การปะทุของภูเขาไฟลูกสุดท้ายในประเทศไทย

ประเทศไทยตั้งอยู่บนรอยต่อของแผ่นธรณีภาคอินเดียกับแผ่นยูเรเชีย ทำให้มีกิจกรรมทางธรณีวิทยาอยู่ตลอด เช่น การเคลื่อนตัวของเปลือกโลก การเกิดแผ่นดินไหว การเกิดภูเขาไฟ เป็นต้น

ในประเทศไทยมีภูเขาไฟอยู่ประมาณ 9 แห่ง ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือ ภูเขาไฟเหล่านี้เกิดจากการปะทุของหินหนืดชนิดบะซอลต์ ซึ่งมีลักษณะไหลง่าย ไม่หนืด จึงไม่เกิดการระเบิดรุนแรง

ภูเขาไฟลูกสุดท้ายในประเทศไทยที่ปะทุแล้วคือภูเขาไฟเขากระโดง จังหวัดบุรีรัมย์ ตั้งอยู่ห่างจากตัวเมืองบุรีรัมย์ประมาณ 4-5 กิโลเมตร ภูเขาไฟเขากระโดงมีปากปล่องทะลุเห็นได้ชัดเจน รอบบริเวณแวดล้อมด้วยป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งอาศัยของสัตว์ป่าขนาดเล็ก โดยเฉพาะนกนานาชนิด

ปากปล่องภูเขาไฟ ที่เขากระโดง

จากการสำรวจของทีมนักธรณีวิทยาพบว่า ภูเขาไฟเขากระโดงปะทุครั้งสุดท้ายเมื่อประมาณ 7 แสนปีก่อน ลาวาที่ปะทุออกมาเป็นหินบะซอลต์ ทำให้เกิดภูเขาไฟรูปกรวยสูงประมาณ 200 เมตร

นอกจากภูเขาไฟเขากระโดงแล้ว ยังมีภูเขาไฟอีก 7 แห่งที่ดับสนิทแล้ว ตั้งอยู่ในจังหวัดบุรีรัมย์ 6 แห่ง ได้แก่ ภูเขาไฟหินพนมรุ้ง ภูเขาไฟอังคาร ภูเขาไฟหินหลุบ ภูเขาไฟคอก ภูเขาไฟไบรบัด และภูเขาไฟไปรบัด และอีก 2 แห่งในจังหวัดลำปาง ได้แก่ ภูเขาไฟดอยผาดอกจำปาแดด และภูเขาไฟดอยหินคอกผาฟู

ภูเขาไฟเหล่านี้เป็นหลักฐานทางธรณีวิทยาที่บ่งบอกถึงประวัติศาสตร์ทางธรรมชาติของประเทศไทย ภูเขาไฟเหล่านี้จึงกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจในปัจจุบัน เช่น ภูเขาไฟหินพนมรุ้ง ที่เป็นที่ตั้งของปราสาทหินพนมรุ้ง มรดกโลกทางวัฒนธรรมขององค์การยูเนสโก