ภาพทำสี ของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 5 ครั้นตอนเสด็จประพาสหัวเมืองฝั่งใต้ และน้ำตกธารเสด็จ น้ำตกแสนสวยงาม ที่เป็นสถานที่โปรดปรานของพระองค์

หากเอ่ยถึงเกาะพะงัน ภาพจำของใครหลายคนอาจผุดขึ้นมาเป็นชายหาดขาวสะอาด น้ำทะเลสีคราม และเสียงคลื่นที่กล่อมใจนักเดินทางให้หลงใหลในมนต์เสน่ห์แห่งทะเลใต้ แต่ลึกเข้าไปในผืนป่าของเกาะเล็ก ๆ แห่งนี้ ยังมีอีกหนึ่งสมบัติล้ำค่าทางประวัติศาสตร์ที่ซ่อนอยู่ — “น้ำตกธารเสด็จ” น้ำตกที่งดงามทั้งในธรรมชาติและในเรื่องราวที่ถูกบันทึกไว้ในพระราชพงศาวดาร

น้ำตกธารเสด็จ ตั้งอยู่ในตำบลบ้านใต้ อำเภอเกาะพะงัน จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นน้ำตกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดบนเกาะ และเป็นหนึ่งในสถานที่ที่พระมหากษัตริย์หลายรัชกาลเสด็จประพาส ไม่ว่าจะเป็นรัชกาลที่ 5 รัชกาลที่ 6 รัชกาลที่ 7 และรัชกาลที่ 9 แต่ที่มีความผูกพันลึกซึ้งที่สุด เห็นจะไม่มีพระองค์ใดเทียบเท่าพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ผู้ทรงหลงใหลในธรรมชาติของที่นี่จนเสด็จประพาสถึง 14 ครั้ง ตลอดรัชกาลของพระองค์

ในแต่ละครั้งที่เสด็จฯ พระองค์จะประทับแรมในเรือพระที่นั่งซึ่งทอดอยู่บริเวณเกาะพะงัน ก่อนจะเสด็จขึ้นน้ำตกเพื่อทอดพระเนตรและทรงพักผ่อนพระวรกายท่ามกลางสายน้ำเย็นใสที่ไหลรินจากยอดเขา ภาพพระบรมฉายาลักษณ์ขณะทรงแช่พระวรกายอยู่ในวังน้ำตก จึงกลายเป็นภาพประวัติศาสตร์อันทรงคุณค่า และเป็นแรงบันดาลใจให้คนรุ่นหลังได้ย้อนรำลึกถึงพระราชกรณียกิจและพระอุปนิสัยอันเรียบง่ายของพระองค์

ความงามของน้ำตกแห่งนี้มิได้มีเพียงแค่ในธรรมชาติ แต่ยังแฝงไว้ด้วยร่องรอยทางประวัติศาสตร์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดให้จารึก พระปรมาภิไธยย่อ จปร. รวมถึงอักษรและตัวเลขต่าง ๆ ไว้บนชะง่อนหินถึง 19 ครั้ง ใน 10 แห่ง รอบบริเวณน้ำตก เพื่อเป็นหลักฐานแห่งการเสด็จประพาส ซึ่งต่อมาได้มีการบูรณะพลับพลาที่ประทับโดยกรมศิลปากร เพื่อคงไว้ซึ่งมรดกทางประวัติศาสตร์ให้คนรุ่นหลังได้ชม

น้ำตกธารเสด็จจึงไม่ได้เป็นเพียงสายน้ำธรรมดา หากแต่เป็น “ธารแห่งความทรงจำ” ที่หล่อหลอมเรื่องราวระหว่างธรรมชาติและประวัติศาสตร์เข้าไว้ด้วยกัน สายน้ำที่ไหลผ่านก้อนหินยังคงขับขานเรื่องราวของกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่ ที่ทรงพระราชทานนาม “ธารเสด็จ” ด้วยพระองค์เอง เพราะในคราวที่เสด็จทอดพระเนตรครั้งแรกนั้น พระองค์ทรงพอพระราชหฤทัยในความงดงามของลำธารน้ำจืดสายนี้เป็นอย่างยิ่ง จึงพระราชทานนามไว้ให้เป็นอนุสรณ์

บรรยากาศรอบน้ำตกยังคงงดงามและบริสุทธิ์เช่นเดิม — ป่าไม้หนาทึบที่โอบล้อม เสียงนกป่าขับขาน และกลิ่นหอมอ่อน ๆ ของดอกไม้ป่ากับกล้วยไม้นานาชนิด ล้วนสร้างมนต์ขลังให้สถานที่แห่งนี้กลายเป็น “ป่าแห่งความศักดิ์สิทธิ์” ในความเชื่อของชาวเกาะพะงัน ซึ่งถือว่าน้ำตกธารเสด็จเป็นแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ที่คอยปกปักษ์รักษาชุมชนมาเนิ่นนาน

และในวันนี้ แม้กาลเวลาจะผ่านไปกว่าศตวรรษ แต่เสียงน้ำที่ไหลรินจากธารเสด็จก็ยังคงก้องสะท้อนเหมือนเสียงเรียกจากอดีต เตือนให้คนไทยทุกคนระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของกษัตริย์ผู้ทรงรักธรรมชาติ รักประชาชน และรักแผ่นดินของพระองค์อย่างลึกซึ้ง

“ธารเสด็จ” จึงไม่ใช่เพียงน้ำตก แต่คือ “สายน้ำแห่งประวัติศาสตร์” ที่ไหลผ่านหัวใจของคนไทยตราบจนทุกวันนี้.

******************************************

ขอบคุณข้อมูลประกอบจาก SiamVintage