“throat song” บทเพลงเเห่งจิตวิญญาณ

ผู้เขียนเคยชม การแสดงของนักร้องชาวมองโกล แลดูเหมือนเพลงสไลต์ร๊อก ที่มีเสียงก้องจากลำคอ พร้อมซอหัวม้าที่สะท้อนความเป็นอัตลักษณ์ของชาวมองโกล ผ่านสื่อโซเชียว โดยหารู้ไม่ว่า นั่นไม่ใช่เพลงร๊อกตามสมัยนิยม แต่เป็นเพลงที่เปล่งออกมาจากจิตวิญญาณ เพลงที่สะท้อนถึงอารยธรรมอันเรืองอำนาจของลูกหลานเจงกีสข่าน นั่นคือ “throat song”
การร้องเพลงด้วยลำคอหรือ throat song นั้นเป็นอารยธรรมมองโกลโบราณ เกิดจากความพยายามในการเลียนเสียงธรรมชาติ เมื่อประกอบกับภูมิประเทศที่พวกเขาอยู่เป็นทะเลหญ้าเวิ้งว้าง ยิ่งช่วยให้เพลงลำคอของเขาดังไปได้ไกล
เสียงของการร้องเพลงลำคอมีสามระดับหลักๆ ได้แก่
คากีรา หรือ เสียงต่ำ (เสียงลักษณะนี้ใช้ในการสวดมนต์ของศาสนาพุทธก็มาก) คูเมย์ หรือ เสียงกลาง และ ซิกิต หรือ เสียงสูง สามารถทำเลียนแบบเสียงนก และลมได้ หลายครั้งผู้ชำนาญการร้องเพลงด้วยลำคอสามารถทำเสียงหลายระดับออกมาพร้อมกัน
ประวัติความเป็นมาของ และบริบทของการแสดง “throat song”
การร้องเพลง“throat song” มีต้นกำเนิดมาจาก ชนเผ่าเติร์ก-มองโกล พื้นเมืองใน เทือกเขา อัลไตและซายันทางตอนใต้ของไซบีเรียและมองโกเลียตะวันตกชุมชน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่ทางวัฒนธรรม ที่กว้างขวางกว่าเอเชียตอนในที่ตั้งอยู่บริเวณจุดตัดระหว่าง เอเชียกลางและเอเชียตะวันออกของทุ่งหญ้าสเตปป์และภูเขาที่ปกคลุมด้วยหิมะครอบคลุมพื้นที่สามระบบภูมิรัฐศาสตร์ ได้แก่ มองโกเลีย รัสเซีย ( สาธารณรัฐคาคาสเซียตูวาอัลไต และบูเรียเทีย ) และจีน ( เขตปกครองตนเองมองโกเลียในและทิเบต ) ภูมิภาคนี้ครอบคลุมชนเผ่าเร่ร่อนและกึ่งเร่ร่อนจำนวนมาก ซึ่งใช้เสียงร้องที่ไพเราะและกลมกลืนกัน เช่น การร้องเพลงในลำคอ เพื่อสื่อสารกับทั้งโลกธรรมชาติและโลกเหนือธรรมชาติ ในอัลไตทางตะวันตกของมองโกเลีย การร้องเพลงในลำคอเรียกว่าhöömii (หรือkhöömiiหรือxöömii ) และเป็นที่นิยมปฏิบัติกันมาแต่โบราณโดย ชนเผ่า Khalkha , Bait และ Altay Uriangkhai ทางตะวันตก ชนพื้นเมืองในอัลไต คาคาสเซีย และทิวาเรียกเสียงร้องของนกร้องคอว่าไค ไคและเคอโอเมตามลำดับ

