ต้นคริสต์มาส (POINSETTIA) ไม่ได้มีแต่สีแดงอย่างเดียว

20 ธันวาคม 2557 (17:55) โพสท์โดย ทิมมี่ ทิมมี่

"ต้นคริสต์มาส" ที่คนไทยชอบเรียกกันนั้น แท้จริงแล้วคือต้น POINSETTIA สาเหตุที่เรียกกันว่าต้นคริสต์มาส ก็เพราะต้นนี้จะสวยมากช่วงคริสต์มาส ปลายเดือนธันวาคม เมื่อกลางคืนเริ่มนานกว่า 12 ชั่วโมง ใบเลี้ยงของต้น POINSETTIA จะเปลี่ยนเป็นสีแดง ซึ่งหลายคนอาจคิดว่าเป็นดอก โดยเฉพาะคนไทยมักจะเรียกกันผิด ๆ ว่า ดอกคริสต์มาส และแน่นอนว่า ตั้งแต่คริสต์มาสเรื่อยมาจนจะถึงปีใหม่อยู่อีกไม่กี่วันนี้ ไม้ที่ขายดีเป็นอันดับหนึ่งของเมืองไทยและของโลกคงไม่มีเกินต้น POINSETTIA ไปได้

ต้นคริสต์มาส (POINSETTIA) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Euphorbia pulcherrima Wild. อยู่ในวงศ์ EUPHORBIACEAE และนอกจากเรียกกันว่าต้นคริสต์มาสแล้ว ยังมีชื่อเรียกอื่น ๆ อีก เช่น ทางภาคเหนือเรียกกันว่า บานใบ ส่วนในภาคกลางเรียกว่า โพผัน หรือ สองระดู เป็นต้น

ลักษณะโดยทั่วไปของต้นคริสต์มาส เป็นไม้พุ่มสูง 1-3 เมตร ใบคล้ายรูปไข่ปลายแหลม ขอบใบหยัก 2-3 หยัก ดอกสีเหลืองออกเป็นช่อที่ยอดโดยมีดอกเพศผู้ และ เพศเมียอยู่บนช่อเดียวกันและมีใบประดับสีแดงอยู่โดยรอบ ช่อเกสรตัวผู้มีจำนวนมาก

แต่รู้หรือไม่่คะว่า ต้นคริสต์มาส Poinsettia เป็นหนึ่งในต้นไม้ที่มีพิษ โดยส่วนที่เป็นพิษจะอยู่ใน น้ำยางของต้น ซึ่งหากสัมผัสถูกผิวหนัง จะระคายเคืองมาก และนอกจากน้ำยางแล้ว ยังมีพิษอยู่ในส่วนของใบด้วยเช่นกัน ซึ่งหากเผลอกินมันเข้าไปจะทำให้อาเจียนและท้องเสียและหากโดนตาอาจจะทำให้ตาบอดไปชั่วคราวได้

ความเป็นมาของต้นคริสต์มาส (POINSETTIA)

วันประสูติแห่งพระเยซู สาวกและผู้คนทั้งหลายล้วนมอบของขวัญที่วิเศษที่สุดให้กับพระเยซู แต่ PEPITA เด็กหญิงชาวเม็กซิกันผู้ยากไร้ไม่มีของขวัญใดแม้เพียงสักชิ้นเดียวในมือ แต่ด้วยดวงใจที่เปี่ยมล้นด้วยศรัทธา เธอจึงก้มลงเก็บวัชพืชริมทางเพื่อนำไปมอบให้แด่พระเยซู ด้วยศรัธาอันยิ่งใหญ่ของเธอ วัชพืชนั้นกลับงอกงาม กลายเป็นช่อดอกไม้สีแดงสดสวยงาม นับแต่วันนั้นเป็นต้นมา

จากตำนานนี้ วัชพืชที่กลายเป็นช่อดอกไม้สวยงามนั้น จึงได้ชื่อว่า Flores de Noche Buena หรือ Flowers of the Holy Night ตามภาษาเม็กซิกัน

