เขตป่าไม้สินหนงเจี้ย (SHENNONGJIA) ในมณฑลหูเป่ย

**เขตป่าไม้เสินหนงเจี่ย** (ภาษาจีน: 神农架林区; พินอิน: *Shénnóngjià Línqū*) เป็นหน่วยการปกครองระดับอำเภอ (เรียกว่า "เขตป่าไม้") ในมณฑลหูเป่ยทางตะวันตกเฉียงเหนือของสาธารณรัฐประชาชนจีน ซึ่งขึ้นตรงต่อรัฐบาลมณฑลโดยตรง มีพื้นที่ 3,253 ตารางกิโลเมตร (1,256 ตารางไมล์) ตั้งอยู่ทางตะวันตกของมณฑลหูเป่ย และในปี ค.ศ. 2007 มีประชากรถาวรประมาณ 74,000 คน (ประชากรตามทะเบียน 79,976 คน)

เมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม ค.ศ. 2016 เสินหนงเจี่ยได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก ซึ่งนับเป็นแหล่งมรดกโลกแห่งที่ 50 ของจีน เนื่องจากความหลากหลายทางชีวภาพที่โดดเด่นทั้งทางพฤกษศาสตร์และสัตววิทยา รวมถึงการอนุรักษ์สายพันธุ์หายาก ใกล้สูญพันธุ์ และสายพันธุ์เฉพาะถิ่นจำนวนมาก ประชากรในพื้นที่ส่วนใหญ่ (95%) เป็นชาวฮั่น ส่วนอีก 5% ที่เหลือส่วนใหญ่เป็นชนกลุ่มน้อยถู่เจีย

การปกครอง

สถานภาพการปกครองของเขตเสินหนงเจี่ย ถือว่าไม่ธรรมดา เพราะเป็นหน่วยการปกครองระดับอำเภอเพียงแห่งเดียวในประเทศจีนที่ได้รับการกำหนดให้เป็น “เขตป่าไม้” (林区) แทนที่จะเป็นอำเภอหรือเมืองระดับอำเภอเหมือนหน่วยอื่น ๆ

นอกจากนี้ เสินหนงเจี่ย ยังอยู่ภายใต้การบริหารโดยตรงจากรัฐบาลมณฑลหูเป่ย แทนที่จะสังกัดอยู่ภายใต้เมืองระดับภาคหรือเขตการปกครองระดับภาคแบบอำเภอทั่วไป อย่างไรก็ตาม มณฑลหูเป่ยก็ยังมีเมืองระดับอำเภออีกสามแห่ง (เซียนเทา, เทียนเหมิน, เฉียนเจียง) ที่อยู่ภายใต้การบริหารโดยตรงจากรัฐบาลมณฑลเช่นกัน

เขตนี้ถูกก่อตั้งเมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม ค.ศ. 1970 โดยรวมพื้นที่บางส่วนจากอำเภอบ้าตง, เป่าคัง, ฝาง และซิงซาน

ศูนย์กลางของเขต ตั้งอยู่ที่เมืองซง ไปทางตอนเหนือของเขต ส่วนศูนย์กลางการท่องเที่ยวหลักคือเมืองมู่ยู่ ซึ่งอยู่ใกล้พรมแดนด้านใต้ของเขต

แม้จะมีแหล่งท่องเที่ยวมากมายทั่วทั้งเขต แต่จนถึงปี 2009 พื้นที่ส่วนใหญ่ของเขตนี้ยังไม่เปิดให้ชาวต่างชาติเข้าไปได้ ยกเว้นแถบแคบทางใต้ของเขต (ทางใต้ของทางแยกหยาไจ้โข่ว) ซึ่งรวมถึงเขตอนุรักษ์ธรรมชาติแห่งชาติเสินหนงเจี่ยด้วย

ภูมิศาสตร์

เขตป่าไม้เสินหนงเจี่ย ตั้งชื่อตามเทือกเขาเสินหนงเจี่ย ซึ่งโดยทั่วไปถือว่าเป็นส่วนตะวันออก (และสูงที่สุด) ของเทือกเขาต้าปาซาน (Daba Mountains)

