ขนมไทยในอดีต ตั้งแต่กรุงศรีอยุธยา ที่ทุกคนอาจลืมไปแล้วว่าเคยมีอยู่

สวัสดีค่ะทุกคน วันนี้ดิฉันขอพาย้อนเวลากลับไปสู่ยุคกรุงศรีอยุธยา เมืองแห่งความรุ่งเรืองที่เต็มไปด้วยอาหารและขนมไทยอันเลื่องชื่อ เชื่อไหมคะว่าขนมไทยหลายชนิดที่เราเคยกินกันทุกวันนี้ ล้วนมีรากเหง้ามาจากสมัยอยุธยา แต่ก็มีขนมอีกหลายอย่างที่แทบจะหายไปจากความทรงจำของคนไทยแล้ว

ยุคนั้นเป็นช่วงที่ไทยเริ่มรับอิทธิพลจากต่างชาติ โดยเฉพาะโปรตุเกส จีน และอินเดีย ซึ่งทำให้ขนมไทยมีการพัฒนาไปมาก แต่ก่อนหน้านั้น ขนมไทยดั้งเดิมเป็นขนมที่ทำจากแป้ง น้ำตาลโตนด มะพร้าว และข้าวเป็นหลัก และไม่มีการใช้ไข่จนกระทั่งท้าวทองกีบม้า (มารี กีมาร์) เข้ามามีบทบาทในราชสำนัก

แล้วขนมไทยในสมัยกรุงศรีอยุธยาที่เคยมี แต่เดี๋ยวนี้แทบไม่มีใครทำแล้วมีอะไรบ้าง ตามมาดูกันค่ะ

1. ขนมกง

ขนมกงเป็นขนมมงคลที่ใช้ในงานแต่งงานหรือพิธีสำคัญ มีรูปร่างคล้ายกงล้อ หมายถึงความรักที่มั่นคงและชีวิตที่ต่อเนื่องไม่ขาดตอน ทำจากแป้งข้าวเจ้าผสมกะทิ ปั้นเป็นวงแล้วนำไปทอดจนกรอบ ราดด้วยน้ำตาลโตนดเคี่ยวจนเหนียว เดี๋ยวนี้หายากแล้ว เพราะคนไม่นิยมทำกันเหมือนสมัยก่อน

2. ขนมดอกโดน

ขนมโบราณที่ทำจากแป้งข้าวเจ้าผสมกับน้ำตาลโตนดและกะทิ นวดจนเนียนแล้วหยอดใส่พิมพ์รูปดอกไม้ คล้ายขนมหม้อแกงแต่เนื้อแน่นกว่า สมัยก่อนนิยมทำถวายพระหรือใช้ในงานบุญ แต่ปัจจุบันแทบไม่มีใครรู้จักแล้ว

3. ขนมทองโปร่ง

เป็นขนมที่ใช้ไข่แดง ตีจนขึ้นฟูแล้วนำไปทอดในน้ำมัน จากนั้นเคลือบด้วยน้ำเชื่อมจนขึ้นเงาสวย ขนมชนิดนี้ถือเป็นของหายากในปัจจุบัน เพราะต้องใช้เทคนิคในการตีไข่ให้ได้ที่ และต้องทอดด้วยไฟอ่อน ๆ เพื่อให้เนื้อฟูเบาและกรอบนอกนุ่มใน

4. ขนมสัมปันนี

ขนมที่มีกลิ่นหอมละมุนของควันเทียน ทำจากแป้งถั่วเขียว น้ำตาล และกะทิ นวดจนเนียนแล้วพิมพ์เป็นชิ้นเล็ก ๆ สีพาสเทล ขนมนี้ละลายในปากทันทีที่กิน เดิมทีเป็นขนมที่นิยมในราชสำนัก แต่ปัจจุบันกลายเป็นของหายาก

