อาร์มาดิลโล่ (อังกฤษ: Armadillo) จัดอยู่ในไฟลัมสัตว์มีแกนสันหลัง ชั้นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ในอันดับ Cingulata ในอันดับใหญ่ ซีนาร์ทรา

     อาร์มาดิโล่ มีลักษณะเด่น คือ มีส่วนหน้าและจมูกที่ยาว มีปากขนาดเล็ก มีลักษณะเป็นรูเล็ก ๆ มีกรงเล็บที่แหลมคมทั้งตีนหน้าและตีนหลัง ใช้สำหรับขุดทำโพรงอยู่อาศัยและขุดหาอาหารกิน กินอาหารโดยการใช้ลิ้นที่ยื่นยาวและน้ำลายที่เหนียวตวัดกินแมลงจำพวก มด, ปลวก และหนอนตามพื้นดิน และมีเกราะหุ้มอยู่ตามตัวเป็นแผ่น ๆ มีข้อต่อเชื่อมต่อกันเหมือนชุดเกราะ โดยเฉพาะที่หัวไหล่และด้านท้ายลำตัว ทำให้ดูเหมือนกับลิ่นซึ่ง เป็นสัตว์ในอันดับ Pholidota มาก แต่ทั้งอาร์มาดิลโล่และลิ่นเป็นสัตว์ที่อยู่ต่างอันดับกัน และอยู่ในอันดับใหญ่คนละอันดับกันด้วย โดยอาร์มาดิลโล่มีความใกล้เคียงกับสลอธหรือตัวกินมดมากกว่า แต่ในอดีตทั้งอาร์มาดิลโล่และลิ่นเคยถูกจัดอยู่ในอันดับเดียวกัน คือ Edentata ซึ่งแปลว่า "ไม่มีฟัน" แต่ความจริงแล้ว อาร์มาดิลโล่มีฟัน เป็นฟันกรามที่มีขนาดเล็ก และไม่แข็งแรง

 

 

     บรรพบุรุษของอาร์มาดิลโล่ที่สูญพันธุ์ไปแล้วราว 10,000 ปีก่อน มีชื่อว่า "คลิปโตดอน" ที่มีขนาดตัวใหญ่เท่ากับรถยนต์คันเล็ก ๆ คันหนึ่ง คลิปโตดอนอาศัยอยู่ในทวีปอเมริกาใต้ มีเกราะที่หุ้มตัวเป็นชิ้น ๆ รูปหกเหลี่ยม ไม่เหมือนกับอาร์มาดิลโล่ในปัจจุบัน ในพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติลอนดอน ประเทศอังกฤษ มีโครงกระดูกของคลิปโตดอนที่สมบูรณ์แบบจัดแสดงอยู่ เป็นตัวอย่างที่ชาร์ลส์ ดาร์วิน ได้ส่งมาให้เมื่อครั้งเดินทางไปสำรวจที่ทวีปอเมริกาใต้

 

 

 

     เมื่ออาร์มาดิลโล่ถูกคุกคามแล้วจะขดตัวเป็นวงกลมคล้ายลูกบอล โดยเก็บส่วนหน้าและขาทั้ง 4 ข้างไว้ เหมือนกับลิ่น โดยที่ชื่อ "อาร์มาดิลโล่" นั้นมีควาหมายในภาษาสเปนว่า "ตัวน้อยที่มีเกราะ" ขณะที่ชาวแอซเท็ก จะเรียกว่า azotochtli หมายถึง "กระต่ายเต่า" แต่ชื่อในภาษาถิ่นของชาวละตินอเมริกาในปัจจุบันจะเรียกว่า Pichi (/พิ-ชี่/)

 

 

 ภาพเเสดงการม้วนตัว

 

     อาร์มาดิลโล่ กระจายพันธุ์อยู่เฉพาะทวีปอเมริกา ทั้งอเมริกาเหนือ, อเมริกากลาง จนถึงอเมริกาใต้ แบ่งออกได้ทั้งหมด 10 สกุล 20 ชนิด โดยชนิดที่ใหญ่ที่สุด คือ อาร์มาดิลโล่ยักษ์ ที่มีขนาดยาวได้ถึง 150 เซนติเมตร (59 นิ้ว) และน้ำหนักมากกว่า 59 กิโลกรัม (130 ปอนด์) และชนิดที่มีขนาดเล็กที่สุด คือ พิงค์แฟร์รี่อาร์มาดิลโล่ ที่ยาวเพียงไม่เกิน 6 นิ้ว เท่านั้น

 

 

     เกราะของอาร์มาดิลโล่นั้นมีน้ำหนักเบา จึงทำให้เคลื่อนตัวได้อย่างสะดวก เรียกว่า "สคูธ" ซึ่งเป็นเกล็ดอย่างหนึ่งที่สัตว์ใช้สำหรับป้องกันตัว พฤติกรรมตามธรรมชาติจะอาศัยอยู่ตามพื้นที่โล่ง เช่น ทะเลทราย หรือป่าละเมาะที่มีพุ่มไม้เตี้ย ๆ ขึ้น อาศัยอยู่ด้วยการขุดโพรงอยู่ใต้ดิน กินแมลงเป็นอาหาร หากินในเวลากลางคืน อาร์มาดิลโล่ตัวผู้จะมีพฤติกรรมฉี่กลิ่นฉุนทิ้งไว้ตามที่ต่าง ๆ เพื่อประกาศอาณาเขต ขณะที่ตัวเมียในบางชนิดไข่ที่เมื่อได้รับการปฏิสนธิแล้ว จะยังไม่พัฒนามาเป็นตัวอ่อนเพื่อ หลีกเลี่ยงการมีลูกในช่วงฤดูหนาวด้วยการอุ้มไข่ได้นานถึง 2 ปี ส่วนตัวผู้จะมีอวัยวะเพศที่เป็นเส้นยาว เพราะเมื่อผสมพันธุ์จะติดขัดทั้งเกราะและหางของตัวเมีย ในบางชนิดที่มีขนาดใหญ่อาจยาวได้ถึง 1.2 เมตร

 

 

     ชาร์ลส์ ดาร์วิน เคยบันทึกไว้ถึงอาร์มาดิลโล่เมื่อครั้งเดินทางไปสำรวจยังทวีปอเมริกาใต้ว่า

เนื้อของมันเมื่อถูกย่างพร้อมทั้งเกราะแม้ว่าจะมีรสชาติอร่อย แต่ก็ไม่เพียงพอที่เป็นอาหารเช้าสำหรับผู้ชายที่หิว ๆ 2 คน

 

 

     อาร์มาดิลโล่ สามารถว่ายน้ำและดำน้ำได้ ด้วยการเดินอยู่ใต้น้ำนานได้ถึง 6 นาที ด้วยการกลืนอากาศลงไปคำใหญ่และขยายกระเพาะให้พองออกเหมือนเสื้อชูชีพ ปัจจุบันในหลายพื้นที่ของสหรัฐอเมริกา จะมีอาร์มาดิลโล่จำนวนมากที่ถูกรถชนตายอยู่ข้างถนน และเป็นสัตว์ที่พบเห็นได้ง่ายทั่วไปแม้แต่ในชุมชนเมือง หรือสนามกอล์ฟ ในโบลิเวียและเปรู เกราะของอาร์มาดิลโล่ถูกมาทำกีตาร์แบบของชาวสเปน โดยจะถูกขึงด้วยลวด 10 เส้น และโดยปรกติจะถูกปรับให้อยู่ในคีย์เอไมเนอร์ 

 

 

 

คลิปจากYOUTUBE