โกษาปานกับ "ปลาสอมุง" ความอร่อยที่ข้ามวัฒนธรรม....
คนไทยเรานั้น มีคนที่เคยได้กิน ปลา "แซลมอน" ตั้งแต่ในสมัยอยุธยาแล้ว ซึ่งบุคคล (จริงๆจะเรียกว่า คณะบุคคลก็น่าจะได้) นั่นก็คือ ท่าน โกษาปาน ที่มีชื่อเสียงในประวัติศาสตร์สมัยอยุธยานั่นเอง โดยในบันทึกเดินทางของ ออกพระวิสุทธสุนธร หรือ โกษาปาน ทูตสัญญาที่เดินทางไปยังประเทศฝรั่งเศสเมื่อกว่า 300 ปีที่แล้ว ได้มีการกล่าวถึงอาหารนานาชนิดที่ท่านได้ลิ้มลอง หนึ่งในนั้นคือปลาชนิดหนึ่งที่โกษาปานเรียกว่า "ปลาสอมุง"
จากการสืบค้นพบว่า "ปลาสอมุง" ที่โกษาปานกล่าวถึงนั้น แท้จริงแล้วคือ ปลาแซลมอน หรือ Saumon ในภาษาฝรั่งเศส ซึ่งเป็นปลาที่มีชื่อเสียงเรื่องรสชาติอันเลิศล้ำ โดยเฉพาะในประเทศฝรั่งเศสเอง เป็นประเทศที่นิยมรับประทานปลาชนิดนี้มากๆ
บันทึกของโกษาปาน ได้บรรยายถึงปลาสอมุงไว้อย่างน่าสนใจว่า:
- สีสันสะดุดตา: มีเนื้อสีแดงคล้ายปลากะพงของไทย
- รสชาติเลิศรส: ฝรั่งเศสให้ความสำคัญกับปลาสอมุงเป็นอย่างมาก ถือเป็นปลาที่มีรสชาติอร่อยที่สุด
"แลจึงเอาปลาปิ้งบ้าง คั่วบ้าง เก้าอย่าง แล้วจึงเอาปลารูปประดุจปลาสะพง แลเนื้อนั้นแดง ฝรั่งเรียกปลาสอมุง แลสิ่งนี้ข้างฝรั่งนับถือยิ่งกว่าปลาทั้งปวง"
ประโยคนี้แสดงให้เห็นว่าโกษาปานให้ความสนใจกับอาหารของฝรั่งเศสเป็นอย่างมาก และยังพยายามที่จะบรรยายลักษณะของอาหารเหล่านั้นให้คนไทยได้เข้าใจอย่างชัดเจน
ทำไมโกษาปานถึงเรียกปลาแซลมอนว่า "ปลาสอมุง"?
- ความแตกต่างทางภาษา: ภาษาไทยในสมัยนั้นอาจยังไม่มีคำที่ใช้เรียกปลาแซลมอนโดยเฉพาะ
- ลักษณะของปลา: โกษาปานอาจเปรียบเทียบปลาแซลมอนกับปลาที่คุ้นเคยในไทย เช่น ปลาสะพง (กะพง) เนื่องจากมีลักษณะคล้ายคลึงกันในบางประเด็น
การค้นพบความเชื่อมโยงระหว่าง "ปลาสอมุง" ของโกษาปานกับ "ปลาแซลมอน" ของฝรั่งเศส นับเป็นเรื่องที่น่าสนใจและแสดงให้เห็นถึงความพยายามของคนไทยในการเรียนรู้และบันทึกเรื่องราวที่พบเจอในต่างแดนนั่นเอง