ภูเขาในพื้นที่เสินหนงเจี่ย แบ่งเขตการไหลของน้ำออกเป็นสองส่วน: พื้นที่ตอนกลางและตอนเหนือจะมีแม่น้ำไหลไปทางเหนือเข้าสู่แม่น้ำฮั่น (สาขาของแม่น้ำแยงซี ซึ่งไหลไปบรรจบกันทางตะวันออกที่อู่ฮั่น) ส่วนพื้นที่ทางใต้จะมีลำธารสั้น ๆ หลายสายไหลลงใต้เข้าสู่แม่น้ำแยงซีโดยตรง เช่น ลำธารเสินหนง (Shen Nong Stream)

ภูเขาที่สูงที่สุดในมณฑลหูเป่ย ซึ่งเป็นภูเขาสูงที่สุดของเทือกเขาต้าปาซาน ก็ตั้งอยู่ในเขตนี้ ได้แก่:

* **เสินหนงติ่ง** (*Shennong Ding*) สูง 3,105 เมตร (10,187 ฟุต)

* **ต้าฉินหนงเจี่ย** (*Da Shennongjia*) สูง 3,052 เมตร (10,013 ฟุต)

* **เสี่ยวเสินหนงเจี่ย** (*Xiao Shennongjia*) สูง 3,005 เมตร (9,859 ฟุต) ติดชายแดนอำเภอบ้าตง

* **ลาวจวินซาน** (*Laojun Shan*) สูง 2,936 เมตร (9,633 ฟุต) อยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของเมืองมู่ยู่

ความหลากหลายทางชีวภาพและการอนุรักษ์

เขตป่าไม้เสินหนงเจี่ยตั้ง อยู่ในเขตชีวภูมิประเทศ “ป่าดิบเขียวชั่วนิรันดร์แห่งเทือกเขาต้าปา” (Daba Mountains evergreen forests)

มีเขตอนุรักษ์จำนวนมากในภูเขา และพื้นที่ชุ่มน้ำของเขตนี้ โดยเฉพาะ **เขตอนุรักษ์ธรรมชาติแห่งชาติเสินหนงเจี่ย** (神农架国家自然保护区) ซึ่งมีชื่อเสียงในระดับโลก และได้รับการขึ้นทะเบียนในเครือข่ายเขตสงวนชีวมณฑลของยูเนสโก (UNESCO’s World Network of Biosphere Reserves)

เขตอนุรักษ์นี้ครอบคลุมพื้นที่ป่าราว **2,618 ตารางกิโลเมตร (1,011 ตารางไมล์)** ด้วยสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติที่หลากหลายในระดับความสูงต่างกัน จึงมีความหลากหลายของพืชในระดับสูง

จากการสำรวจของนักพฤกษศาสตร์จีนพบว่า มีพืชระดับสูง (*higher plant species*) มากถึง **3,479 ชนิด** ที่พบในพื้นที่หนึ่งของเขตนี้ โดยในจำนวนนี้มี **1,793 ชนิดที่เป็นพืชเฉพาะถิ่นของจีน**

ในความเป็นจริง เขตนี้ถือว่าเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายของพืชไม้ผลัดใบ (*deciduous woody plants*) มากที่สุดในโลก

นอกจากการส่งเสริมความหลากหลายของพืชแล้ว ความหลากหลายในลักษณะภูมิประเทศและความเสถียรของภูมิอากาศในภูมิภาคนี้ตลอดช่วงยุคน้ำแข็งในอดีต ยังเอื้อให้สามารถรักษาความหลากหลายของสัตว์ไว้ได้ในระดับสูงอีกด้วย

สัตว์ที่ได้รับการคุ้มครองในพื้นที่นี้ ได้แก่ **ลิงจมูกเชิดสีทอง (Golden Snub-nosed Monkey)** ซึ่งจำนวนประชากรในเขตนี้เพิ่มขึ้นจากประมาณ 500 ตัวในปี 1990 เป็นมากกว่า 1,200 ตัวในปี 2005 โดยมีพื้นที่พิเศษขนาด 100 ตารางกิโลเมตรที่จัดสรรไว้เฉพาะสำหรับการคุ้มครองสายพันธุ์ไพรเมตที่ใกล้สูญพันธุ์นี้

