กระทือ อาหารที่เป็นสมุนไพรสรรพคุณคล้ายขิง
กระทือ พบแพร่กระจายทั่วไปในป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง ชอบขึ้นบริเวณดินร่วน โดยเฉพาะบริเวณที่ชื้นข้างลำน้ำ กระทือจัดเป็นไม้ล้มลุกที่มีอายุข้ามปี มีลำต้นแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ( ลำต้นเหนือดิน ) จัดเป็นไม้เนื้ออ่อน มีแกนเป็นเส้นใย ในแนวตั้งตรง ลำต้นสูงประมาณ 1 - 1.5 เมตร ลำต้นมีลักษณะกลม ถูกหุ้มด้วยกาบใบ ลำต้นและใบเหนือดินจะเหลือง และแห้งในหน้าแล้ง และจะแทงหน่อใหม่ในช่วง ฤดูฝน.. ( ลำต้นใต้ดิน )ลำต้นใต้ดินหรือที่เรียกว่า เหง้า หรือหัวจัดเป็นลำต้นที่อยู่ใต้ดิน เหง้ามีลักษณะกลม แยกออกเป็นแง่ง และมีรากแขนงแทงลึกลงดิน คล้ายเหง้าข่า แต่ละปลายแง่ง จะเจริญเป็นหน่อแทงขึ้นกลายเป็นลำต้นเหนือดิน เหง้ามีสีขาว เหง้าแก่มีสีเหลืองอมน้ำตาล เนื้อเหง้าด้านในมีสีเหลืองอ่อน มีรสขื่นเผ็ด และมีกลิ่นหอม สามารถใช้เป็นเครื่องเทศใส่ในอาหารได้
สรรพคุณของกระทือ
" หัว หรือ เหง้า " รสขม เฝื่อน และเผ็ดเล็กน้อย
. ช่วยแก้อาการเบื่ออาหาร
. กระตุ้นการหลั่งน้ำย่อย
. บำรุงธาตุบำรุงร่างกาย
. ช่วยแก้ร้อนใน
. ช่วยขับเสมหะ บรรเทาอาการไอ ลดการระคายคอ
. แก้ฝีในจุดต่าง ๆ
. ช่วยบรรเทาอาการแน่นหน้าอก
. ช่วยบำรุงน้ำนม กระตุ้นการหลั่งน้ำนม
. แก้โรคบิด
. ช่วยในการขับลม กระตุ้นการผายลม
. แก้ท้องอืน ท้องเฟ้อ
. ช่วยขับปัสสาวะ
" ราก " รสขม เฝื่อนเล็กน้อย
. ช่วยลดไข้
. ช่วยขับแสมหะลดอาการไอ
. ช่วยบรรเทาอาการเคล็ดขัดยอก
. ช่วยขับปัสสาวะ
" ลำต้น " รสขม เฝื่อน
. ช่วยการเจริญอาหาร
. ช่วยบรรเทาอาการไข้
. ช่วยบรรเทาอาการไอ คันคอ
" ใบ " รสขม เฝื่อนเล็กน้อย
. ช่วยในการขับลม
. ช่วยขับเลือดเสียในมดลูก
. ช่วยขับน้ำคาวปลา
" ดอก " รสขม เฝื่อน
. ช่วยแก้อาการผอมเหลือง
. ช่วยลดไข้เรื้อรัง
. ช่วยขับลม
. ช่วยบำรุงธาตุ บำรังร่างกาย
กระทือเป็นพืชที่มีสารอาหารน้อย แต่สำหรับบางท้องถิ่น มีการใช้หัวกระทือในการประกอบอาหารซึ่งเนื้อในจะมีรสขมเล็กน้อย ต้องนำมาหั่นแล้วขยำกับน้ำเกลือ นาน ๆ ก่อนนำมารับประทาน ทางภาคใต้ มีการน้ำเหง้า ไปแกงกับปลาย่าง ส่วนทางภาคอิสาน มีการนำ ดอกไปต้มเพื่อนำมาจิ้ม กับ ป่นหรือแจ่ว เพื่อเป็นอาหาร