็นเรื่องความปลอดภัยในอาหาร โดยเฉพาะ “ข้าว” ที่เป็นอาหารหลักของประชากรกว่าครึ่งโลก ควรได้รับความสนใจในฐานะ “ภัยเงียบ” ที่อาจกระทบสุขภาพของคนรุ่นต่อไปอย่างไม่รู้ตัว

แหล่งอ้างอิง:

WHO

FAO

รายงานจากสถาบัน Rice Research Institute

งานวิจัยจากมหาวิทยาลัยในสหรัฐและยุโรปเกี่ยวกับโลกร้อนกับสารหนูในอาหาร