 

สัตว์อื่น ๆ ในพื้นที่ ได้แก่

* **ซาลาแมนเดอร์ยักษ์จีน (Chinese Giant Salamander)**

* **เสือดาวเมฆ (Clouded Leopard)**

* **หมีดำเอเชีย (Asiatic Black Bear)**

โดยรวมแล้ว พบสัตว์มีกระดูกสันหลังถึง **600 สายพันธุ์** ในเขตอนุรักษ์ธรรมชาติแห่งนี้ ได้แก่:

* สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 92 ชนิด

* นก 399 ชนิด

* ปลา 55 ชนิด

* สัตว์เลื้อยคลาน 53 ชนิด

* สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ 37 ชนิด

* แมลง 4,365 ชนิด

เขตนี้ยังเป็น "พื้นที่ต้นแบบ" สำหรับการระบุชนิดพันธุ์ของสัตว์หลายชนิด ในประเทศจีนด้วย

โบราณชีววิทยา (Paleontology)

เสินหนงเจี่ย ยังเป็นแหล่งที่น่าสนใจ สำหรับนักบรรพชีวินวิทยาอีกด้วย ถ้ำแรด (*Rhino Cave*) ในเมืองหงผิง ได้รับการยกย่องโดยนักบรรพชีวินวิทยาชาวจีนว่า เป็นแหล่งฟอสซิลที่อุดมสมบูรณ์ที่สุด เป็นอันดับสองของประเทศ รองจากโจวโข่วเตี้ยน (Zhoukoudian)

ภูมิอากาศ

เสินหนงเจี่ยมีภูมิอากาศแบบ **อบอุ่นชื้นกึ่งร้อนชื้นภาคพื้นทวีป** (Köppen: Cwa)

 

เศรษฐกิจ

**เขื่อนพลังน้ำ** ที่อยู่ระหว่างการก่อสร้าง ทางตอนใต้ของเมืองหงผิง

เนื่องจากภูมิประเทศที่เป็นภูเขาและป่าไม้หนาแน่น (ตามชื่อของเขต) ทำให้ในอดีต **อุตสาหกรรมป่าไม้** เป็นอุตสาหกรรมหลักของพื้นที่นี้ โดยในช่วงทศวรรษ 1960 ถึง 1980 มีการผลิตไม้มากกว่า **100,000 ลูกบาศก์เมตรต่อปี** (เฉพาะในทศวรรษ 1970 มีการผลิตถึง 1,000,000 ลูกบาศก์เมตร) แต่ในช่วงปลายทศวรรษ 1990 รัฐบาลได้เปลี่ยนทิศทางไปสู่การ **อนุรักษ์ป่าไม้** แทน โดยมีการยุติการตัดไม้จากป่าธรรมชาติอย่างเป็นทางการในเดือนมีนาคม ปี 2000

เนื่องจากประชากรของเขตนี้ต่ำกว่าอำเภออื่น ๆ ในหูเป่ยที่มีขนาดพื้นที่ใกล้เคียงกัน การเกษตรจึงมีขนาดเล็กตามไปด้วย อย่างไรก็ตาม เขตนี้ พยายามส่งเสริมตนเอง ให้เป็นแหล่งผลิตชาที่มีชื่อเสียงในระดับโลก มี **การทำเหมืองแร่** กระจายอยู่หลายแห่งทั่วเขต เช่นเดียวกับพื้นที่ภูเขาอื่น ๆ ในหูเป่ยตะวันตก มี **โรงไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็กจำนวนมาก** ที่ใช้พลังงานจากแม่น้ำและลำธาร ในเสินหนงเจี่ย