นอกจากนี้ยังมีประเพณีที่แยกตัวออกไปในที่อื่นๆ เช่น ในหมู่ชาวบัชคีร์แห่งสาธารณรัฐบัชคอร์โตสถานทางตะวันตกเฉียงใต้ของรัสเซีย และใน หมู่สตรีและเด็กหญิงชาว โคซา ใน แอฟริกาใต้ตอนกลางค่อนใต้การร้องเพลงด้วยลำคอยังถูกใช้โดย พระสงฆ์ ทิเบตใน นิกาย เดเก-ลักส์-ปาในระหว่างการประกอบพิธีกรรม และโดยชาวอินูอิต ( เอสกิโม ) ทางตอนเหนือของแคนาดาในระหว่างการเล่นเสียงร้อง อย่างไรก็ตาม การปฏิบัติเหล่านี้ไม่ได้เกี่ยวข้องกับการควบคุมเสียงประสาน ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของประเพณีอัลไต-ซายัน
ในช่วงระบอบคอมมิวนิสต์เข้ามาครอบครองมองโกลเลียนั้น ได้มีการห้ามการร้องเพลง“throat song” เนื่องจากพิธีกรรมและความเกี่ยวพันทางชาติพันธุ์ และเนื่องจากถือเป็นประเพณีที่ “ล้าหลัง” จนเกือบสูญหาย
แต่การร้องเพลง“throat song” จึงได้รับการฟื้นฟูขึ้นใหม่ในฐานะศิลปะประจำชาติในช่วงทศวรรษ 1980 ทั้งในมองโกเลียและรัสเซีย ส่งผลให้ประเพณีนี้ได้รับการสอนในโรงเรียน แสดงในโรงละคร และปลูกฝังผ่านการแข่งขัน ประเพณีนี้ได้รับการฟื้นฟูขึ้นอีกครั้งหลังจากการล่มสลายของรัฐบาลคอมมิวนิสต์ในรัสเซียและมองโกเลียในช่วงต้นทศวรรษ 1990 ในช่วงต้นศตวรรษที่ 21 การร้องเพลง“throat song” ถูกนำมาใช้อีกครั้งเพื่อกล่อมเด็กทารกให้หลับ ล่อสัตว์ป่าและสัตว์กึ่งสัตว์เลี้ยง ช่วยเรียกจิตวิญญาณของสถานที่นั้น และอัญเชิญ วิญญาณ หมอผีและ เทพเจ้า ในศาสนาพุทธในอัลไต คาคาสเซีย และมองโกเลียตะวันตก เสียง“throat song” ที่ออกมาจากลำคอก็ได้ดังก้องกังวานได้ถูกนำมาใช้เป็นสื่อกลางสำหรับการแสดงมหากาพย์อีกครั้ง

“throat song” มีรูปแบบและการจำแนกทำนองมีความหลากหลาย ในมองโกเลียตะวันตก รูปแบบการร้องจะถูกระบุโดยส่วนต่างๆ ของร่างกายที่มีบทบาทโดดเด่นที่สุดในการควบคุมระดับเสียงและน้ำเสียงตัวอย่างเช่น ชาวเบท เรียกรูปแบบ “รากของลิ้น” ในขณะที่ชาวคัลข่าตะวันตกจำแนกรูปแบบการร้องแบบริมฝีปาก จมูก เสียงกล่องเสียงหรือลำคอ เพดานปาก และช่องอกหรือช่องท้อง ชาวคัลข่าตะวันตกยังใช้เสียงเบส ทุ้มต่ำ สไตล์การร้องแบบลำคอ“throat song” ที่ไม่เป็นทำนอง และผู้เชี่ยวชาญบางคนสามารถผสมผสานรูปแบบต่างๆ เข้ากับเนื้อร้องได้ ในทางตรงกันข้าม ชาวไทวานมักจำแนกรูปแบบการร้องตามภูมิประเทศ

