ทำไมต้องเรียกพระสึกใหม่ว่า “ทิด” เเล้วต้องเรียกนานเเค่ไหน ?

        สงสัยมั้ยคะว่า คำว่าทิดเเปลว่าอะไร ทำไมเราถึงเรียกพระที่เพิ่งสึกใหม่ว่าทิด เเล้วคนทุกภาคเรียกเเบบนี้หรือเปล่า ภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคใต้ หรือภาคอีสาน เรียกทิดเหมือนกันมั้ย เเล้วเราต้องเรียกว่าทิดนานเเต่ไหนกันนะ วันนี้มาหาคำตอบพร้อมกันค่ะ

        จริง ๆ เเล้ว คำว่าทิด เพี้ยนมาจากคำว่าบัณฑิต (อ่านว่าบันดิด) ซึ่งเเปลว่า ผู้ที่มีความรู้ ผู้ที่ผ่านการอบรมสั่งสอนมาแล้ว เพราะการบวชเป็นการศึกษาความรู้ทางธรรม ก็เหมือนกับการเข้าโรงเรียนเพื่อหาความรู้ทางโลกนั่นเเหละค่ะ เเต่ต่างกันเเค่สถานที่ก็เท่านั้น เรียกทิดก็คือการสึกเหมือนเป็นการจบการศึกษาเเล้ว เพราะพระสมัยก่อนจะบวชนานเป็นพรรษา 

        โดยคำว่า ทิด จะใช้เรียกเฉพาะผู้ที่บวชพระที่สึกเท่านั้น ถ้าเป็นสามเณรที่สึก จะไม่นิยมเรียกว่าทิดกัน ระยะเวลาในการเรียกทิด บางกลุ่มจะเรียกทิดหลังจากสึกมาเเล้ว 3-7 วันเท่านั้น เเต่ก็มีบางคนที่เรียกจนกว่าผมจะขึ้นตามปกติ หรือบางคนอาจถูกเรียกทิดไปตลอดชีวิตก็มีเหมือนกันค่ะ 

        ซึ่งคำว่าทิดน่าจะเป็นภาษากลางที่ทุกคนสามารถเรียกได้ เเต่ทางภาคใต้บางจังหวัด รวมถึงบ้านเเอด จะเรียกพระสึกใหม่ว่า หลวง เช่นทิดชื่อ หมาย ก็จะถูกเรียกว่าหลวงหมาย ซึ่งใช้เรียกคนที่อายุมากกว่าเรา เเต่ถ้าทิดอายุน้อยกว่าคนเรียก มักจะเรียกว่าเณร เช่นถ้าลุงศักดิ์เรียกคนชื่อหมายซึ่งเป็นพระสึกใหม่เเละอายุน้อยกว่าว่าเขา จะเรียกว่า เณรหมาย ประมาณนั้นค่ะ เเต่บางจังหวัดในภาคใต้ก็เรียกทิดตามปกติค่ะ

        นอกจากนี้ก็ยังมีอีกคำที่ความหมายเดียวกัน เเต่ใช้ต่างสถานการณ์กันกัน คือคำว่า สมี (อ่านว่า สะ-หฺมี) คำนี้ใช้เรียกพระสึกใหม่เหมือนกันค่ะ เเต่จะใช้กับเรียกพระภิกษุที่ทำผิดโทษอาบัติปาราชิก จะไม่นิยมเรียกทิด ซึ่งพระที่ถูกเรียกว่าสมีจะไม่สามารถบวชได้อีกตลอดไป