ย้อนอดีต "สุโขทัยในอดีต" ผ่านเลนส์ ดร.โรเบิร์ต ลาริมอร์ เพนเดิลตัน

เมื่อภาพถ่ายกลายเป็นหน้าต่างสู่กาลเวลา ภาพถ่ายเก่าใบหนึ่งจากวันที่ 16-17 มกราคม ปี พ.ศ. 2479 (ค.ศ. 1936) ได้บันทึกวิถีชีวิตของชาวบ้านในตำบลบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย ไว้อย่างมีคุณค่า ภาพนี้ถ่ายโดย ดร.โรเบิร์ต ลาริมอร์ เพนเดิลตัน (Dr. Robert Larimore Pendleton) นักภูมิศาสตร์ชาวอเมริกันผู้เดินทางสำรวจภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในช่วงทศวรรษ 2470–2480

ในภาพ ปรากฏชาวนาแต่งกายเรียบง่าย ยืนอยู่ใกล้บ้านใต้ถุนสูงที่ทำจากไม้ ลักษณะบ้านสะท้อนถึงภูมิปัญญาท้องถิ่นในการออกแบบเพื่อรับมือกับฤดูน้ำหลาก ใต้ถุนถูกใช้เป็นพื้นที่อเนกประสงค์ ทั้งเลี้ยงสัตว์ เก็บของ หรือแม้แต่เป็นพื้นที่หลบแดดในยามกลางวัน

ดร.เพนเดิลตันไม่ได้เพียงแค่บันทึกภาพ แต่ยังจับช่วงขณะของวิถีชีวิตที่เรียบง่าย สมถะ และกลมกลืนกับธรรมชาติ ภาพนี้ไม่เพียงมีคุณค่าทางศิลปะ แต่ยังเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่ช่วยให้คนรุ่นหลังได้เห็นและสัมผัสถึงสุโขทัยในอีกยุคสมัย — ยุคที่ชีวิตหมุนไปตามจังหวะของฤดูกาลและผืนดิน

ภาพถ่ายใบนี้คือเครื่องเตือนใจถึงรากเหง้าของความเป็นไทย และความงดงามของชีวิตชนบทในอดีต ที่ควรถูกส่งต่อให้คนรุ่นใหม่ได้ศึกษาและภาคภูมิใจในวัฒนธรรมของตนเอง.