{บางระจัน}ข้ามศพข้าไปก่อนตีข้าถึง8ครั้งแต่ข้าตายเพียงครั้งเดียว!{เพื่อแผ่นดิน}

ที่ตั้งค่ายบางระจัน เมื่อเทียบกับในปัจจุบัน

บางระจัน เป็นค่ายป้องกันตัวเองของชาวบ้านเมืองสิงห์บุรีและเมืองต่าง ๆ ที่พากันมาหลบภัยกองทัพพม่าที่บางระจัน ในคราวการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สอง^[1] สามารถต้านทานการเข้าตีของกองทัพพม่าได้หลายครั้ง จนได้ชื่อว่า "เข้มแข็งกว่ากองทัพของกรุงศรีอยุธยาในสมัยนั้น"^{[ต้องการอ้างอิง]} และมีกิตติศัพท์เลื่องลือในด้านวีรกรรมความกล้าหาญในประวัติศาสตร์ไทย โดยมีอนุสาวรีย์สร้างขึ้นเพื่อรำลึกถึงวีรกรรมในครั้งนี้ในจังหวัดสิงห์บุรี

การรบครั้งที่ 5

พม่าเว้นระยะไม่ยกมาตีค่ายบางระจันอยู่ประมาณ 10-11 วัน ด้วยเกรงฝีมือชาวไทย หลังจากนั้นจึงแต่งทัพยกมาอีกครั้งหนึ่ง มีแยจออากาเป็นนายทัพ คุมทหารซึ่งเกณฑ์แบ่งมาจากทุกค่ายเป็นคนประมาณ 1,000 คนเศษ พร้อมด้วยม้าและอาวุธต่างๆแต่กองทัพพม่านี้ก็ปราชัยชาวบ้านบางระจันแตกพ่ายไป

การรบครั้งที่ 6

นายทัพพม่าครั้งที่ 6 นี้คือ จิกแก ปลัดเมืองทวาย คุมพล 100 เศษ ฝ่ายไทยมีชัยชนะอีกเช่นเคย

การรบครั้งที่ 7

เนเมียวสีหบดีได้แต่งกองทัพให้ยกมาตีค่ายบางระจันอีก ให้อากาปันคยีเป็นแม่ทัพคุมพล 1,000 เศษ อากาปันคยียกกองทัพไปตั้ง ณ บ้านขุนโลก ทางค่ายบางระจันดำเนินกลศึกคือ จัดให้ขุนสรรค์ซึ่งมีฝีมือแม่นปืน คุมพลทหารปืนคอยป้องกันกองทัพม้าของพม่า นายจันหนวดเขี้ยวเป็นแม่ทัพใหญ่คุมพล 1,000 เศษออกตีทัพพม่าและล้อมค่ายไว้ ทหารไทยใช้การรบแบบจู่โจม พม่ายังไม่ทันตั้งค่ายเสร็จก็ถูกโอบตีทางหลังค่าย ทหารพม่าถูกฆ่าตายเกือบหมดเหลือรอดตายเป็นส่วนน้อย แม่ทัพก็ตายในที่รบครั้งนี้ทำให้พม่าหยุดพักรบนานถึงครึ่งเดือน

