ทำไมคนโบราณถึงสร้างวัด วิหาร หรือสิ่งก่อสร้างสำคัญให้หันหน้าไปทางทิศตะวันออก
เวลาเราไปเที่ยววัด หรือชมโบราณสถานต่าง ๆ เคยสังเกตไหมครับว่า อาคารสำคัญหลายแห่ง โดยเฉพาะ อุโบสถ วิหาร หรือแม้แต่โบราณสถานในต่างประเทศ มักจะถูกออกแบบให้หันหน้าไปทาง ทิศตะวันออก เสมอ เรื่องนี้ไม่ได้เป็นความบังเอิญ แต่มีเหตุผลลึกซึ้งทั้งด้านความเชื่อ ศาสนา และวิทยาศาสตร์ที่ผสมผสานกันอย่างน่าสนใจ
ความหมายของทิศตะวันออก
ในความเชื่อดั้งเดิมของคนทั่วโลก “ทิศตะวันออก” ถือเป็น ทิศแห่งการเริ่มต้น เพราะเป็นทิศที่พระอาทิตย์ขึ้นในยามเช้า พระอาทิตย์เปรียบเสมือนแหล่งพลังงานและชีวิต จึงถูกยกย่องว่าเป็นทิศแห่งความเป็นสิริมงคล
ในศาสนาพุทธ: เชื่อว่าการนั่งสมาธิหันหน้าไปทางทิศตะวันออก จะช่วยให้เกิดความสงบและเจริญปัญญา
ในศาสนาฮินดู: ทิศตะวันออกเป็นทิศของเทพอินทรา และเป็นจุดเริ่มต้นของการประกอบพิธีกรรม
ในศาสนาคริสต์ยุคกลาง: โบสถ์หลายแห่งในยุโรปถูกออกแบบให้หันหน้าไปทางพระอาทิตย์ขึ้น เพื่อสื่อถึงการฟื้นคืนชีพและแสงสว่างแห่งพระเจ้า
ตัวอย่างจากโบราณสถานต่าง ๆ
1. วัดในประเทศไทย – อุโบสถส่วนใหญ่จะหันหน้าไปทางทิศตะวันออก เพื่อให้พระพุทธรูปหลักหันไปทางทิศตะวันออกเช่นกัน เวลาพระออกบิณฑบาตหรือประชาชนมาทำบุญตอนเช้า แสงอาทิตย์แรกของวันจะส่องเข้ามายังองค์พระพอดี
2. นครวัด (กัมพูชา) – แม้จะมีการถกเถียงกัน แต่หลัก ๆ แล้วนครวัดถูกออกแบบให้สัมพันธ์กับการขึ้นและตกของดวงอาทิตย์ ซึ่งสะท้อนถึงจักรวาลทัศน์ของชาวขอม
3. สโตนเฮนจ์ (อังกฤษ) – วงหินประหลาดนี้ถูกจัดวางให้สอดคล้องกับตำแหน่งพระอาทิตย์ขึ้นในวันครีษมายัน (วันที่กลางวันยาวที่สุดของปี)
4. ปิรามิดในอียิปต์ – แม้ไม่ได้หันตรงตะวันออกเสมอไป แต่การจัดวางหลายแห่งมีความสัมพันธ์กับดวงดาวและดวงอาทิตย์ เพื่อเชื่อมโยงกับความเชื่อเรื่องชีวิตหลังความตาย
เหตุผลทางวิทยาศาสตร์
นอกจากความเชื่อแล้ว การหันหน้าอาคารไปทางตะวันออกยังมีประโยชน์จริง ๆ เช่น
รับแสงตอนเช้า: แสงแดดยามเช้าอ่อน ๆ ช่วยให้พื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ดูสว่างสดใส สร้างบรรยากาศสงบและศรัทธา
ลดความร้อนบ่าย: ถ้าอาคารหันไปทางตะวันตก จะเจอแดดแรงในตอนบ่าย ทำให้ร้อนและไม่เหมาะกับการใช้งาน
การคำนวณเวลาโบราณ: คนโบราณใช้ตำแหน่งพระอาทิตย์เป็นนาฬิกาธรรมชาติ การวางอาคารให้สัมพันธ์กับดวงอาทิตย์ช่วยให้รู้เวลาและทิศทางได้ง่าย
เกร็ดน่ารู้ใกล้ตัว
แม้แต่ในปัจจุบัน หลายบ้านเรือนยังนิยมให้ประตูหลักหันไปทางทิศตะวันออก เพราะเชื่อว่าจะรับพลังดี มีโชคลาภ และเริ่มต้นวันใหม่ด้วยสิ่งที่เป็นมงคล บางคนยังนำศาสตร์ฮวงจุ้มาผสมผสาน เพื่อเสริมเรื่องสุขภาพและการเงินอีกด้วย
สิ่งก่อสร้างโบราณที่หันหน้าไปทางตะวันออก จึงไม่ใช่แค่เรื่องของศิลปะหรือความบังเอิญ แต่เป็นการรวมกันของ ความเชื่อ ศาสนา และเหตุผลทางวิทยาศาสตร์ ที่สืบทอดมาหลายพันปี และยังคงมีอิทธิพลต่อการออกแบบอาคารในปัจจุบัน
ครั้งหน้า ถ้าคุณไปวัดหรือโบราณสถาน ลองยืนหันหน้าไปทางทิศตะวันออกดูสิครับ คุณอาจสัมผัสได้ถึงความสงบและพลังงานบางอย่างที่คนโบราณตั้งใจส่งต่อมาถึงเรา
รู้จักคิดเองและลงมือทำ..ให้เป็นทักษะด้วย
ชาวบ้านเพื่อนบ้านเหวอ! กลับมาดูพื้นที่หนองจาน เจอรั้วลวดหนาม–บ้านรุกล้ำถูกรื้อ ทหารไทยขีดเส้นชัด
มะเขือตอแหล : ชื่อเจ็บจี้ด แต่คุณค่าประโยชน์ล้ำเลิศ
ดราม่ารับปีใหม่! เที่ยวชะอำเจอ "ค่าเก้าอี้ 600"
เวลาเราเห็นของเปรี้ยว ทำไมต้องน้ำลายสอ ?
สาระ เกร็ดน่ารู้
ผีเสื้อนกฮูกแห่งบราซิล ผู้มี “ดวงตานกฮูก” บนปีก กลยุทธ์เอาตัวรอดสุดอัศจรรย์ของป่าฝน
สู้ชีวิตฉบับพุทธ – จะพ้นทุกข์ได้ ใจมันต้องสู้ (สร้างกับ เอไอ)
ทำไมเก้าอี้ในโรงหนังต้องเป็นสีแดง..ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่หลักวิทย์ล้วนๆ
กระดูกครีบวาฬ เหมือนแขนมนุษย์มาก หลักฐานวิวัฒนาการที่เห็นได้ชัดๆ