แมวโคราช
แมวสีวาทหรือแมวโคราช
ประวัติความเป็นมาของแมวโคราช หรือแมวสีสวาด มีถิ่นกำเนิดอย่อำเภอพิมาย โบราณเรียกว่า แมวมาเลศ หรือ แมวดอกเลา เพราะมีสีคล้ายดอกเลา ดั้งนั้นแมวโคราชจึงมีชื่อเรียกมากกว่าแมวสายพันธุ์อื่นๆ คือ มีชื่อเรียกกันถึง 5 ชื่อ คือ 1 แมวโคราช 2. แมวสีสวาด 3. แมวมาเลศ 4. แมวดอกเลา 5. แมวสีเทา
ลักษณะของแมวโคราช แมวโคราชเป็นพันธุ์แท้นั้นจะมีสีสวาดออกเทาเงิน (สีสวาด คือ ผลไม้ที่เป็นสีเทา อีกความหมายหนึ่งคือ ความรัก) เส้นขนสั้นถึงยาวปานกลาง เป็นเงามันเหลื่อม ถ้าถูกแดดจะออกประกายเข้มสีเทาเงินออกดอกเลา และเป็นเช่นนี้ตั้งแต่เกิดจนตาย ถ้ามีสีอื่นปะปนน่าจะไม่ใช่พันธุ์แท้ รูปร่างของแมวโคราชจะมีขนาดปานกลง ลำตัวแข็งแรงค่อนข้างกลมกว่าแมวชนิดอื่น โครงกระดูกแข็งแรง หลังโค้ง ขาได้ส่วนกับลำตัว เท้าเป็นรูปไข่ หางยาวปานกลาง ถึงยาวมา โคนหางใหญ่ แล้วค่อยเรียวกลมจนสุดปลายหาง รูปศรีษะเมื่อดูจากด้านหน้าตัวผู้หน้าผากจะมีรอยหยัก กรามใหญ่และแข็งแรง ซึ่งทำให้มองเห็นเป็นรูปหัวใจอย่างเด่นชัด หูใหญ่ตั้งสูงเด่น ดวงตาใหญ่ และเบิกกว้างเป็นประกายแวววาว สีของตาเมื่อเป็นลูกแมวจะเป็นสีฟ้า ครั้นโตขึ้นจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองสดหรือเขียว หรือเหลืองอำพันเมื่อโตเต็มที่แล้ว
ความเชื่อเกี่ยวกับแมวโคราช แมวโคราชเป็นแมวแห่งโชคลาภ ผูกพันกับคนไทยมานาน สีขนเป็นสีสวาออกเทาเงิน หมายถึงสีของเงินและโชคลาภ เป็นแมวที่ใช้ในพิธีแห่นางแมวขอฝน เมื่อเจอฤดูการแห้งแล้ง เชื่อกันว่าสีขนคล้ายสีของเมฆอันเป็นที่มาของฝน ซึ่งสร้างความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ชาวไร่ ชาวนา ตามที่เป็นสีเขียวหรือเหลืองอำพันนั้นเปรียบเสมือนความเขียวขจีของกล้าข้าวในนา แมวโคราชจัดเป็นแมวที่มีลักษณะที่ดี เป็นแมวที่ให้คุณแก่ผู้เลี้ยงดู ดังคำโบราณกล่าวไว้ว่า 'ใครพบเร่งให้อุปถัมภ์ แมวนั้นจักนำซึ่งสุขสวัสดิ์มงคล' และจากตำราดูลักษณะแมวดีในสมุดข่อยโบราณหอสมุดแห่งชาติ กล่าวไว้ดังนี้
แมวชื่อมาเลศ หรือดอกเลา วิลามาเลศ พรรณกาย ขนดังดอกเลาลาย เรียบร้อย โคนขนเมฆมอปลาย ปลอมเสวตร ตาดั่งน้ำค้างย้อย หยาดต้องสี
อุปนิสัยแมวโคราช แมวโคราชมีนิสัยที่แตกต่างจากแมวสายพันธุ์อื่นอย่างเห็นได้ชัด แมวโคราชจะมีนิสัยค่อนข้างฉลาด จำแม่น ขี้ประจบ ถ้าหากเรานำแมวโคราชไปปล่อยในต่างสถานที่ แมวฯ สามารถที่จะกลับมาที่บ้านของตัวได้ มีนิสัยคล้ายสิงห์โต จะสร้างอาณาจักรของตัวเองโดยการฉี่รอบสถานที่อยู่อาศัย แมวต่างถิ่นที่เป็นตัวผู้จะไม่ให้กล้ำกลายเข้ามา ยกเว้นตัวเมีย ตัวเมียถ้าหากอยู่รวมกันเป็นฝูงจะแบ่งชั้นวรรณะกัน ถ้าหากเราให้อาหารรวมกัน ตัวที่เป็นจ่าฝูงจะกินอาหารก่อน และไล่รองลงมา แต่การเลี้ยงลูกกลับมีนิสัยเหมือนสิงห์โต ตัวเมืองจะช่วยกันเลี้ยงลูก แมวถึงแม้ไม่ใช่ลูกของตัวเอง แม้แต่อาหารก็จะให้ลูกแมวกันก่อนแล้วค่อยกินทีหลัง แม่แมวจะฝึกลูกของตัวเองในการดำรงชีพ และป้องกันตัวโดยการสัตว์เล็กมาให้หยอกเล่นเป็นการฝึกการหาอาหารและป้องกันตัวเอง แมวโคราชมีนิสัยที่จะเจ้าของแม่นมาก ถ้าคนแปลกหน้าเข้ามาจะไม่ไว้วางใจหรืออาจจะขู่เลย แต่ถ้าเป็นเจ้าของจะวิ่งมาเคล้าแข้งเคล้าขา ประจบสอพลอ
บทกวีที่กล่าวถึงแมวมาเลศ
วิลามาเลศพื้น พรรณกาย
ขนดังดอกเลาราย เรียบร้อย
โคนขนเมฆมอปลาย ปลอมเสวตร
ตาดั่งน้ำค้างย้อย หยาดต้องสัตบง
แมสคอท
แมวมาเลศได้ถูกใช้เป็นแมสคอทประจำการแข่งขันกีฬาซีเกมส์มาแล้วถึง 2 ครั้ง ได้แก่ ซีเกมส์ 1985 ที่กรุงเทพมหานครเป็นเจ้าภาพ และ ซีเกมส์ 2007 ที่จังหวัดนครราชสีมาเป็นเจ้าภาพ โดยแมวมาเลศตัวนี้มีชื่อว่า "แคน" (Can) อันเนื่องจากแมวมาเลศมีถิ่นกำเนิดที่ อำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมานั่นเอง
และยังใช้เป็นทั้งสัญลักษณ์และฉายาของสโมสรฟุตบอลนครราชสีมา ในชื่อ "สวาดแคท"