ต้นเบาบับ : ต้นไม้แห่งชีวิตของชาวแอฟริกา คุณประโยชน์มากมาย แก่มวลมนุษย์ในแถบนั้นจริงๆ

           ต้นเบาบับมีความเชื่อและตำนานที่น่าสนใจมากมายในวัฒนธรรมต่างๆ เช่น ตำนานที่กล่าวว่าเทพเจ้าดึงต้นเบาบับขึ้นมาจากดินแล้วปักกลับหัว ทำให้มีรูปร่างแปลกตา 

        ต้นเบาบับมีบทบาทสำคัญในอาหารท้องถิ่นที่มันขึ้นมา ใบมีรสชาติเหมือนผักโขม ผลของมันมีวิตามินซีมากกว่าส้มถึง 6 เท่า และเมล็ดของมันสามารถนำไปแปรรูปเป็นน้ำมันได้

        ผลเบาบับเป็นแหล่งอาหารที่สำคัญของชุมชนท้องถิ่น เนื้อผลมีความหวานอมเปรี้ยว และอุดมไปด้วยวิตามินซีสูงกว่าส้มถึง 6 เท่า ชาวบ้านมักนำผลเบาบับมาแปรรูปเป็นเครื่องดื่ม ผงชงดื่ม หรือแยม นอกจากนี้ เมล็ดเบาบับยังอุดมไปด้วยโปรตีนและไขมันที่ดีต่อสุขภาพ และสามารถนำไปคั้นทำน้ำมันเพื่อใช้ประโยชน์ทางด้านเครื่องสำอางและอาหารได้อีกด้วย

        ต้นเบาบับเป็นที่รู้จักกันว่าเป็นต้นไม้ที่มีความหนามากที่สุดในโลก โดยมีลำต้นที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางได้ถึง 9 เมตร และต้นที่ใหญ่ที่สุดที่เคยพบมีเส้นรอบวง 54 เมตร ลำต้นส่วนบนเรียบเป็นกิ่งก้านหนา ก่อตัวเป็นเรือนยอดที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางได้ถึง 40 เมตร

– ในธรรมชาติ ต้นเบาบับมีอยู่ 9 ชนิด โดย 6 ชนิดพบในมาดากัสการ์ 2 ชนิดอยู่ในทวีปแอฟริกา และ 1 ชนิดในออสเตรเลีย

– ต้นเบาบับสามารถดูดซับและกักเก็บน้ำได้มาก โดยต้นไม้โดยเฉลี่ยสามารถกักเก็บน้ำได้ถึง 4,500 ลิตร ช้างชื่นชอบคุณสมบัตินี้และกินเปลือกต้นเบาบับในช่วงฤดูแล้ง

– ต้นเบาบับเป็นต้นไม้ที่มีอายุยืนยาวอย่างน่าเหลือเชื่อ โดยบางต้นมีอายุได้ถึง 3,000 ปี

– เนื่องจากลำต้นของต้นเบาบับมีวงแหวนการเจริญเติบโตน้อยมาก จึงจำเป็นต้องใช้การหาอายุด้วยคาร์บอนกัมมันตรังสีเพื่อระบุอายุที่แน่นอนของต้นไม้ชนิดนี้

– ไม้เบาบับเป็นไม้เนื้ออ่อน นุ่ม มีใย ใช้ทำผ้า เชือก แต่ไม่เหมาะกับงานไม้แบบดั้งเดิม เช่น ทำเฟอร์นิเจอร์

– ในป่า ต้นเบาบับจะใช้เวลาประมาณ 15-20 ปีจึงจะออกผลเป็นครั้งแรก

– ศัตรูตัวฉกาจของต้นเบาบับคือเชื้อราสีดำ ซึ่งสามารถทำลายเนื้อไม้ ได้อย่างรวดเร็วมาก

– แม้ว่าแกนจะถูกทำลายไปแล้ว ต้นเบาบับก็ยังสามารถมีชีวิตอยู่ได้เป็นเวลานาน

        ต้นเบาบับ มักถูกใช้เป็นที่เก็บอาหารและน้ำ ที่อยู่อาศัย และแม้กระทั่งเรือนจำในสมัยต่างๆ ในประเทศเคนยาในปัจจุบัน ต้นเบาบับต้นหนึ่งถูกใช้เป็นโรงแรม ในซิมบับเว ต้นหนึ่งถูกใช้เป็นห้องรอที่สถานีขนส่ง และในแอฟริกากลาง มีการสร้างบาร์ไว้ภายในต้นเบาบับเป็นต้น เรียกได้ว่าสุดจะเป็นต้นไม้สารพัดประโยชน์จริงๆ คล้ายกับ ต้นกล้วยที่เราคุ้นเคยกันนั่นเอง

ที่เชียงใหม่เราก็เคยมีต้นเบาบับมาปลูกเด้อครับเด้อ ขอบคุณภาพประกอบจากคุณ Riga Junjao