การรบครั้งที่ 8

การที่พม่าส่งกองทัพมาปราบค่ายบางระจันถึง 7 ครั้ง แต่ต้องแตกพ่ายทุกครั้งนั้น ทำให้แม่ทัพใหญ่ของพม่าวิตกมาก เนื่องจากชาวบ้านบางระจันมีกำลังเข้มแข็งขึ้นทุกที และไม่มีใครอาสาเป็นนายทัพ ขณะนั้นมีชาวรามัญผู้หนึ่งเคยอยู่เมืองไทยมานาน รู้จักนิสัยคนไทยและภูมิประเทศดี ได้เข้าฝากตัวทำราชการอยู่กับพม่าจนได้รับตำแหน่งสุกี้ หรือพระนายกอง สุกี้เข้ารับอาสาจะขอไปตีค่ายบางระจัน เนเมียวสีหบดีจึงแต่งตั้งให้เป็นแม่ทัพคุมพล 2,000 พร้อมทั้งม้าและสรรพาวุธทั้งปวง สุกี้ดำเนินการศึกอย่างชาญฉลาด เมื่อเวลาเดินทัพไม่ตั้งทัพกลางแปลงอย่างทัพอื่น ให้ตั้งค่ายรายไปตามทาง 3 ค่าย และรื้อค่ายหลังผ่อนไปสร้างข้างหน้าเป็นลำดับ ใช้เวลาถึงครึ่งเดือนจึงใกล้ค่ายบางระจัน สุกี้ใช้วิธีตั้งมั่นรบอยู่ในค่าย ด้วยรู้ว่าคนไทยเชี่ยวชาญการรบกลางแปลง พวกหัวหน้าค่ายบางระจันนำกำลังเข้าตีค่ายพม่าหลายครั้งไม่สำเร็จกลับทำให้ไทยเสียไพร่พลไปเป็นจำนวนมาก วันหนึ่งนายทองเหม็นดื่มสุราแล้วขี่กระบือนำพลส่วนหนึ่งเข้าตีค่ายพม่า สุกี้นำพลออกรบนอกค่าย นายทองเหม็นถลำเข้าอยู่ท่ามกลางข้าศึกแต่ผู้เดียว แม้ว่าจะมีฝีมือสามารถฆ่าฟันทหารพม่ารามัญล้มตายหลายคน แต่ในที่สุดก็ถูกทหารพม่ารุมล้อมจนสิ้นกำลังและถูกทุบตีตายในที่รบ (เล่าขานกันมาว่านายทองเหม็นเป็นผู้รู้ในวิชาคงกระพันชาตรี และมีของขลังป้องกันภยันตราย ฟันแทงไม่เข้า หากจะทำร้ายคนมีวิชาเช่นนี้จะต้องตีด้วยของแข็ง) ทัพชาวบ้านบางระจันเมื่อเสียนายทัพก็แตกพ่าย ซึ่งนับว่าเป็นครั้งแรกในการรบกับพม่า ทัพพม่ายกติดตามมาจนถึงบ้านขุนโลกใกล้ค่ายบางระจัน แล้วตั้งค่ายมั่นอยู่ ทัพบางระจันพยายามตีค่ายพม่าอีกหลายครั้งไม่สำเร็จก็ท้อถอย สุกี้จึงให้ทหารขุดอุโมงค์เข้าใกล้ค่ายน้อยบางระจัน ปลูกหอรบขึ้นสูงนำปืนใหญ่ขึ้นยิงเข้าไปในค่ายถูกผู้คนล้มตายเป็นอันมาก ค่ายน้อยบางระจันก็แตกพ่ายลงนอกจากนี้ยังมีเรื่องที่ทำให้ชาวบ้านบางระจันเสียกำลังใจลงอีกคือ นายแท่นหัวหน้าค่ายที่ถูกปืนที่เข่าบาดเจ็บครั้งที่สุรินทรจอข่องเป็นแม่ทัพยกมาเมื่อการรบครั้งที่ 4 นั้นได้ถึงแก่กรรมลง ในเดือน 6 ปีจอ พ.ศ. 2309 หัวหน้าชาวบ้านบางระจันคนอื่น ได้พยายามจะนำทัพไทยออกรบกับพม่าอีกหลายครั้ง วันหนึ่งทัพพม่าสามารถตีโอบหลังกระหนาบทัพไทยได้ ขุนสรรค์และนายจันหนวดเขี้ยวได้ทำการรบจนกระทั่งตัวตายในที่รบ ยังเหลือแต่พันเรืองและนายทองแสงใหญ่เป็นหัวหน้าสำคัญ ชาวค่ายบางระจันเห็นว่าตนเสียเปรียบ ผู้คนล้มตายลงไปมาก เหลือกำลังที่จะต่อสู้กับพม่าแล้ว จึงมีใบบอกเข้าไปยังกรุงศรีอยุธยาขอปืนใหญ่ 2 กระบอก พร้อมด้วยกระสุนดินดำเพื่อจะนำมายิงค่ายพม่า ทางพระนครปรึกษากันแล้วเห็นพร้อมกันว่าไม่ควรให้เนื่องจากกลัวว่าพม่าจะแย่งชิงกลางทางบ้าง หรือหากพม่าตีค่ายบางระจันแตก พม่าก็จะได้ปืนใหญ่นั้นมาเป็นกำลังรบพระนคร พระยารัตนาธิเบศร์ไม่เห็นด้วยในข้อปรึกษา จึงออกไป ณ ค่ายบางระจัน เรี่ยไรเครื่องภาชนะทองเหลืองทองขาวจากพวกชาวบ้านหล่อปืนใหญ่ขึ้นมาสองกระบอก แต่ปืนทั้งสองนั้นร้าวใช้ไม่ได้ พระยารัตนาธิเบศร์เห็นว่าการศึกจะไม่เป็นผลสำเร็จจึงกลับพระนคร เมื่อขาดที่พึ่งชาวบ้านบางระจันก็เสียกำลังใจมากขึ้น ฝีมือการสู้รบกับพม่าก็พลอยอ่อนลง บางพวกก็พาครอบครัวหลบหนีออกจากค่าย ผู้คนในค่ายก็เบาบางลง ในที่สุดพม่าก็สามารถตีค่ายใหญ่บางระจันได้ ในวันจันทร์ แรม 2 ค่ำ เดือนแปด ปีจอ พ.ศ. 2309 (วันจันทร์ที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2309) รวมเวลาที่ไทยรบกับพม่าตั้งแต่เดือน 4 ปลายปีระกา พ.ศ. 2308 ถึงเดือนแปด ปีจอ พ.ศ. 2309 เป็นเวลาทั้งสิ้น 5 เดือน พม่าได้กวาดต้อนชาวไทยในค่ายบรรดาที่รอดตายทั้งหลายกลับไปยังค่ายพม่า ส่วนพระอาจารย์ธรรมโชติซึ่งเป็นผู้หนึ่งที่ช่วยให้กำลังใจให้ชาวบ้านบางระจันสู้รบกับพม่าอย่างห้าวหาญนั้น ไม่ปรากฏว่าท่านมรณภาพอยู่ในค่าย ถูกกวาดต้อน หรือหลบหนีไปได้

