ท่องโลกดึกดำบรรพ์: มังกรเย้ยยุทธ แผ่นดินบรรพกาล (ยุคครีเตเชียส)

       ช่วงยุคครีเตเชียส 125 ล้านปีที่แล้ว สภาพอากาศของโลกนั้นพัฒนาและเกิดระบบนิเวศที่หลากหลาย ภาพจำในสมัยเก่าๆ มักจะเข้าใจว่าไดโนเสาร์เป็นสัตว์เลื้อยคลานที่อาศัยในเขตร้อนชื้น มีบึงน้ำและป่าดงดิบ แต่วันนี้ คุณจะได้เดินทางไปชมสถานที่แห่งหนึ่งที่จะลบล้างภาพจำเหล่านั้นไป

       ไดโนเสาร์ ถึงจะเชื่อมโยงระหว่างสัตว์เลื้อยคลานและนก พวกมันมีความเป็นสัตว์เลือดอุ่นอยู่มาก เมตาบอลลิซึ่มของพวกมันจึงช่วยให้พวกมันตื่นตัว แถมพวกมันหลายๆ ชนิดก็มีสติปัญญาและปรับตัวทางกายภาพให้รับได้ทุกสภาพอากาศ ทุกวันนี้ เราค้นพบไดโนเสาร์มีขนอย่างนกหลายชนิดมากๆ จึงพอจะเชื่อมโยงได้ว่า บางชนิดเองก็วิวัฒนาการมาเป็นนก และนกยุคเริ่มแรกที่แยกสายจากไดโนเสาร์ไปแล้วก็อาศัยอยู่ร่วมกับพวกมัน ดั่งเช่นที่มีลิงไร้หางและลิงชนิดอื่นๆ อาศัยอยู่ร่วมกับมนุษย์ในปัจจุบันถึงแม้สายวิวัฒนาการจะแตกแขงดุขกิ่งก้านสาขาของต้นไม้ก็ตาม

       ย่ำเท้าลงมายังป่าสนสูงเสียดฟ้า แถบนี้มีหยาดน้ำค้างแข็งหนาวเย็นบาดเท้าอยู่เนื่องๆ ตามพื้นป่า คุณเดินทางเข้ามาในป่าแห่งนี้ด้วยความสงสับ ป่าแบบนี้จะไปมีสัตว์ขนาดใหญ่ได้อย่างไร นี่คือบรรยากาศของมลฑลเหลียวหนิงในทางภาคเหนือของประเทศจีนเมื่อ 125 ล้านปีที่แล้ว นี่เป็นช่วงฤดูใบไม้ผลิที่พ้นจากฤดูหนาว อากาศเลยอุ่นกว่ามาก แต่ถ้าหากมันเป็นช่วงฤดูหนาว อาจจะมีพายุหิมะที่รุนแรงพอๆ กับหลายๆ สถานที่ในซีกโลกเหนือเลยทีเดียว

           (ไช่หง)

