คาโนปิค โถเก็บอวัยวะภายในของมัมมี่
สวัสดีครับเพื่อนๆ ถ้าพูดถึงการทำมัมมี่ของชาวอียิปต์โบราณ หลายคนคงรู้จักกันพอสมควรของเรื่องราว แต่สิ่งที่สำคัญประการหนึ่งของการทำศพให้เป็นมัมมี่คือการนำอวัยวะภายในของผู้เสียชีวิตออกจากร่าง เพราะอวัยวะภายในเหล่านี้เป็นต้นเหตุที่ทำให้การรักษาสภาศพเป็นไปได้ยาก แล้วอวัยวะภายในเหล่้านั้น เขา ทิ้งไป หรือมีวิธีเก็บอย่างไร
ในพิธีศพ ญาติพี่น้องของผู้ตายมาไว้อาลัยและทำพิธี "เปิดปากศพ" เพื่อเป็นการเลี้ยงอาหารให้ผู้ตายเป็นครั้งสุดท้าย ก่อนจะเอาโลงไปใส่ในโลงหินแกะสลัก ที่ตั้งอยู่ในสถานเก็บศพ พร้อมด้วยเครื่องเรือน เสื้อผ้า ของมีค่า อาหารและเครื่องดื่ม จะถูกจัดวางไว้อย่างพร้อมเพรียง เป็นเสบียงกรังให้ผู้ตายได้เดินทาง สู่ปรภพโดยสะดวก แล้วร่างของผู้ตาย ก็พร้อมที่จะออกเดินทางสู่ดินแดนใต้โลก ที่ที่หัวใจของเขาจะถูกตัดสินตาม ความดีที่ได้ทำไว้ยาม มีชีวิตอยู่ หากมีหัวใจบริสุทธิ์จริง ผู้ตายก็จะถูกส่งไปดินแดนอันสวยงามเพื่อชีวิตอันเป็นอมตะ ในดินแดนที่เรียกว่า ทุ่งต้นกก ชาวอียิปต์โบราณ เชื่อว่า ก่อนผู้ตายจะไปยังปรภพได้ ก็ต้องผ่านดินแดนใต้โลก อันเป็นที่ที่เต็มไป ด้วยมารร้าย สัตว์ที่ดุร้ายต่างๆ ซึ่งผู้ตายจะต้องอาศัยมนต์ศักดิ์สิทธิ์ เพื่อปกป้องให้เดินทางได้โดยปราศจากภัยร้ายมาแผ้วพาน มนตราเหล่านี้จารึกอยู่ในสมุดบันทึกที่เรียกว่า "มนตราสำหรับผู้ตาย" ซึ่งเป็น ตำราเขียนลงบน ม้วนกระดาษปาปีรุส และจะถูกฝังไปด้วยกันกับผู้ตายในปิรามิด และก็เป็นการเสร็จสิ้นวิธีการทำมัมมี่ สำหรับเรื่องคัมภีร์นี้ก็หาอ่านได้จากเรื่อง คัมภีร์มรณะ ใบเบิกทางสู่สรวงสวรรค์ ของชาวอียิปต์โบราณ ตามลิ้งค์นี้ครับ https://board.postjung.com/646850.html
เพื่อเตรียมความพร้อมในการใช้ชีวิตหลังความตายให้กับผู้ที่เสียชีวิต ชาวอียิป์จะเริ่มจัดการกับศพโดยเอาอวัยวะภายในออกก่อน เพราะอวัยวะภายในเหล่านี้มีความชื้นสูง เน่าสลายได้เร็ว จากนั้นก็จะชำระล้างสิ่งสกปรกที่ตกค้างอยุ่ด้วยไวน์จากต้นปาล์ม แล้วจึงนำ เกลือเนตรอน (Natron) มาวางกลบที่ตัวศพ หลังจากนั้นก็ทิ้งไว้ให้แห้งอีกเป็นเวลา 70 วัน
