กระจับ พืชน้ำที่มีหัวรูปทรงเขาควาย แต่มีคุณค่าทางโภชนาการ

          พืชอีกชนิดหนึ่งที่ขึ้นอยู่ในน้ำ ลักษณะคล้ายบัวแต่ใบติดกันเป็นมีรากลอยในน้ำได้ มีลักษณะสวยงามสามารถ นำไปใส่บ่อเลี้ยงปลาสวยงามให้ความร่มรื่นได้ พืชชนิดนี้ก็คือกระจับนั่นเอง

         " กระจับ " มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า  (Trapa bicornis ) อยู่ในวงศ์ ( TRAPACEAE ) มีชื่อเรียกตามทองถิ่นต่าง ๆ ว่าเขาควาย มะแงง พายับ เป็นต้น กระจับเป็นพืชน้ำล้มลุกอายุหลาย ฤดู ลักษณะเป็นกอลอยน้ำ ใบมี 2 แบบ คือใบใต้น้ำเป็นเส้นยาวคล้ายราก ส่วนใบลอยน้ำมีลักษณะ คล้ายสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ขอบใบแหลม ผิวใบด้านบนสีเขียวเป็นมัน ด้านล่างมีสีแดง ก้านใบยาว ตรงกลางพอง ออกดอกเป็นดอกเดี่ยวสีขาว ออกที่โคนก้านใบ มีกลีบดอก 4 กลีบ บานเหนือน้ำ เมื่อเป็นผลจะจมลงใต้น้ำผลของกระจับมีสีดำขนาดใหญ๋ เปลือกหนาแข็ง เขางอโค้งคล้ายเขาควาย เนื้อในสีขาว ขยายพันโดยการแยกหน่อ

          สรรพคุณทางยาของกระจับ

. ลำต้นและเหง้า ของกระจับ มีสรรพคุณช่วยบำรุงกำลัง และบำรุงครรภ์

. ใบของกระจับ มีสรรพคุณช่วยถอนพิษต่าง ๆ ได้

. เนื้อในฝักกระจับ มีสรรพคุณเป็นยาชูกำลัง ช่วยบำรุงร่างกาย ช่วยบำรังผิวพรรณ บำรุงกระดูก ช่วยเสริมสร้างการสร้างกระดูก

. เปลือกฝักกระจับ แก้อาการปวดท้อง แก้ท้องเสีย

          " กระจับ " สามารถนำมาทำอาหารได้ โดยปลอกเปลือกต้มกินเล่นเป็นของว่าง มีรสชาดหอมมัน นำมาทำเป็นของหวาน่เช่นกระจับต้มน้ำขิง กระจับน้ำแข็งใส กินร่วมกับเม็ดบัว มะพร้าวอ่อน ใส่น้ำแข็งกินเป็นของหวาน และยังสามารถนำมาปรุงอาหารได้ เช่นกระจับต้มซี่โครงหมู กระจับผัดพริกกุ้งนาง และ ฯลฯ  หรือจะต้มทั้งเปลือก ใส่เกลือลงไปเพื่อปรุงรส เวลารับประทานก็ทุบเปลือกออกได้รสชาดไปอีกแบหนึ่ง

          ต้นกระจับ จัดเป็นวัชพืชทางน้ำ สามารถเจริญเติบโต ได้ดีในน้ำ โดยเฉพาะช่วง ฤดูฝน ซึ่งหากปล่อยให้ต้นกระจับแพร่กระจายมากเกินไป อาจทำให้เกิดเป็นวัชพืชปกคลุมผิวน้ำ จะส่งผลเสียต่อระบบนิเวศได้ จะมีผลต่อการจราจรทางน้ำ แต่ในปัจจุบันตามแหล่งน้ำธรรมชาติหายากแล้ว จะมีก็แต่กลุ่มเกษตรกร ที่ปลูกเพื่อใช้ประโยชน์และสร้างคุณค่าเป็นส่วนมาก..