มัจฉาจมวารี..."ไซซี" หญิงงามผู้พลิกแผ่นดินจีน

จีนมีประวัติศาสตร์เนิ่นนานหลายพันปี และมีบันทึกเกี่ยวกับหญิงงามไว้มากมาย

แต่หากถามว่า สตรีที่งดงามที่สุดในยุคโบราณคือใคร

คำตอบแรกสุดน่าจะเป็น ซีซือ (ตามสำเนียงภาษาจีนกลาง)
หรือที่คนไทยรู้จักในนาม ไซซี (ตามสำเนียงฮกเกี้ยนในเรื่องเลียดก๊ก) นั่นเอง

ชีวิตของไซซีเกี่ยวพันกับการเมืองการปกครองในยุคที่เธอมีชีวิตอยู่คือ ยุคชุนชิว อย่างมาก ยุคชุนชิวนี้เริ่มตั้งแต่ปี 722  จนถึงปี 476 ก่อนคริสตศักราช โดยเป็นส่วนหนึ่งในสมัยราชวงศ์โจวตะวันออก (ยุคชุนชิวนี้มีคนดังระดับโลกที่อยู่ร่วมสมัยกับไซซีอีกหลายคน เช่น ขงจื๊อจอมปราชญ์ และซุนวูผู้แต่งคัมภีร์พิชัยสงครามอันเลื่องชื่อ)

ในสมัยราชวงศ์โจวตะวันออก ราชสำนักโจวมีเมืองหลวงอยู่ที่ลั่วอี้ แต่ก็มีอำนาจน้อยนิด เพราะอำนาจที่แท้จริงอยู่ในมือของอ๋องแห่งแคว้นต่างๆ โดยรอบที่แย่งชิงความเป็นใหญ่กันตลอด แคว้นที่สำคัญได้แก่ ฉิน จิ้น ฉี ซ่ง ฉู่ อู๋ และเย่ว์ เรื่องของสาวงามไซซีเกี่ยวพันกับสองแคว้นสุดท้ายนี้ได้แก่ อู่ และเย่ว์ นี่เอง

แผนที่อารยธรรมจีน สมัยราชวงศ์โจวตะวันออก

เรื่องนี้เริ่มต้นขึ้นแบบแค้นนี้ต้องชำระ (ตามสไตล์นิยายจีน) โดยเจ้าแห่งแคว้นอู๋ ชื่อ หวางฟูไซ ได้เปิดศึกและเอาชนะแคว้นเย่ว์เพื่อล้างแค้นให้กับพ่อ ทำให้โกวเจี้ยนกับภรรยาถูกจับตัวเป็นเชลยอยู่ที่แคว้นอู๋

หวางฟูไชแกล้งโก้วเจี้ยนและภรรยาต่างๆ นานา เช่น ให้โกวเจี้ยนเฝ้าสุสานเหอหลู เลี้ยงม้า และจูงม้า ส่วนภรรยาก็ให้กวาดคอกม้าและเช็ดรถ พูดภาษาสมัยนี้คือ ฟูไชเหยียบย่ำศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของโกวเจี้ยนซะป่นปี้ ไม่มีชิ้นดี

โก้วเจี้ยนยอมทนความอัปยศ โดยทำทุกอย่างเพื่อลวงให้ฟูไชตายใจ อีกทั้งยังติดสินบนป๋อผี่ขุนนางคนสำคัญของแคว้นอู๋  จนฟูไซยอมปล่อยให้กลับไปครองแคว้นเย่ว์ (ในฐานะเมืองขึ้นของแคว้นอู๋) หลังจากตกเป็นเชลยอยู่ 3 ปี

เมื่อกลับถึงแคว้นเย่ว์ โกวเจี้ยนจึงตั้งปณิธานว่าจะต้องล้างอายให้จงได้ โดยซุ่มสร้างกองกำลังขึ้นมาเพื่อรอโอกาส ทั้งนี้โกวเจี้ยนยังเตือนตัวเองด้วยการกินอยู่อย่างเรียบง่าย นอนบนเสื่อ และหนุนฟืนต่างหมอน

ส่วนในห้องพักก็แขวนดีสัตว์เอาไว้ โดยก่อนกินอาหารแต่ละมื้อ ก็จะชิมรสขมของดีนั้นก่อน พฤติกรรมของโกวเจี้ยนนี้ต่อมากลายเป็นสำนวนจีน “โว่ซินฉางต่าน” ซึ่งอาจารย์ เล่า ชวน หัว แปลเล่นสัมผัสว่า “ทนนอนบนท่อนฟืน กล้ำกลืนรสดีขม” อันหมายถึง ความอดทนที่มีปณิธานแน่วแน่

นอกจากนี้ ขุนนางคนสำคัญของแคว้นเย่ว์ คือ ฟ่านหลี และเหวินจ้ง ได้เสนอ “กลสาวงาม” เพื่อทำให้หวางฟูไชลุ่มหลง 

สาวงามสองคนคือ ไซซี และเจิ้งตั้น ได้รับการคัดเลือกเพื่อภารกิจนี้ โดยก่อนส่งตัวไป ได้ทำการฝึกสอนศิลปวิทยาต่างๆ เช่น การขับร้อง การฟ้อนรำ รวมทั้งกิริยามารยาทต่างๆ เพื่อปรนนิบัติผู้ชาย ระหว่างที่ฝึกสอนอยู่ราว 3 ปีนี้ ตำนานเล่าว่าฟ่านหลีกับไซซีได้ตกหลุมรักซึ่งกันและกัน แต่ภารกิจเพื่อแผ่นดินเกิดนั้นยิ่งใหญ่กว่า จึงต้อง “จำใจ จำจากเจ้า จำจร”

