ไส้กรอกอีสาน กับการกินแบบ มีน้ำจิ้ม กับ ไม่มีน้ำจิ้ม
ไส้กรอกอีสาน กับการกินแบบ มีน้ำจิ้ม กับ ไม่มีน้ำจิ้ม
ไส้กรอกอีสาน วัฒนธรรมอาหารการกินจากภาคอีสาน เป็นการถนอมอาหารและแปรรูปเพื่อเพิ่มรสชาติความอร่อย นิยมรับประทานกันแทบทุกพื้นที่ และหาได้ง่าย เพราะมีขายทั่วไป แม้แต่คนภาคอื่น ก็หารับประทานได้ไม่ยาก เพราะมีพ่อค้าแม่ค้าขายไส้กรอกอีสานกระจายอยู่แทบทุกพื้นที่ในประเทศไทย เมนูนี้ยังเคยถูกจัดอันดับให้ติด 1 ใน 50 รายชื่ออาหารข้างทางที่ดีที่สุดในเอเชีย ของ CNN Travel เมื่อ พ.ศ. 2565 โดยอาหารไทยที่ติดอันดับ ประกอบด้วย ไข่เจียวปู ข้าวซอย และ ไส้กรอกอีสาน
ช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2566 ไส้กรอกอีสาน กลายเป็นประเด็นถกเถียงในโลกออนไลน์ เมื่อมีคนอีสานตั้งคำถามถึงไส้กรอก ต่างถิ่น ว่า เหตุใดไม่ใส่น้ำจิ้ม นำไปสู่ประเด็นคำถามว่าแท้จริงแล้วไส้กรอกอีสานต้องกินกับน้ำจิ้ม หรือ ไม่มีจิ้ม
ข้อมูลทางวิชาการเกี่ยวกับ ไส้กรอกอีสาน พจนานุกรมไทย ฉบับ พ.ศ. 2543 โดย มานิต มานิตเจริญ ให้ความหมาย ไส้กรอก ว่า เป็น อาหารคาวชนิดหนึ่ง เอาเครื่องปรุง เช่น เนื้อสับ ยัดใส่ในไส้หมูหรือหนังบาง ๆ ที่ทำอย่างไส้ ยัดแน่น สุกแล้วตัดเป็นแว่น ๆ หรือเป็นท่อนได้ ไม่กระจายออก
ส่วน พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ไม่ได้บรรจุหรืออธิบายความหมายโดยตรง มีเพียงคำว่า ไส้กรอก ที่ให้ความหมายว่า ชื่ออาหารคาวชนิดหนึ่ง เอาเนื้อสัตว์หรือข้าวสุกผสมเครื่องปรุงยัดในไส้หมู
ขณะที่ สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน อธิบายถึง ไส้กรอกหมู พร้อมระบุ เครื่องปรุง วิธีทำ และข้อมูลเพิ่มเติมว่า ไส้กรอกถ้าเก็บไว้ 2-3 วันจึงย่าง หรืออบ ทอด จะมีรสเปรี้ยว เพิ่มความอร่อยยิ่งขึ้น และ ไส้กรอกเป็นอาหารหมัก ออกรสเปรี้ยว รับประทานโดยการทำให้สุก ไส้กรอกมีทั้งไส้กรอกหมู ไส้กรอกเนื้อ และตับ ที่เรียกว่า หม่ำ เมื่อทำเสร็จแล้ว 2-3 วัน ไส้กรอกจะมีรสเปรี้ยวและเค็มชวนรับประทาน
ข้อมูลลายลักษณ์อักษรเหล่านี้ไม่มีการกล่าวถึง วิธีกิน ไส้กรอกอีสานพร้อม น้ำจิ้ม แต่อย่างใด แต่ก็ไม่ใช่ข้อบ่งชี้หรือบทพิสูจน์ว่า ไส้กรอกอีสานไม่ต้องกินคู่น้ำจิ้ม เพราะเนื้อหาก็ไม่ได้กล่าวถึงการกินพร้อม ผัก อย่าง แตงกวา กะหล่ำปลี พริก หรือขิงดองหั่น ที่เรากินคู่ไส้กรอกอีสานด้วยซ้ำ ทั้งที่เครื่องแนมเหล่านี้ล้วนนิยมกินคู่กับไส้กรอกอีสานในทุกภูมิภาค และทุกวัฒนธรรมการกิน (มีน้ำจิ้ม กับ ไม่มีน้ำจิ้ม)
วัฒนธรรมน้ำจิ้มไส้กรอกน่าจะมีราว ๆ 30-40 ปีให้หลัง ไม่น่าถึง 70 ปี โดยพบในไส้กรอกลูกเล็ก ๆ กลม ๆ ที่เรียกว่า ไส้กรอกข้าว เพราะมีข้าวเป็นส่วนผสมในสัดส่วนที่มากกว่าไส้กรอกอีสานแบบแท่งยาว
ส่วนสูตรน้ำจิ้ม ไส้กรอกมีส่วนผสม ดังนี้
1. น้ำ 1 ลิตร
2. น้ำมะขามเปียก 1 ถ้วย
3. เกลือ 1-2 ช้อนโต๊ะ
4. แป้งมัน 2 ช้อนโต๊ะ
5. น้ำตาลทราย 0.5 กิโลกรัม
6. พริกป่น แล้วแต่ความนิยมของว่าชอบเผ็ดมาก-น้อย
สำหรับประเด็นถกเถียงของคนจากหลากหลายพื้นที่เรื่องน้ำจิ้มกับไม่มีน้ำจิ้ม ต้องยอมรับว่าความเห็นเรื่องนี้ เสียงแตก อยู่ไม่น้อย แต่พอจะสรุปอย่างไม่เป็นทางการได้ว่า วัฒนธรรมการกินไส้กรอกอีสานพร้อมน้ำจิ้มนั้นพบได้ใน บางส่วน ของภาคอีสาน หรือร้านไส้กรอกของคนอีสาน ขณะเดียวกันมีคนจำนวนไม่น้อยจากหลายพื้นที่ใน 20 จังหวัดภาคอีสานที่กินไส้กรอกอีสานแบบ ไม่มีน้ำจิ้ม ซึ่งไม่ใช่เรื่องของความ ถูกหรือผิด แต่เป็นความนิยมและความหลากหลายของวัฒนธรรมการกิน
อ้างอิงจาก: https://www.silpa-mag.com/culture/article_102017
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 : “ไส้กรอก”
https://dictionary.orst.go.th/