เมื่อศพแห้งแล้วก็นำมาชำระด้วยน้ำมันหอม ก่อนที่จะพันศพด้วยผ้าลินินในขั้นต่อไป จากนั้นจะบรรจุศพไว้ในโลกไม้ที่แกะเป็นรูปร่างผู้ตาย โดยจะต้องจารึกคาถากำกับไว้ เพื่อพิทักษ์ปกป้องดวงวิญญาณของพวกเขาขณะเดินทางสู่ปรโลก ศพที่ผ่านกระบวนการทำดังกล่าวจะเรียกว่า มัมมี่
โถคาโนปิก (Canopic jars) สำหรับอวัยวะภายใน เมื่อมีการนำออกมาดองก็ต้องทำภาชนะสำหรับเก็บรักษา ซึ่งมีชื่อเรียกว่า คาโนปิค ( Canopic ) มาจากชื่อของ คาโนปัส ( Canopus ) นักรบแห่งเมนาเลียส ( Menaleus ) โถคาโนปิก ภาชนะที่ทำด้วยไม้หรือหินสลัก ซึ่งฝาปิดโถเหล่านี้จะทำเป็นรูปเศียรของเทพสี่องค์ที่เรียกว่า สี่เทพบุตรของเทพฮอรัส อันเป็นเทพเจ้าพิทักษ์รักษาอวัยวะภายใน ซึ่งคาโนปิคนี้มีอยู่ถึง 4 ใบ เนื่องจากอวัยวะภายในของศพที่สำคัญถูกแบ่งออกเป็น 4 อย่าง ได้แก่ ตับ กระเพาะ ปอด และลำไส้ใหญ่ สำหรับหัวใจนั้นชาวอียิปต์จะไม่นำออก มาจากร่างของศพ
ในยุคหลัง ประมาณ 1,000 ปีก่อนคริสตกาล ช่างทำมัมมี่ก็เริ่มนำอวัยวะกลับไปบรรจุไว้ในตัวศพ แต่โถคาโปนิกนี้ก็ยังคงมีอยู่ และถูกฝังไปด้วยกันตามพิธีอย่างเดิม โดยมีแต่โถเปล่าๆ เพื่อเป็นพิธีให้เทพเจ้าทั้งสี่มาพิทักษ์รักษาอวัยวะต่างๆ ของผู้ตายดังเช่นเดิม
เทพเจ้าทั้งสี่ หรือ สี่เทพบุตรของเทพฮอรัส ประกอบด้วย
Imsety เทพที่มีเศียรเป็นมนุษย์ มีหน้าที่ดูแลตับ
Duamutef เทพที่มีเศียรเป็นสุนัขป่า (Jackal) มีหน้าที่ดูแลกระเพาะ
Hapy เทพที่มีเศียรเป็นลิงบาบูน มีหน้าที่ดูแลปอด
Qebehsenuef เทพที่มีเศียรเป็นเหยี่ยว มีหน้าที่ดูแลลำไส้
เรื่องราวของความเจริญทางการแพทย์ของอียิปต์โบราณ ซึ่งดูเหมือนจะก้าวหน้าเกินยุคสมัยเป็นอย่างมาก แต่ในท้ายสุดก็ยังคงแสดงให้เห็นถึงความเชื่อในเรื่องเทพเจ้าและความลี้ลับหลังความตาย แม้ในปัจจุบันความเจริญของโลกก้าวไกลในยุคดิจิตัล แต่อีกหลายส่วนของโลกใบนี้ก็ยังคงนับถือเทพเจ้าในรูปต่างกันไปตามวัฒนธรรมของแต่ละท้องถิ่น และเชื่อว่าความเชื่อเรื่องลี้ลับหลังความตายยังคงคู่กับคนในโลกใบนี้ไปอีกนานแสนนาน แล้วพบกันใหม่ครับ...mata
เรียบเรียงโดย พรชัย สังเวียนวงศ์ (mata)
ขอบคุณภาพจาก
http://patitta.wonglamsam.com/mummy/mummy18.htm
http://www.amazon.com/Bronze-Egyptian-Canopic-Jars-Gifts/dp/B002IZD7KU
ขอบคุณข้อมูลจาก