         ขณะที่เดินทางไปเรื่อยๆ มีบางสิ่งคล้ายนกกระพือปีกร่อนถลาอยู่เหนือศรีษะบนยอดไม้สูง คุณชายตามองแต่ก็ไม่เจออะไร แต่แล้วก็มีวัตถุบางอย่างร่อนถลาข้ามมาอีก คุณจึงเงยหน้าขึ้นไป ปรากฏนกประหลาดรูปร่างคล้ายไก่หรืออีกา ที่ลำคอมีขนหลากสีดุจสายรุ้งสะท้อนแสง พวกมันส่งเสียงร้องในฝูง มีสัตว์รูปร่างคล้ายกันเช่นนี้อีกตัวหนึ่งกระโดดร่อนถลาตามมา มันกางแขนคู่หน้าที่คล้ายปีกมีขนออก ขาหลังลู่ไปด้านหลังคล้างหางเสือขณะที่ร่างนั้นกระพือแขนขึ้นลงให้ทำหน้าที่คล้ายปีก ตัวของมันร่อนมาจนมาเกาะกับต้นไม้ หากมองดูดีๆ ใต้ปีกซ่อนเล็บมือคมคล้ายตะขอคู่หนึ่ง ร่างนั้นกระถดตัวของมันขึ้นอย่างช้าๆ จนมารวมฝูงกับพวกที่รออยู่ที่ยอดไม้ นี่คือ ไช่หง (Caihong) เป็นไดโนเสาร์ตระกูลหนึ่งที่ร่อนถลาได้อย่างว่องไว ที่คุณกำลังเห็นอยู่นี้ คือรูปร่างแบบแผนแรกของปีกที่ธรรมชาติรังสรรค์ นกนั้นเมื่อนำขนออก จะเห็นว่ามันเป็นแขนหน้าที่มีกล้ามเนื้อจำนวนมาก ขนนั้นมีประโยชน์สำหรับไดโนเสาร์เช่นกัน ถึงจะไม่เป็นแผ่นแบบนกในปัจจุบัน แต่ก็มีความหนาเป็นเส้นยาวช่วยในการปกป้องร่างกายจากสภาพอากาศที่เลวร้าย และที่สำคัญ มันยังใช้ดึงดูดเพศตรงข้ามด้วย การศึกษาในปี 2018 ได้พบสารเมลาโนโซมหรือเม็ดสีในฟอสซิลของไช่หง นักวิจัยพบว่ามีเม็ดสีที่รวบรวมสีสันได้ถึงเจ็ดสีเจ็ดเฉดด้วยกัน ซึ่งสีเหล่านี้สะท้อนแสงอย่างสายรุ้ง ไดโนเสาร์จึงไม่ใช่แค่กิ้งก่าสีตุ่นๆ เสมอไป พวกมันก็อาจจะมีสีสันหลากหลายเหมือนไก่หรือนกแก้วที่คุณเลี้ยงไว้ก็เป็นได้

       (ตงเป่ยไททั่น)

        เดินลึกเข้ามาในแมกไม้ คุณได้พบกับขาขนาดยักษ์คล้ายเสานับสิบคู่ เมื่อแหงนหน้ามองก็ต้องตกใจกับความใหญ่โตของมัน นี่คือ ตงเป่ยไททั่น (Dongbeititan) เป็นไดโนเสาร์ซอโรพอดที่มีความสูงถึงสิบเมตรและยาวถึงสิบสามเมตร พวกมันเชิดคอสูงไม่ลู่กับพื้นคล้ายยีราฟ ช่วยให้สามารถกินพืชได้ง่ายๆ หากสังเกตดีๆ มีไดโนเสาร์คล้ายนกขนาดเล็กอีกจำนวนหนึ่งกำลังไต่ไปตามลำคอของพวกมัน คอยหยิบกินเอาด้วงและแมลงต่างๆ ออกมา นี่คือ ไมโครแรปเตอร์ (Microraptor) หรือฉายา หัวโขมยแคระ พวกมันเป็นไดโนเสาร์คล้ายนกที่พิเศษ นอกจากจะมีขนปีกที่แขนแล้ว ขาหลังก็มีขนเช่นกัน มันอาจจะกระพือปีกไม่ได้ในระยะสั้นๆ แต่จะใช้การร่อนถลาไปพร้อมๆ แรงกระแสลมคล้ายว่าว เช่นเดียวกับนกเอี้ยงที่กินแมลงบนหลังควายและรับการปกป้อง ไมโครแร็ปเตอร์ใช้ตงเป่ยไททั่นในการเดินทาง เมื่อหิวก็เพียงกินแมลงที่มาเกาะรบกวนยักษ์ใหญ่ แถมการอยู่กับสัตว์กินพืชขนาดยักษ์ช่วยลดความเสี่ยงที่พวกมันจะถูกนักล่าเพ่งเล็งได้มาก ในป่าแห่งนี้ ตงเป่ยไททั่นคือเจ้าแห่งพงไพรยากหาใครเปรียบ

 (ไมโครแร็ปเตอร์)