5. ขนมบุหลันดั้นเมฆ

ขนมไทยที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ลักษณะเป็นแป้งสีม่วงนุ่ม ๆ ตรงกลางมีไข่แดงสดข้น ๆ เหมือนพระจันทร์กลางเมฆ ชื่อขนมนี้ได้แรงบันดาลใจจากเพลงบุหลันลอยเลื่อนของรัชกาลที่ 2 สมัยก่อนมีขายในวัง แต่เดี๋ยวนี้หากินยากมาก

6. ขนมโคกะทิสด

ขนมไทยที่มีลักษณะคล้ายบัวลอย แต่ใช้แป้งข้าวเหนียวปั้นเป็นลูกกลม ๆ ใส่ไส้น้ำตาลโตนด แล้วต้มให้สุก เสิร์ฟกับกะทิสดข้น ๆ โรยด้วยงาขาวคั่วหอม ๆ ขนมนี้เป็นที่นิยมในหมู่ชาวบ้านสมัยก่อน แต่เดี๋ยวนี้แทบไม่มีใครทำกันแล้ว

7. ขนมกะลอจี๊

แม้ชื่อจะฟังดูเป็นภาษาจีน แต่ขนมนี้เป็นขนมไทยแท้ ๆ ที่ได้รับอิทธิพลจากชาวจีนฮกเกี้ยน ทำจากแป้งข้าวเหนียวทอดให้พอง แล้วคลุกกับน้ำตาลและงาคั่ว สมัยก่อนเป็นขนมที่ขายกันตามตลาด แต่ปัจจุบันหายไปเกือบหมด

8. ขนมไข่ปลา

ขนมไทยโบราณที่ใช้แป้งข้าวเหนียวผสมฟักทองหรือเผือก นวดจนเนียนแล้วปั้นเป็นเม็ดเล็ก ๆ คล้ายไข่ปลา จากนั้นต้มจนสุกแล้วราดด้วยน้ำกะทิข้น ๆ หอมมัน ขนมนี้เคยได้รับความนิยมในงานบุญ แต่ปัจจุบันไม่ค่อยมีใครรู้จักแล้ว

9. ขนมเกสรลำเจียก

ขนมไทยที่ใช้แป้งข้าวเจ้า กะทิ และน้ำตาล ผสมให้เข้ากันแล้วหยอดเป็นแผ่นบาง ๆ บนใบตองหรือใบลำเจียก จากนั้นพับเป็นชิ้นเล็ก ๆ ขนมนี้เคยได้รับความนิยมในราชสำนักสมัยอยุธยา แต่เดี๋ยวนี้แทบไม่มีใครทำ

10. ขนมลืมกลืน

ขนมไทยเนื้อนุ่มละมุนที่ทำจากแป้งถั่วเขียว กวนกับกะทิและน้ำตาล แล้วตักเป็นชิ้นเล็ก ๆ ราดด้วยน้ำกะทิหวานมัน ขนมนี้ได้ชื่อว่า “ลืมกลืน” เพราะเนื้อละเอียดเนียนจนแทบไม่ต้องเคี้ยว

ขนมไทย... มรดกที่ควรค่าแก่การรักษา

ขนมไทยโบราณเหล่านี้บางอย่างยังพอหาได้บ้างในบางพื้นที่ แต่หลายชนิดแทบไม่มีใครทำแล้ว น่าเสียดายนะคะที่มรดกแห่งรสชาติที่สืบทอดมาหลายร้อยปี กำลังเลือนหายไปกับกาลเวลา

ดิฉันอยากเชิญชวนให้ทุกคนลองสืบหาสูตรขนมโบราณเหล่านี้ แล้วลองทำกินกันดูค่ะ บางทีการรื้อฟื้นของดีในอดีต อาจเป็นโอกาสให้คนรุ่นใหม่ได้รู้จักและกลับมาสนใจขนมไทยมากขึ้นก็ได้

แล้วทุกคนเคยกินขนมไหนในลิสต์นี้บ้าง? หรือมีขนมไทยโบราณอื่น ๆ ที่เคยเห็นแต่หายไปแล้ว มาแชร์กันได้นะคะ