โขน

เศียรโขนต่างๆ

เครดิตแบบเต็มๆ : http://topicstock.pantip.com/chalermthai/topicstock/2008/11/A7211149/A7211149.html

 

ชามพูวราช(ชมพูหมี) หรือนิลเกสร-พญาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีแดงชาด สวมมงกุฎชัย ในตอนที่แปลงกายเป็นหมีมีชื่อว่า ชมพูหมี หัวโขนทำเป็นหน้าหมี สวมเทริดยอดน้ำเต้า ตามประวัติกล่าวว่าพญาวานรนี้มีกำเนิดจากไม้ไผ่ ซึ่งผุดขึ้นขณะฤาษีสุขวัฒนบำเพ็ญฌาณ ฤาษีได้นำไปถวายพระอิศวร ทรงนำไปทำธนู ครั้งโก่งธนูหักเป็น 2 ท่อน ธนูเกิดเป็นพญาอสูรชื่อเวรัมภ์ ปลายธนูเกิดเป็นพญาวานรชื่อนิลเกสร ชื่อ ชามพูวราช   บทบาทสำคัญคือ เป็นผู้แนะนำให้พระรามจองถนนไปกรุงลงกาเพื่อสร้างพระเกียรติยศให้ปรากฎตอนอินทรชิตทำพิธีชุบศรนาคบาศก็เป็นผู้ไปทำลายพิธีโดยแปลงกายเป็นหมี

 

 

 

มัจฉานุ - พญาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีขาวผ่อง หัวโล้น สวมมาลัยทอง มัจฉานุ ตัวเป็นวานร หางเป็นปลา เป็นบุตรหนุมานกับนางสุพรรณมัจฉา ต่อมาได้เป็นบุตรบุญธรรมของไมยราพณ์ เมื่อหนุมานฆ่าไมยราพณ์ตายได้ตั้งมัจฉานุเป็นอุปราชเมืองบาดาล ต่อมาพระรามตัดหางที่เป็นปลาออก ตั้งให้เป็นพญาหนุราช ครองเมืองมลิวัน มีชายาชื่อนางรัตนมาลี

 

   

สุครีพ-พญาวานร

ลัษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีแดงเสน หรือสีแดงชาด สวมชฎายอดบัด(บางแห่งว่าชฎายอดเดินหน)
ตามประวัติกล่าวว่าเป็นโอรสพระอาทิตย์กับยนางกาลอัจฉาต้องคำสาปจากฤาษีโคดมเช่นเดียวกับพญากากาศ บทบาทสำคัญ คือ อาสาทำให้เขาพระสุเมรุซึ่งเอียงด้วยรามสูรจับอรชุนฟาดให้ตั้งตรงตามเดิม ต่อมาได้ถวายตัวต่อพระรามและได้ครองเมืองขีดขินแทนพาลี เป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการจัดทัพออกรบทุกครั้งในศึกกรุงลงกา เมื่อเสร็จศึกได้บำเหน็จความเป็นพญาไวยวงศามหาสุรเดช ได้นางดาราเป็นชขายาหลังจากพาลีตาย

    

องคต-พญาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากหุบสัณฐานปากคล้ายแพะสีเขียวมรกต หรือสีเขียวกลาง สวมมงกุฎสามกลีบ องคตเป็นบุตรพญาพาลีกับนางมณโฑ ฤาษีอังคตทำพิธีผ่าตัดออกจากครรภ์นางมณโฑ แล้วไปใส่ในท้องแพะ สุครีพนำถวายตัวต่อพระราม มีบทบาทในการเป็นทูตสื่อสารให้ทศกัณฐ์คืนนางสีดา และฆ่าสี่เสนายักษ์ตาย ครั้นเสร็จศึกได้ความดีความชอบเป็นพญาอินทรานุภาพ อุปราชเมืองขีดขิน

 

 

ท้าวมหาชมพู - พญาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีขาบ หรือสีดังปีกแมลงทับ สวมชฎาหรือมงกุฎยอดชัย มีฤทธิ์เดชมากไม่ยอมไหว้ใครนอกจากพระนารายณ์และพระอิศวร ปกครองเมืองชมพู เป็นพันธมิตรกับพญากากาศ เมืองขีดขิน ท้าวมหาชมพูนี้มีมเหสีชื่อนางแก้วอุดร ไม่มีบุตรธิดา ได้ถวายพลกรุงชมพูให้แก่พระราม เมื่อทราบว่าพระรามคือพระนารายณ์อวตาร