       คุณเดินทางมายังบ่อน้ำพุร้อนเพราะไอร้อนและกลิ่นคล้ายไข่ต้มดึงดูดคุณให้มา ตามหลังธรณีวิทยาแล้ว บ่อน้ำร้อนใต้ดินนั้นเกิดขึ้นจากการที่มีแหล่งความร้อนเช่นแม็กม่าไหลเป็นธารใต้ดิน เกิดความดันและพลังงานสูงอุ่นบ่อน้ำบางแห่งให้ร้อนคล้ายกับการวางหม้อน้ำไว้เหนือกองไฟ ที่แห่งนี้มีความอบอุ่นอยู่มาก ถึงจะร้อน แต่ก็มีปลาหลายๆ ชนิดอาศัยอยู่ บางแอ่งที่เสียหายจนไม่ร้อน พวกปลาและแมลงน้ำก็เข้าอาศัยแทนที่จากลำธารใกล้เคียงที่ไหลลงไปยังที่ราบ แถมยังมีพืชน้ำด้วย 

(เหลียวหนิงโกซอรัส)

       ร่างเล็กๆ มีเกราะดำผุดดำว่ายคล้ายเต่า นั้นไม่ใช่เต่า แต่กลับเป็นเหลียวหลิงโกซอรัส (Liaoningosaurus) พวกมันคือแองไคโลซอร์หรือไดโนเสาร์หุ้มเกราะ ปกติแล้วพวกมันควรจะหากินบนบก แต่การลงน้ำนี้คล้ายกับว่าเพื่อหาแหล่งอาหารที่ไร้การบุกเบิก ตัวของพวกมันเล็ก มีขนาดไม่เกินเต่าน้ำจืดขนาดกลางที่เห็นในปัจจุบันเองเสียด้วยซ้ำ พวกมันจะดำน้ำลงไปเพื่อกินสาหร่ายและถอนรากบัวขึ้นมากิน บนฟ้ามีเทอโรซอร์อย่างเจ้อเจียงออปเทอรัส (Zhejiangopterus) เทอโรซอร์พวกนี้มีปีกกว้างแต่หางสั้น หัวตัวคล้ายนกกระทุงและมีจะงอยปากแข็งแรง พวกมันจะล่ากินสัตว์เล็กๆ ตามแหล่งน้ำและบางครั้งก็กินซากสัตว์ เจ้ายักษ์ที่ร่อนเหนือปล่องน้ำพุเห็นว่าไม่มีอาหารมากนัก จึงโผบินออกไป 

(เจ้อเจียงออปเทอรัส)

(ชิตตะโกซอรัส)

       คุณเดินตามเจ้อเจียงออปเทอรัสก็เจอกับที่ราบด้านล่างที่อยู่ลงมาจากภูเขา ป่าแห่งนี้เหมือนกับเทพนิยายโดยแท้ มีไดโนเสาร์กลุ่มเซราทอปส์เซี่ยน หรือพวกมีเขาอย่างชิตตะโกซอรัส (Psittacosaurus) ถึงจะไม่มีเขาและตัวเล็กแคระแกรนคล้ายลูกนก แต่ลูกหลานรุ่นต่อๆ ไปของพวกมันในส่วนอื่นๆ ของโลกจะวิวัฒนาการขนาดร่างกายและเขาขึ้นมาเป็นสัตว์กินพืชขนาดยักษ์ ที่รอบป่าแห่งนี้ก็มียูฮิโลปัส (Euhelopus) เป็นไดโนเสาร์ซอโรพอดที่แวะดื่มน้ำ ในลำธารเองก็มีสัตว์ที่คุ้นเคยคล้ายกับยุคปัจจุบัน คุณเห็นปลาประหลาดมีเกราะฝูงนั้นตรงกองหินหรือไม่ มันคือ ปลาสเตอร์เจียน (Sturgeon) ที่มีชื่อเสียงเรื่องไข่ที่เป็นอาหารหรูหรา ในยุคดึกดำบรรพ์นี้ พวกมันปลอดภัยจากนักล่าด้วยกระดูกที่เป็นเกราะแข็งตามร่างกาย และหากมองดูที่พื้นทรายริมป่าอีกฝั่ง มีอัลลิเกเตอร์จีน (Chinese Alligator) เป็นสัตว์กลุ่มจระเข้ที่อาศัยในเขตหนาวอย่างดี พวกมันชอบขุดโพรงจำศีล ตอนนี้มันเพิ่งจะตื่นจากการจำศีล ยูฮิโลปัสที่ใหญ่กว่าอัลลิเกเตอร์เกือบสองเท่านี้ปลอดภัยอย่างแน่นอน

