รู้หรือไม่! รับฟังปัญหาชีวิตของผู้อื่นบ่อย ๆ แคร์ปัญหาคนอื่นมากไป อาจเป็น โรคเครียดมือสอง (Secondhand Stress) โดยไม่รู้ตัว

โรคเครียดมือสอง (Secondhand Stress) คือ สภาวะอาการที่เกิดจากการไปรับรู้ รับฟัง ปัญหาชีวิตของผู้อื่น จนรู้สึกว่าปัญหานั้นเป็นปัญหาของตัวเองด้วย เกิดความรู้สึกเข้าถึงความเครียดนั้น และเครียดไปกับเรื่องนั้น ๆ ทั้ง ๆ ที่ไม่ใช่เรื่องของตัวเอง โดยอาจเป็นการไปฟังเพื่อนสนิทที่มาปรึกษาปัญหาชีวิต คนในครอบครัวเอาเรื่องที่บั่นทอนใจมาเล่าให้ฟังบ่อย ๆ หรือเพื่อนที่ทำงานมาเล่าเรื่องเครียดของตัวเองให้ฟังทุกวัน นานเข้าจนรู้สึกว่าตนเองเป็นส่วนหนึ่งของความเครียดนั้น และเก็บเอามาเป็นความเครียดของตนเอง

สรุปง่าย ๆ ว่า ‘ฟังแล้วอิน เก็บเอาความเครียดที่มีคนระบายให้ฟังมาเป็นของตัวเอง’ นั่นเอง

สัญญาณของความเครียดมือสอง

• รู้สึกเครียด แต่ไม่มีสาเหตุ ซึ่งสาเหตุนั้น อาจมาจากคนรอบตัวที่นำความทุกข์ใจมาปรึกษา และบอกกล่าว จนกระทั่งคนฟังรู้สึกเอาเองว่านั่นเป็นความเครียด และเป็นปัญหาชีวิตของตัวเองไปด้วย

• เริ่มมองโลกในแง่ร้าย เริ่มมองโลกในแง่ร้าย ให้ความสำคัญกับการปฏิเสธ มากกว่า การมองโลกในแง่บวก หรืออาจถูกชักจูงให้รู้สึกถึงพลังลบจากปัญหาความเครียดของคนอื่นได้ง่าย ๆ

• กลายเป็นคนเร่งรีบ เริ่มรู้สึกว่าตนเองมีปัญหาค้างคาใจ และต้องจัดการหน้าที่ที่รายล้อมรอบตัวให้เสร็จเรียบร้อยโดยเร็ว ซึ่งงานนั้นอาจไม่ใช่กำหนดงานที่จะต้องส่งแบบด่วน หรืออาจมีการเร่งเร้าให้คนอื่น ๆ ทำงานให้เร็วตามใจของตนเอง โดยที่งานนั้นไม่ได้มีความจำเป็นที่จะต้องเร่งรีบ สาเหตุมาจากความรู้สึกว่าตนเองกำลังอยู่ในช่วงฉุกเฉิน และต้องทำทุกอย่างให้เรียบร้อยโดยเร็ว

• อยู่ใกล้คนที่มีความเครียดมากเกินไป หากมีคนที่สนิทสนมด้วย หรือคนรู้จักมาเล่าปัญหาชีวิตให้ฟังบ่อย ๆ ก็จะทำให้ต้องมาเจอกับเรื่องเครียด ๆ อยู่ทุกวัน เมื่อได้ฟังเรื่องเดิม ๆ ทุกวัน จะได้รับเอาพลังลบเหล่านั้นเข้ามาจนรู้สึกว่านี่ก็เป็นปัญหาของคุณเหมือนกัน

• ศักยภาพในการทำงานลดลง ประสิทธิภาพในการทำงานเริ่มลดลง จากไม่เคยทำงานพลาด ก็เริ่มมีข้อตำหนิในการทำงานเกิดขึ้น

วิธีจัดการกับความเครียดมือสอง

• หาสาเหตุ และที่มาของความเครียดนั้น ถ้าต้นเหตุไม่ใช่เรื่องของคุณ และไม่ได้เกี่ยวอะไรกับคุณ ก็ขอให้ปล่อยวาง ทำหน้าที่เป็นผู้รับฟัง และผู้ให้กำลังใจที่ดีเท่านั้น ช่วยเหลือเท่าที่ตนเองจะทำได้ อย่าถลำลึกจนเอาเรื่องของคนอื่นมาเครียดเอง

• เสริมพลังบวกให้ตนเองเสมอ ควรฝึกตนเองให้เป็นคนคิดบวกบนพื้นฐานของความเป็นจริง และหาข้อดีให้กับเรื่องต่าง ๆ การสร้าง Mindset เชิงบวก เพื่อ Boost พลังบวกให้กับตัวเองเสมอ

• การพักผ่อนสำคัญเสมอ เมื่อรู้สึกว่าได้รับฟังความเครียดของใครสักคนจนเริ่มจะเครียดตาม ให้หาเวลานอก ออกไปนั่งพักคนเดียว หรืออยู่คนเดียว เพื่อการผ่อนคลายอารมณ์ และความรู้สึก

• ตั้งสติ และสมาธิให้กับตนเองมีสติอยู่กับตัวเสมอ เพื่อที่จะได้สามารถแยกแยะออกว่า ปัญหาใดควรเก็บมาคิด ปัญหาใดควรใส่ใจ และปัญหาใดควรปล่อยวาง จะช่วยให้จิตใจสงบ ไม่ฟุ้งซ่าน และจมปลักอยู่แต่เรื่องของคนอื่น

• ทำกิจกรรมที่ช่วยผ่อนคลายความเครียด เมื่อรู้สึกว่าตนเองมาถึงจุดหนึ่งที่รู้สึกเครียดจนทนไม่ไหว ให้ออกไปหากิจกรรมทำ อย่างเช่น ออกกำลังกาย กินข้าว ดูหนัง ไปเที่ยว ไปเต้น ร้องเพลง เป็นต้น พยายามเอาตนเองออกมาจากสถานการณ์ที่ชวนอึดอัด และเครียด

• ทำความเข้าใจ และไม่อินเกินไป ซูซาน เดวิด (Susan David) ผู้ก่อตั้งสถาบันฝึกสอนโรงพยาบาลแมคลีน (Institute of Coaching at McLean Hospital) ในสหรัฐอเมริกา และผู้แต่งหนังสือ Emotional Agility เคยให้คำแนะนำว่า ให้ Step back ออกมามองภาพรวม พยายามทำความเข้าใจว่า ‘จริง ๆ แล้วเกิดอะไรขึ้น?’ มากกว่า ‘การไปเครียดกับความเครียดของอีกฝ่าย’