ภาพเก่าหาดูยาก : ภาพการออกหวย(สลากกินแบ่ง) ในยุคเก่า ช่วงประมาณปี 2496 อื้อหือ หวยนี่ เล่นกันมานานจริงๆ

      ภาพที่เราเห็นอยู่นี้ เป็นภาพการออกสลากกินแบ่งรัฐบาลในปี พ.ศ.2496 เป็นหลักฐานที่บ่งบอกถึงต้นกำเนิดของหวยในไทย ซึ่งเริ่มต้นในช่วงรัชกาลที่ 3 ประมาณปี พ.ศ. 2375 ในยุคที่ประชาชนประสบปัญหาเศรษฐกิจ ข้าวยากหมากแพง และเงินตราถูกฝังซ่อนไว้ใต้ดิน การตั้งหวยจึงเป็นวิธีหนึ่งที่ใช้แก้ไขสถานการณ์ โดยมีพระศรีไชยบาล (จีนหง) ซึ่งต่อมาได้รับการเลื่อนยศเป็นพระยาศรีไชยบาล เป็นผู้ก่อตั้งโรงหวย

        ในช่วงแรก หวยเป็นที่นิยมในหมู่ชาวจีน โดยเรียกว่า ‘ฮวยหวย’ (花會) หรือ ‘ชุมนุมดอกไม้’ เนื่องจากตัวหวยถูกเขียนเป็นรูปดอกไม้ ต่อมาได้เปลี่ยนเป็นการใช้ชื่อคนจีนโบราณ โดยมีแผ่นป้ายจำนวน 34 ป้าย และผู้เล่นจะต้องทายว่าจะออกชื่อใคร หากทายถูก จะได้รับเงินรางวัล 30 ต่อหนึ่ง ต่อมาหวยได้แพร่กระจายเข้าสู่สังคมไทย และเปลี่ยนเป็นการใช้อักษรไทย 36 ตัว จึงเรียกว่า ‘หวย ก ข’ โดยโรงหวยเป็นของรัฐและมีเอกชนเป็นผู้ดำเนินการ นายอากรหวยได้รับบรรดาศักดิ์เป็น ‘ขุนบาล’ หรือ ‘ขุนบาน’ และรายได้จากหวยกลายเป็นรายได้หลักของรัฐ

        ความต้องการเล่นหวยที่มากกว่าที่รัฐจัดให้ได้ ทำให้เกิดขุนบานเถื่อนขึ้นทั่วประเทศ ในรัชกาลที่ 5 มีพระราชดำริที่จะยกเลิกการเล่นพนัน แต่เนื่องจากรายได้จากหวยมีความสำคัญ จึงได้ยกเลิกอากรบ่อนเบี้ยก่อน และต่อมาในรัชกาลที่ 6 จึงยกเลิกอากรหวย

        ในรัชกาลที่ 5 ได้มีการออกล็อตเตอรีเป็นครั้งแรกเพื่อหารายได้บำรุงการกุศล และมีการออกล็อตเตอรีในวาระพิเศษหลายครั้งเพื่อสาธารณกุศล หลังจากการเปลี่ยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 รัฐบาลได้จัดให้มีการออกล็อตเตอรี่เป็นประจำ และในปี พ.ศ. 2482 ได้จัดตั้งสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ทำให้การเล่นหวยเปลี่ยนไปใช้เลขท้ายของล็อตเตอรี่แทนการเล่นหวยแบบ ‘ก ข’ แบบเดิม