การที่ Flowers of the Holy Night กลายมาเป็นต้น POINSETTIA ก็เพราะว่า เมื่อปี ค.ศ. 1820 JOEL ROBERTS POINSETT เอกอัคราชฑูตสหรัฐฯ คนแรกประจำประเทศเม็กซิกัน ได้เดินทางท่องเที่ยวไปตามชนบทเพื่อมองหาไม้แปลกใหม่ที่ไม่เคยพบมาก่อน แล้วพบพุ่มไม้สวยพุ่มหนึ่งมีสีแดงสดใสขึ้นอยู่บริเวณริมถนน จึงได้นำไม้นั้นกลับไปปลูกที่เรือนเพาะเลี้ยงต้นไม้ของเขาที่ South Carolina

JOEL ROBERTS POINSETT เอกอัคราชฑูตสหรัฐฯ คนแรกประจำประเทศเม็กซิกัน

แม้ Roberts Poinsett จะมีบทบาทที่สำคัญในฐานะสมาชิกรัฐสภาและนักการฑูตที่สามารถ แต่เขากลับเป็นที่รู้จักและจดจำในฐานะของบุคคลที่นำ POINSETTIA เข้ามาให้เป็นที่รู้จักและเผยแพร่ในสหรัฐฯเป็นคนแรกมากกว่า และชื่อของต้นไม้นี้ก็ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่เขานั่นเอง ต่อมา Wilenow นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน พบว่า POINSETTIA ที่ขึ้นแทรกในเรือนเพาะเลี้ยงต้นไม้ของเขา มีสีสดใสชวนตะลึง เลยตั้งชื่อ POINSETTIA ทางพฤกษศาสตร์ ว่า Euphorbia pulcherrima มีความหมายแปลว่า สวยมาก

ส่วนชาว Aztecs ซึ่งเป็นชุมชนอารยธรรมโบราณเรียก POINSETTIA ว่าCuetlayochitl ในขณะที่ชาว Chile และ Peru เรียก POINSETTIA ว่า Crown of the Andes

สำหรับประเทศไทยนั้น เริ่มนิยมใช้ต้นคริสต์มาสในการเป็นไม้ประดับเมื่อ 5-6 ปีที่แล้ว โดยมีแหล่งเพาะปลูกอยู่ในแถบภาคอิสานและภาคเหนือ โดยเฉพาะที่อำเภอภูเรือ จังหวัดเลย จากการที่ลมหนาวจะพัดเข้าทางภาคอีสานก่อนภาคเหนือ ทำให้ POINSETTIA จากทางภาคอีสานจะสวยและสมบูรณ์ก่อนที่ปลูกในภาคเหนือและสามารถส่งมาขายช่วงก่อนคริสต์มาสและปีใหม่ได้ทัน

ต้น POINSETTIA มีมากกว่า 100 พันธุ์ที่แตกต่างกัน มีการเรียกชื่อที่หลากหลายออกไปอีกหลายชื่อเช่น Lobster Flower หรือFlame Leaf Flower ซึ่งการที่ต้นคริสมาสมีหลากหลายชื่อนี้ สะท้อนให้เห็นถึงความนิยมที่เป็นสากลของต้นคริสต์มาสต้นนี้ได้เป็นอย่างดี โดยในประเทศสหรัฐอเมริกานั้น มีแหล่งเพาะปลูกที่สำคัญคือ California ต้น POINSETTIA เป็นไม้ที่ได้รับความนิยมถึงขั้นจัดงานวันNational Poinsettia Day ขึ้นทุกปีค่ะ

ทั้งนี้ เมื่อเป็นต้นไม้ประดับสำคัญประจำปีแล้ว จึงมีการเพาะพันธ์ให้หลากหลายสี ไม่จำกัดแค่สีแดงเท่านั้นด้วย