 

 

นิลพัท - พญาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีน้ำรัก หรือสีดำขลับ หัวโล้น สวมมาลัยทอง เป็นบุตรพระกาลซึ่งพระอิศวรประทานให้ไปอยู่ช่วยกิจการบ้านเมืองของท้าวมหาชมพู บทบาทของนิลพัทในเรื่องรามเกียรติ์เป็นผู้คุมวานรเมืองชมพูจองถนนข้ามกรุงลงการ่วมกับหนุมาน ซึ่งคุมวานรเมืองขีดขิน เกิดทะเลาะวิวาทกัน พระรามลงโทษให้ไปรักษากรุงขีดขิน โดยส่งเสบียงแก่กองทัพเดือนละครั้ง อาสาเป็นทัพหน้าครั้งกบฏกรุงลงกา เสร็จศึกได้ศักดิ์เป็นพญาอภัยพัทวงศ์ อุปราชเมืองชมพู

 

นิลนนท์ - พญาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีหงสบาท หรือสีหงเสนเจือเหลือง หัวโล้น สวมมาลัยทอง
ประวัติกล่าวว่าพญาวานรนี้เป็นบุตรพระเพลิง มีบทบาททำลายพิธีทศกัณฐ์ตั้งอุโมงค์ร่วมกับสุครีพและหนุมาน เสร็จศึกลงกาได้เป็นอุปราชเมืองชมพู เมื่อครั้งศึกพระพรตรบท้าวจักรวรรดิ นิลนนท์เป็นทูตสื่อสารเพื่อให้ยอมอ่อนน้อม การเจรจาความครั้งนี้ นิลนนท์ได้ทำการหักยอดปราสาทไปถวายพระพรต

 

 

หนุมาน-พญาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้า สีขาวผ่อง หัวโล้น สวมมาลัยทอง มีเขี้ยวแก้วอยู่กลางเพดานปากนอกจากนี้ยังมีการทำหัวโขนหน้าหนุมานอีกหลายแบบ คือ ตอนแผลงฤทธิ์มี 4 หน้า เป็นหน้าปกติ 1 หน้าและมีหน้าเล็ก 3 หน้าที่ด้านหลัง ตอนทรงเครื่อง (อาสาพระรามล่อลวงทศกัณฐ์) สวมชฎายอดกาบไผ่เดินหนของอินทรชิตตอนครองเมืองสวมมงกุฎยอดชัย ตอนออกบวชสวมชฎายอดฤษี นอกจากนี้ยังมีการทำหน้าหนุมานเป็นหน้ามุกอีกด้วย ในบทละครเรื่องรามเกียรติ์พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 1 กล่าวว่าหนุมานเป็นบุตรพระพายกับนางสวาหะ เกิดวันอังคาร เดือนสาม ปีขาล คลอดออกมาจากปากแม่ ตัวโตเท่ากับอายุสิบหกปี แผลงฤทธิ์เป็นสีสี่หน้าแปดมือ หาวเป็นดาวเป็นเดือน มีกุณฑลขนเพชรเขี้ยวแก้วถวายตัวต่อพระราม เป็นผู้ทำการสำคัญ ๆ หลายครั้งในศึกกรุงลงกา เมื่อเสร็จศึกพระรามประทานความชอบให้เป็นพระยาอนุชิตจักรกฤษณ์พิพัฒน์พงศา ครองเมืองนพบุรี ได้นางบุษมาลี นางเบญจกาย นางสุพรรณมัจฉา นางวานริน และนางสุวรรณกันยุมาเป็นเมีย มีบุตรชื่อมัจฉานุ เกิดกับนางสุพรรณมัจฉา)และ อสูรผัต (เกิดกับนางเบญจกาย)

 

 

นิลปานัน - เสนาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีสำริด หัวโล้น สวมมาลัยรักร้อย
เป็นเสานาวานรสิบแปดมงกุฎฝ่ายเมืองชมพู แบ่งภาคมาจากพระราหู เทวดานพเคราะห์ โดยมากได้รับการกล่าวถึงในกระบวนทัพพระราม ดังปรากฎในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ครั้งสุครีพจัดทัพรบกับทศคีรีธร ทศคีรีวัน

 

 