ฝ่ายอ๋องฟูไซเมื่อได้ยลโฉมสาวงามทั้งสองก็น้ำลายหก รีบรับไว้ ไม่ฟังคำทักท้วงใครทั้งนั้น (บางตำรากล่าวว่า ช่วงนี้ซุนวูก็ยังทำงานให้กับอ๋องฟูไซอยู่ แต่เมื่อเห็นว่าฟูไซลุ่มหลงอิสตรีจนสุดจะปรามแล้ว จึงปิดตำราขอลาออกไปใช้ชีวิตในชนบท)

ไซซีงดงามขนาดไหนไม่มีเอกสารร่วมสมัยบรรยายไว้ แต่หนังสือเก่าแก่ที่สุดที่กล่าวถึงคือ หนังสือของจวงจื่อ (ราว พ.ศ. 74-167) ซึ่งระบุไว้ว่า ขนาดไซซีเอามือกุมหัวใจ ทำหน้านิ่ว เพราะรู้สึกเจ็บ ก็ยังงดงามนัก

ส่วนหลี่ไป๋ ยอดกวีของจีน (พ.ศ. 1244-1305) ได้พรรณาความงามของไซซีเอาไว้ว่า “ได้ยลโฉมนงนุชสุดโสภา แม้มัจฉาตะลึงชมจมวารี” คือ ไซซีนั้นเดิมเป็นคนฟอกด้าย เมื่อไปฟอกด้ายที่ริมน้ำ ปลาที่กำลังว่ายน้ำอยู่แลเห็นเข้า ก็ถึงขนาดตกตะลึง เอาแต่จ้องจนลืมว่าย ทำให้จมดิ่งลงในน้ำ จนเป็นที่มาของ “มัจฉาจมวารี” อันลือลั่น

มีเรื่องเล่าเกี่ยวกับสติปัญญาอันลึกล้ำของไซซีด้วยว่า ครั้งหนึ่ง หวางฟูไซฝันร้ายเห็นตะวันดับลับฟ้า ทะเลเหือดแห้ง ภูเขาพังทลาย และดอกไม้เฉาโรย

ขุนนางชื่อ หวู่จื่อซี จึงเตือนสติว่า เป็นเพราะท่านอ๋องละเลยราชการแผ่นดิน มัวเมาในสุรานารี ในขณะที่โกวเจี้ยนนอนหนุนฟืนแข็งกินดีขม จ้องล้างแค้น จึงควรฆ่าโกวเจี้ยน แล้วไล่หญิงงามจากแคว้นเย่ว์ออกไปซะ

ฟูไซได้ฟังก็กังวล แต่ยังตัดใจไม่ลง ครั้นเมื่อไซซีรู้เข้าก็แก้เกมโดยแสร้งหัวเราะแล้วบอกว่า ขุนนางท่านอ๋องพวกนี้ล้วนไม่เอาไหน นี่เป็นฝันดีแท้ๆ ก็ไม่เข้าใจ อ๋องฟูไซจึงสงสัยยิ่ง ถามว่าฝันนี้ดียังไง 

ไซซีจึงแก้ฝันเป็นบทกวี โดยอาจารย์ถาวร สิกขโกศล ถอดความเป็นกลอนไทยไว้ดังนี้

 “ซึ่งฝันว่าตะวันดับลับขอบฟ้า    ดาวธรรมราชาจะปรากฏ         
  ฝันว่าทะเลเหือดแห้งหมด    มกรยศจะกระเดื่องพระเดชา
  ภูเขาพังแผ่นดินจะราบคาบ    เพราะพระปราบอริสิ้นทุกทิศา
    ซึ่งฝันว่าดอกไม้หมองโรยรา     พืชพรรณธัญญาจะสมบูรณ์”

นี่เองที่ทำให้ฟูไซลุ่มหลงไซซีหนักยิ่งขึ้นไปอีก!

ในที่สุด เมื่อโกวเจี้ยนเข้มแข็ง ก็เข้าตีแคว้นอู๋จนแตก กำจัดฟูไช และผนวกแคว้นอู๋เข้าเป็นของตน แต่เมื่อเลื่อนชั้นเป็นเจ้านครรัฐมหาอำนาจแล้ว โกวเจี้ยนก็ลืมตัวและบ้าอำนาจถึงขนาด “เสร็จนาฆ่าโคถึก เสร็จศึกฆ่าขุนพล” (สงสัยกินดีขมนานไปหน่อยจนเพี้ยน?) ฟ่านหลีจึงต้องพาไซซีหนี เปลี่ยนชื่อแซ่ และอาชีพ โดยต่อมา ฟ่านหลีได้กลายเป็นเจ้าสัวใหญ่คนแรกของจีน

คนจีนยกย่องไซซี ไม่ใช่เพียงแค่เพราะความงามแสนพิสุทธิ์และสติปัญญาสุดล้ำเลิศของเธอ
แต่เพราะว่าเธอยอมเสียสละตนเองเพื่อแคว้นเย่ว์อันเป็นมาตุภูมินั่นเอง

ซ้ำขออภัยค่ะ