ความเชื่อเกี่ยวกับรอยพระพุทธบาทในประเทศไทย

เคยสงสัยหรือไม่ว่าพระพุทธเจ้าไม่เคยเสด็จมาประเทศไทย? แล้วรอยพระพุทธบาทที่เราเห็นตามวัด หรือตามสถานที่ต่างๆ ใช่ของจริงหรือไม่?

รอยพระพุทธบาท คือรอยประทับพระบาทของพระโคตมพุทธเจ้า ซึ่งอาจมีรอยหนึ่งข้างหรือทั้งสองข้างก็ได้ รอยพระพุทธบาทที่พบจะมีสองรูปแบบ คือรอยประทับตามธรรมชาติ มักพบตามหิน และอีกประเภทหนึ่งคือรอยพระพุทธบาทที่ถูกสร้างขึ้น

ตามคติความเชื่อของชาวศรีลังกา เชื่อว่ารอยพระพุทธบาทคือพระพุทธเจ้าทรงประทับรอยพระพุทธบาทไว้ให้ประชาชนสักการบูชา มีทั้งหมด 5 แห่ง ได้แก่
1.รอยพระพุทธบาทบนเขาสุมนกูฏ
2.รอยพระพุทธบาทบนเขาสุวรรณมาลิก
3.รอยพระพุทธบาทบนเขาสุวรรณบรรพต
4.รอยพระพุทธบาทที่เมืองโยนก
5.รอยพระพุทธบาทบนหาดริมแม่น้ำนรรมทา

ประเทศไทยมีความเชื่อเกี่ยวกับการบูชารอยพระพุทธบาท มาตั้งแต่สมัยทวารวดี ที่เชื่อว่าเปรียบเสมือนรูปแทนเคารพของพระพุทธเจ้า เมื่อเสด็จไปยังที่ต่างๆ พระองค์จะประทับรอยพระพุทธบาทไว้บริเวณนั้น เพื่อเป็นสัญลักษณ์ว่าเคยเสด็จมาที่นี่

รอยพระพุทธบาทที่เราเห็นในประเทศไทย มักจะมีขนาดใหญ่กว่าคนปกติ และหลายคนอาจตั้งข้อสงสัยว่าพระพุทธเจ้าไม่เคยเสด็จมาประเทศไทยเลย แล้วรอยพระพุทธบาทมาจากไหน? มีบางทฤษฎีพยายามบอกว่าพระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาประเทศไทย แต่ก็ไม่มีหลักฐานที่สามารถพิสูจน์ได้

รอยพระพุทธบาทที่พบในหลายพื้นที่ทั่วประเทศไทย ล้วนมีเรื่องราวและความเชื่อที่แตกต่างกัน บางสถานที่เชื่อว่าพระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาเยือนบริเวณนี้ จึงทำให้มีรอยพระพุทธบาท แต่นั่นก็เป็นเรื่องของความเชื่อในท้องถิ่นนั้น แต่จากหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ แน่นอนว่าพระพุทธเจ้าไม่เคยเสด็จมาประเทศไทย

ดังนั้นรอยพระพุทธบาทในประเทศไทย มีทั้งรอยพระพุทธบาทจำลองที่สร้างขึ้นโดยมนุษย์เพื่อเป็นการสักการบูชา และเป็นสัญลักษณ์ของพระพุทธเจ้า และรอยพระพุทธบาทตามธรรมชาติ เกิดขึ้นบนหินหรือพื้นผิวอื่นๆ โดยธรรมชาติ เชื่อกันว่าเกิดจากพระพุทธเจ้าทรงประทับรอยพระบาทไว้ ซึ่งจะจริงหรือไม่ก็ขึ้นอยู่กับความเชื่อของแต่ละบุคคล

รอยพระพุทธบาท ที่ถือว่าเป็นปูชยสถานที่สำคัญในประเทศไทย ประดิษฐานอยู่ที่วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร หรือ วัดพระพุทธบาท สระบุรี บนไหล่เขาสุวรรณบรรพต หรือเรียกันว่า "เขาสัจจพันธคีรี" ตำบลขุนโขลน อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี มีขนาดกว้าง 21 นิ้ว ยาว 5 ฟุต และลึก 11 นิ้ว ค้นพบในรัชสมัยของพระเจ้าทรงธรรม (พ.ศ.2163-2171)

รอยพระพุทธบาทที่สูงที่สุดในประเทศไทยคือ "รอยพระพุทธบาทพลวง" หรือ "รอยพระพุทธบาทเขาคิชฌกูฎ" ประดิษฐานอยู่ที่ อุทยานแห่งชาติเขาคิชฌกูฏ ตำบลพลวง อำเภอเขาคิชฌกูฏ จังหวัดจันทบุรี ซึ่งอยู่สูงจากระดับน้ำทะเล 1,050 เมตร ถูกค้นพบในปี พ.ศ.2397 และเปิดให้ขึ้นไปสักการะเพียงปีละครั้งเท่านั้น

รอยพระพุทธบาท ที่เชื่อว่าเก่าแก่ที่สุด พบที่แหล่งโบราณคดีเมืองศรีมโหสถ วัดสระมรกต อำเภอศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี เป็นรอยพระพุทธบาทคู่ สลักลงไปในพื้นศิลาแลงธรรมชาติลักษณะเหมือนจริง มีอายุประมาณพุทธศตวรรษที่ 11-13