เกยูร - เสนาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีม่วงแก่ หรือสีม่วงชาดแก่ หัวโล้น สวมมาลัยรักร้อย
คือท้าววิรุฬหกเจ้าแห่งกุมภัณฑ์ โลกบาลประจำทิศใต้ แบ่งภาคลงมาเป็นเสนาวานรฝ่ายเมืองขีดขิน บทบาทของเสนาวานรนี้มักปรากฎในตอนจัดกองทัพออกรบกับเหล่าอสูร ปรากฎชื่อเกยูรในการรบหลายคราว ตอนหนึ่งในการจัดทัพรวมพลเมืองขีดขินและเมืองขมพู เพื่อยกไปลงกา สุครีพจัดกองทหารประกอบด้วยเสนาวานรสิบแปดมงกุฎ

 

 

มายูร - เสนาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีม่วงอ่อน หัวโล้น สวมมาลัยรักร้อย
ไม่ปรากฎว่าเป็นฝ่ายใด แต่บางตำราว่าเป็นฝ่ายเมืองขีดขิน ในเรื่องรามเกียรติ์คือท้าววิรูปักษ์โลกบาลประจำทิศตะวันตกแบ่งภาคลงมาเป็นพวกเสนาวานรสิบแปดมงกุฎช่วยพระรามปราบเหล่าอสูร ได้รับการกล่าวถึงในกระบวนทัพเช่นเดียวกับเสนาวานรอื่น ๆ ดังปรากฎในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ตอนพระรามตั้งพักทัพที่เขามรกต บรรดาพญาวานร สิบแปดมงกุฎ วานรเตียวเพชร จังเกียง และพลลิงทั้งหลายเข้าเฝ้า

 

 

วิสันตราวี - เสนาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีแดงลิ้นจี่ หัวโล้น สวมมาลัยรักร้อย
ประวัติกล่าวว่าเป็นพระอังคาร เทวดานพเคราะห์แบ่งภาคลงมาเป็นเสนาวานรสิบแปดมงกุฎ ฝ่ายเมืองชมพูปรากฎชื่อในบทละครเรื่องรามเกียรติ์คราวจัดทัพออกรบ ตอนหนึ่งในการยกทัพของพระพรต พระสัตรุดทำศึกท้าวทศพิน

 

 นิลเอก - เสนาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากอ้าสีทองแดงแก่ บางแห่งว่าปากหุบ หัวโล้น สวมมาลัยรักร้อย
ตามเรื่องราวในรามเกียรติ์นิลเอกเป็นพวกเสนาวานรสิบแปดมงกุฎ ฝ่ายเมืองชมพู แบ่งภาคลงมาจากพระพินายมีบทบาทในการรบ ปรากฎชื่อในกระบวนทัพเสมอ ๆ ตัวอย่างในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์รัชการที่ 1 ตอนพระลักษณ์ยกทัพไปทำลายพิธีกุมภนิยาของอินทรชิต ซึ่งถ้าสำเร็จจะทำให้ไม่ตายรวมทั้งพลยักษ์ทั้งหลายจะทรหดอดทนไปด้วย

 

 

วิมลหรือพิมลพานร หรือนิลพานร - เสนาวานร

ลักษณะหัวโขน หน้าวานรปากหุบสีดำหมึก หัวโล้น สวมมาลัยรักร้อย
ประวัติกล่าวว่าเป็นพระเสาร์ เทวดานพเคราะห์แบ่งภาคลงมาเป็นเสนาวานรสิบแปดมงกุฎ ฝ่ายเมืองขีดขิน ปรากฎชื่อในกระบวนทัพเรื่องรามเกียรติ์ตอนหกรถรบหกวานร

 

 

  

 

ส่วนนี้ดาราเกาหลี ที่คนไทยเทิดทูนกัน ตามตำนานกล่าวว่าได้ให้กำเนิดพ่อแม่ พวกบ้าเห่อเกาหลี มีบุญคุณต่อแผ่นดิน ช่วยรบทัพจับศึกมานักต่อนัก  ในวันเพ็ญเดือนยี่จะมีการทำพิธี 7 วัน 7 คืน คืนสุดท้ายจะฉลองด้วยการกินกิมจิ และเต้นเพลงทั้งหมด ทุกอัลบั้มจนเช้า ถือเป็นวันสำคัญของชาติไทย ใน พ.ศ. นี้ ใครมีไว้ไม่เชย ไม่เอ้าท์  

 

 โดย ลูกชายนายอำเภอ

โขน : https://board.postjung.com/576256.html
โขน 1 : https://board.postjung.com/576255.html
โขน 2 : https://board.postjung.com/576251.html