นักวิจัยเผยสาเหตุที่น้องหมา “ตื่นเต้น” ทุกครั้งที่พบหน้าเจ้านาย

นักวิจัยเผยสาเหตุที่น้องหมา “ตื่นเต้น” ทุกครั้งที่พบหน้าเจ้านาย

มนุษย์เรามีสมองส่วนที่ใช้ในการจดจำและแยกแยะ “ใบหน้า” ของคนและสัตว์ชนิดต่างๆ ซึ่งนั่นทำให้เรามีปฏิกิริยาตอบสนองที่แตกต่างกันไปเมื่อมองเห็นใบหน้าของแต่ละคน ปัจจุบันการศึกษาเกี่ยวกับสมองได้ค้นพบว่า “สุนัข” ก็สามารถจำแนกใบหน้าของสิ่งมีชีวิตได้เช่นเดียวกัน

นับตั้งแต่เป็นสัตว์เลี้ยงที่ใกล้ชิดที่สุดของมนุษย์มากว่า 15,000 ปี เรามักพบว่าบรรดาสุนัขมีปฏิกิริยาและความตื่นเต้นที่แสนจะโอเวอร์ในยามที่ได้พบหน้าเจ้าของ มันส่ายหางและแสดงอาการดีใจออกมาอย่างเต็มที่

แต่เดิมเชื่อว่ามนุษย์เท่านั้นที่สามารถแยกแยะใบหน้าโดยใช้การมองได้ แต่การทดลองนี้ได้พิสูจน์แล้วว่าสมองของสุนัขก็มีการทำงานแสนพิเศษนี้อยู่

การศึกษาของ PeerJ ทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัย Emory ได้นำสุนัขตัวอย่าง 6 ชีวิตมาใช้ในการวิเคราะห์การทำงานของสมองด้วยเครื่อง fMRI พวกเขาโชว์ภาพใบหน้าของคน สัตว์ และสิ่งไม่มีชีวิตให้สุนัขดู และทำการตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงของสมอง พบว่าสุนัขมีปฏิกิริยาตอบโต้ที่ “พิเศษ” เมื่อได้เห็นใบหน้าของคนและสัตว์ แต่ไม่มีความรู้สึกแปลกใหม่ใดๆ เมื่อมองภาพของสิ่งของที่ไม่มีชีวิต

“เราโฟกัสไปที่ส่วนของสมองที่เรารู้จักดี ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอย่างมนุษย์นั้นจะมีการโต้ตอบที่พิเศษเมื่อมองเห็นใบหน้า และเราได้ค้นพบสิ่งเดียวกันในสมองของสุนัข” Gregory Berns หนึ่งในทีมงานของผู้เชี่ยวชาญด้านสมองและเส้นประสาทแห่งมหาวิทยาลัย Emory กล่าว

จากผลการศึกษาหลายชิ้นก่อนหน้านี้พบว่า สุนัขนั้นมีอารมณ์และความรู้สึกใกล้เคียงกับเด็กทารก และมองเจ้าของเช่นเดียวกับเวลาทารกมองพ่อและแม่ “สำหรับสิ่งมีชีวิตที่เป็นสัตว์สังคม ใบหน้าเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้เกิดการกระตุ้น มันช่วยในการแยกแยะอัตลักษณ์ เพศ วัย อารมณ์ และมีส่วนช่วยในการติดต่อสื่อสารระหว่างกัน”

ดังนั้นจึงไม่น่าแปลกใจที่พบว่าสุนัขก็เป็นสัตว์ที่มีปฏิกิริยาพิเศษต่อการมองเห็น “ใบหน้า” เช่นกันกับมนุษย์

ทีมวิจัยยังต้องการศึกษาเจาะลึกลงไปเพื่อยืนยันว่าการที่สุนัขมีปฏิกิริยาเมื่อมองเห็นใบหน้าของมนุษย์นั้นเป็นเพราะว่าใบหน้ามีความสำคัญต่อความคิดของมันจริง หรือเป็นเพียงส่วนเชื่อมต่อของสิ่งอื่น เช่น เมื่อเห็นหน้าเจ้าของหมายความว่ามันจะได้รับอาหาร

“จากการศึกษาเราค้นพบว่ากรณีหลัง(ใบหน้าเชื่อมต่อกับอาหาร)ไม่ได้เป็นปฏิกิริยาและความเปลี่ยนแปลงที่พบในสมองของสุนัข เราพบว่าการมองเห็นใบหน้าส่งสัญญาณไปยังสมองโดยตรง มันเกิดขึ้นมาตามธรรมชาติไม่ได้มาจากการฝึกฝน สมองของพวกมันถูกสร้างมาพร้อมกับความสามารถในการวิเคราะห์ใบหน้าแต่ดั้งเดิม”

นอกจากนี้พวกเขายังเชื่อว่าความสามารถในการวิเคราะห์ใบหน้านั้นมีอยู่ในสัตว์สังคมทุกชนิด ไม่เพียงแต่สัตว์ที่ใกล้ชิดกับคน สุนัขนั้นวิวัฒนาการมาจากหมาป่า จึงเป็นไปได้ว่าหมาป่าก็สามารถวิเคราะห์ใบหน้าได้เช่นกัน อาจไม่ใช่ใบหน้าของมนุษย์ แต่พวกมันน่าจะสามารถวิเคราะห์ใบหน้าของหมาป่าด้วยกันได้

แต่การศึกษานี้ยังไม่สามารถบอกได้ว่าสุนัขมีปฏิกิริยาตอบสนองที่แตกต่างเมื่อเห็นใบหน้าของเจ้าของเทียบกับใบหน้าของคนแปลกหน้าหรือไม่ เมื่อพวกเขาโชว์ภาพของเจ้าของและคนอื่น พบว่ามันไม่มีการตอบสนองที่แตกต่าง แต่นั่นไม่ได้หมายความว่ามันจดจำใบหน้าที่คุ้นเคยไม่ได้

และการศึกษานี้ยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าสุนัขสามารถแยกแยะอารมณ์ความรู้สึกจากการมองเห็นใบหน้าได้หรือไม่เนื่องจากภาพที่ใช้คือภาพถ่ายใบหน้าที่ปกติธรรมดา ไม่ได้แสดงอารมณ์ใดเป็นพิเศษ

แต่มีงานวิจัยอื่นที่พบว่าสุนัขอาจสามารถรับรู้ถึงอารมณ์ของคนผ่านใบหน้าที่แสดงออกมาได้ และยังมีความเชื่อว่าสุนัขนั้นอาจเกิดภาวะ Pareidolia หรือการมองเห็นรูปใบหน้าในสถานที่ต่างๆ ได้เหมือนที่เกิดกับมนุษย์

อย่างไรก็ตามการทดลองนี้ใช้ตัวอย่างสุนัขเพียง 6 ตัว ซึ่งถูกฝึกฝนมาเป็นอย่างดี ดังนั้นจึงอาจเกิดข้อสงสัยว่าแล้วสุนัขทั้งหมดสามารถแยกแยะใบหน้าได้เช่นเดียวกันหรือไม่ และคำตอบคือใช่ นั่นแสดงให้เห็นว่าการทำงานของสมองที่พิเศษนี้ไม่ได้เป็นเพียงสิ่งที่เกิดขึ้นกับมนุษย์หรือสัตว์ที่มีวิวัฒนาการใกล้เคียงมนุษย์เท่านั้น แต่ยังเกิดขึ้นในสัตว์อย่างสุนัขหรือสัตว์สังคมอื่นๆ ด้วย