มีสถานที่ท่องเที่ยวหลายแห่ง ตลอดแนวทางหลวงแห่งชาติจีนหมายเลข 209 โดยเฉพาะในและรอบ ๆ เมืองมู่ยู่ อย่างไรก็ตาม โดยเฉลี่ยแล้ว พื้นที่นี้ยังคงถือว่า **ยากจน** เมื่อเทียบกับหน่วยระดับภาคของหูเป่ยอื่น ๆ โดยมี GDP ต่อหัวต่ำที่สุดในมณฑล แต่การเปรียบเทียบโดยตรงกับเขตปกครองระดับภาค เช่น เมืองอี้ชางหรือหวงสือ อาจไม่ถูกต้องนัก เพราะเมืองเหล่านั้นมีศูนย์กลางเมืองขนาดใหญ่ที่มีรายได้สูง ขณะที่เสินหนงเจี่ยไม่มี

 

การคมนาคม

เส้นทางหลักแนวเหนือ–ใต้ที่พาดผ่านทั้งเขตคือ **ทางหลวงแห่งชาติหมายเลข 209 (G209)** ซึ่ง ณ ปี 2009 ยังคงไม่ได้รับการปรับปรุงในหลายช่วง ทั้งในเขตเสินหนงเจี่ย (ทางเหนือของด่านทางเข้าที่หยาไจ้โข่ว) และในเขตบ้าตงทางใต้

นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่เข้ามาในเขต จากชายแดนทางใต้ โดยใช้ทางหลวงจังหวัดจากเมืองอี้ชาง ซึ่งเชื่อมต่อกับ G209 ใกล้กับเมืองเกาเอี้ยนในเขตซิงซาน เส้นทางนี้ได้รับการพัฒนาเป็นถนนลาดยางที่ดี เรียกว่า **เส้นทางอี้–เสิน (Yichang–Shennongjia)**

**ทางหลวงจังหวัดหูเป่ยหมายเลข 307 (S307)** วิ่งผ่านทางตะวันออกเฉียงเหนือของเขต จาก G209 ไปทางตะวันออกถึงเมืองซงไป และเข้าสู่เขตเป่าคัง (ส่วนหนึ่งของนครเซียงหยาง)

ในเดือนพฤษภาคม ปี 2021 เสินหนงเจี่ยได้เชื่อมต่อกับ **เครือข่ายทางด่วน** ผ่านทางด่วนเป่า–เสิน (Baoshen Expressway) ซึ่งเป็นสาขาของทางด่วนสาย G59

ด้วยภูมิประเทศที่เป็นภูเขาสูงชัน เขตนี้ **ไม่มีระบบขนส่งทางรถไฟหรือทางน้ำ** และจนไม่นานมานี้ก็ยังไม่มีสนามบินเช่นกัน ถึงแม้สภาพภูมิประเทศจะยากลำบากและเปราะบาง แต่ก็มีการเริ่มก่อสร้าง **สนามบินหงผิงเสินหนงเจี่ย** ในเดือนเมษายน ปี 2011 ด้วยงบประมาณ 1,000 ล้านหยวน โดยตั้งอยู่ทางตะวันตกของเมืองหงผิง สนามบินเปิดใช้งานในเดือนพฤษภาคม ปี 2014

ตำนานและความเชื่อ

ชื่อ “**เสินหนงเจี่ย**” มาจากชื่อของเทพเจ้า หรือตำนานจักรพรรดิ ในประวัติศาสตร์จีนคือ **เสินหนง** และคำว่า “เจี่ย” (架) ที่หมายถึง “บันได” รวมกันเป็น “**บันไดของเสินหนง**” ซึ่งเชื่อกันว่าเสินหนงใช้บันไดหวายวิเศษนี้ปีนขึ้นลงภูเขา และต่อมาบันไดนั้นได้แปรเปลี่ยน กลายเป็นป่าทึบลึกลับ

 

ชาวพื้นเมืองในเขตเสินหนงเจี่ย ยังได้รักษาและสืบทอด **มหากาพย์แห่งความมืด (Epic of Darkness)** ซึ่งเป็นชุดเรื่องเล่าและตำนาน ในรูปแบบบทกวี เกี่ยวกับจีนในยุคโบราณ