 (ปลาสเตอร์เจียน)

(อัลลิเกเตอร์จีน)

(ยูฮิโลปัส)

       พลันที่คุณเพลิดเพลินกับเหล่าสัตว์น้อยใหญ่ เงาตะคุ่มในพุ่มไม้โผล่ขึ้นมา สายตาจดจ้อง ลมหายใจส่งเสียงฟึดฟัด และแล้ว! ด้วยความเร็วปานฟ้าแลบ นักล่าขนาดหกเมตรพุ่งตัวออกมาจากที่ซ่อนวิ่งตรงเข้ามาอย่างรวดเร็วใส่ฝูงยูฮิโลปัสที่แตกฮือ เทอโรพอดกินเนื้อตัวนี้มันมีขนปกคลุมรอบตัว นี่คือ ยูไทแรนนัส (Yutyrannus) บรรพบุรุษและญาติทางสายวิวัฒนาการของไทแรนโนซอรัส อยู่ในกลุ่มซีลูโรซอร์เช่นเดียวกับสยามโมไทแรนนัสของไทย มันคือสุดยอดนักล่าแห่งดินแดนนี้ที่วิ่งไปรอบพื้นป่าหากินสัตว์กินพืชที่ไม่ทันระวังตัว มียูฮิโลปัสตัวหนึ่งถูกฝูงเบียดเสียดจนล้ม นักล่าเลือกเล็งเป้าหมายไปที่เหยื่อผู้โชคร้ายที่พยายามยืนขึ้น แต่ก็สายเกินไป นักล่าชะโงกมาถึงตัวมันก่อนจะอ้าปากกัดเข้าไปที่ลำคอของเหยื่อเต็มแรง ขาหน้าของยูไทแรนนัสช่วยจับยืดได้ก็จริง แต่ก็ไม่มีประสิทธิภาพพอ มันจึงงัดไม้ตายในการล้มเหยื่อออกมา เพิ่มแรงกัดมากขึ้นเพื่อหักคอเหยื่อ ร่างของยูฮิโลปัสผู้โชคร้ายดิ้นอยู่ก็หยุดขยับพลันที่เกิดเสียงกระดูกหัก ยูไทแรนนัสชนะและได้เหยื่อไปแล้ว ดูท่ามันจะไม่สนใจคุณ เจ้านักล่าไม่รอช้าลงมือชำแหละเหยื่อและเริ่มกิน ข้างๆ ก็มีฝูงอัลลิเกเตอร์พยายามเข้ามาแย่งกินด้วย แต่นักล่าขนาดยักษ์ก็ขู่คำรามขับไล่จนพวกมันถอยร่นกลับลงน้ำไป

(ยูไทแรนนัส)

       ประเทศจีนนั้นเริ่มก้าวหน้าและมั่นคง ความรู้ทางบรรพชีวินวิทยาก็พัฒนาขึ้นมากจากอดีต คงจะใช้เวลาอีกไม่นานในการเปลี่ยนภาพจำและทัศนคติของผู้คนที่เชื่อว่าไดโนเสาร์เป็นสัตว์เลื้อยคลานที่โง่และเชื่องช้า หลักฐานการค้นพบก็ผุดขึ้นมาเรื่อยๆ อีกไม่นาน เราก็คงได้ทราบกัน

       ตอนต่อไป เดินทางไปอีก 10 ล้านปีข้างหน้าที่ทวีปแอฟริกา ดินแดนของยักษ์ใหญ่แสนประหลาด สไปโนซอรัส นักล่าสุดแปลกประหลาด เผชิญหน้าและร่วมหาคำตอบกันว่า สภาพแวดล้อมของโลกที่เปลี่ยนแปลงทำไมจึงฆ่ายักษ์ใหญ่เหล่านี้จนหมดสิ้น จะมีอะไรรอเราอยู่ โปรดติดตามใน ท่องโลกดึกดำบรรพ์!