จขกท.บางระจัน ยอดนักสู้เมืองสิงห์

{พวกท่านล้วนกล้าหารใครกันเล่าจะเหมือนพวกท่านได้ ท่านยอมตายเพื่อผืนแผ่นดินแต่บัดนี้แผ่นดินกลับเดือดลุกเป็นไฟเพียงเพราะแค่!สยามเราไม่ปลองดอง.......}

(ยาวสักนิดนะคับขอเพลงพี่แอดมาอีกหน่อยมันหึกเหิมๆ)

บางระจัน
คืนพระจันทร์ งามเด่น
ฝนพร่างพรำ ฉ่ำเย็น
เยี่ยมยุทธภูมิ สงคราม
มีนายจัน
หนวดเขี้ยว ระบือนาม
ชวนพวกขึ้น ทวงถาม
หาความ เป็นไท
นิมนต์
พระอาจารย์ ธรรมโชติ
สละละ ทิ้งโบสถ์
เป็นมิ่งขวัญ กำลังใจ
หวังต่อกร
ทัพพม่า ทั้งน้อยใหญ่
ที่ข่มเหง น้ำใจ
ปล้นฆ่า เด็กผู้หญิง
บางระจัน
เขารวมกัน เป็นหนึ่ง
มีตนเป็น ที่พึ่ง
ยอดนักสู้ เมืองสิงห์
ทั้งเจ็ดครั้ง
รบพม่า จนล้มกลิ้ง
บางระจัน เก่งจริง
จึงต้องยิง ด้วยปืน
เอาปืนใหญ่
ยิงใส่ กันตูมตาม
ปืนไทยแตก เหลือแต่ด้าม
เพราะเพิ่งหล่อ เมื่อวานซืน
ก็กรุงศรี
มิให้เขา หยิบยืมปืน
จึงมิอาจ หยัดยืน
รักษาค่าย บางระจัน
บางระจัน บางระจัน บางระจัน
มิอาจยืน อยู่ถึงวัน
เพ็ญเดือน สิบสอง
บางระจัน บางระจัน บางระจัน
มิอาจยืน อยู่ถึงวัน
เพ็ญเดือน สิบสอง
(บางระจัน บางระจัน บางระจัน
มิอาจยืน อยู่ถึงวัน
เพ็ญเดือน สิบสอง
บางระจัน บางระจัน บางระจัน
มิอาจยืน อยู่ถึงวัน
เพ็ญเดือน สิบสอง)
. เพื่อผองเพื่อน กูจะสู้
หลังชนฝา
เพื่อลูกเมีย กูจะสู้
สุดใจกล้า
เพื่อพี่น้อง กูจะสู้
สุดแรงล้า
เพื่อบ้านเมือง กูจะสู้
จนสิ้นเลือด หยดสุดท้าย
ฮ่า ฮ่า ฮ่า ฮ่า
เป็นปีจอ คืนเดือนเจ็ด
เผด็จศึก
ในหัวใจ ส่วนลึก
ถึงต้องตาย ไม่เสียใจ
เกิดมาสู้ สมศักดิ์ศรี
ลูกผู้ชาย
แม้รักษา ไว้ไม่ได้
แผ่นดินไทย หนนี้
อีกแปดเดือน ต่อมา
ยิ่งน่าเศร้า
พอหมดสิ้น ลมหนาว
ไทยต้องเสีย กรุงศรี
อยุธยา อันเป็นราชธานี
ในการศึก ครั้งนี้
มีอุทาหรณ์ สอนใจ
บางระจัน บางระจัน บางระจัน
มิอาจยืน อยู่ถึงวัน
เพ็ญเดือน สิบสอง
บางระจัน บางระจัน บางระจัน
มิอาจยืน อยู่ถึงวัน
เพ็ญเดือน สิบสอง
(บางระจัน บางระจัน บางระจัน
มิอาจยืน อยู่ถึงวัน
เพ็ญเดือน สิบสอง
บางระจัน บางระจัน บางระจัน
มิอาจยืน อยู่ถึงวัน
เพ็ญเดือน สิบสอง)