ชาวไทวานคือผู้ที่พัฒนาวิธีการร้องเพลงแบบคออย่างกว้างขวางที่สุด แม้ว่าจะมีข้อถกเถียงกันอย่างกว้างขวางเกี่ยวกับการจัดประเภทในหมู่นักวิชาการและนักแสดงชาวไทวานพื้นเมือง รวมถึงนักวิชาการตะวันตก แต่ก็มีรูปแบบการร้องเพลงแบบคอของไทวานที่เป็นที่ยอมรับอย่างกว้างขวางอยู่สามรูปแบบ ได้แก่
khoomei ซึ่งเป็นคำทั่วไป ซึ่งยังหมายถึงรูปแบบ "นุ่มนวล" ที่มีเสียงฮาร์โมนิกกระจายอยู่เหนือเสียงโดรน
พื้นฐาน sygyt ซึ่งมีทำนองคล้ายเสียงนกหวีดที่ชัดเจนอยู่เหนือเสียงโดรน
คาร์ไจราเสียงคำรามต่ำที่เต็มไปด้วยเสียงแฝงBorbangnadyr (หรือborbannadirแปลว่า "กลิ้ง") ที่มีเสียงประสานที่สั่นไหว
ezenggileerซึ่งเลียนแบบรองเท้าบู๊ตของนักขี่ม้าที่กระทบโกลน
นักวิชาการบางคนเรียกว่า style และ substyle โดยคนอื่นๆ แท้จริงแล้ว มี substyle หรือเครื่องประดับมากมายของการร้องเพลงผ่านลำคอที่กระตุ้นแง่มุมต่างๆ ของการแสดงและสภาพแวดล้อม
ตัวอย่างเช่น substyle ของ kargyraaอาจแสดงถึงลักษณะของภูมิประเทศ เลียนแบบเสียงของสัตว์ ระบุส่วนของร่างกายที่ใช้สร้างเสียง เฉพาะ หรือระบุผู้สร้าง substyle นั้น
นักร้องประสานเสียง หรือ “Throat-singer” มักจะบรรเลงซอมอริน คูร์ ที่เรียกว่า “Inner Asian”เสียงเพรียกจิตวิญญาณแห่งทุ่งหญ้า อันเป็นเอกลักษณ์ โดยมีแผ่นไม้เจาะรูที่แกะสลักเป็นรูปหัวม้า อย่างไรก็ตาม สำหรับการแสดงเล่าเรื่องมหากาพย์ ซอจะถูกแทนที่ด้วยพิณสองสายดีด หรือพิณแผ่นยาว

ในอดีต การร้องเพลงประสานเสียง“throat song” มักกระทำโดยผู้ชายในพิธีกรรม เพราะมีความเชื่อกันว่า หากการร้องเพลงประสานเสียง“throat song” เป็นผู้หญิง ความเชื่อแบบโมโกลเลียโบราณ เชื่อกันว่าทำให้มีบุตรยากหรือนำโชคร้ายมาสู่ผู้ชายของนักแสดงมาเป็นเวลาเจ็ดชั่วอายุคน
อย่างไรก็ตาม ตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 20 เป็นต้นมา “throat song” หญิงหลายคนได้เริ่มท้าทายข้อห้าม ความเชื่อเหล่านี้ นักดนตรีแนวใหม่ได้ผสมผสานการร้องเพลง“throat song” กับรูปแบบดนตรีสากลยอดนิยมหลากหลายรูปแบบ จึงทำให้แนวเพลง นี้ได้รับการยอมรับ ในวงการดนตรีโลกนับตั้งแต่การล่มสลายของสหภาพโซเวียตในช่วงทศวรรษ 1990 ชาวเอเชียชั้นในสามารถเดินทางได้อย่างอิสระมากขึ้น ส่งผลให้นักดนตรีในพื้นที่ใกล้เคียง เช่นคีร์กีซสถานและสาธารณรัฐบูเรียเทีย ของรัสเซีย เริ่มหันมาร้องเพลงแบบ“throat song” กันมากขึ้น ประเทศตะวันตกได้พัฒนาแนวเพลงของตนเอง ซึ่งส่วนใหญ่เป็นส่วนหนึ่งของ แนวคิด แบบนิวเอจที่ผสมผสาน ความเชื่อ ทางเลือกเกี่ยวกับธรรมชาติ โลก การเยียวยา และจิตวิญญาณ

ปัจจุบันมองโกลมีวงเฮวี่เมทัลชื่อ เดอะฮู เอาเครื่องดนตรีพื้นเมือง และการร้องเพลงจากลำคอ (throat song) ของมองโกลโบราณมาผสมความเป็นเมทัล และทำเนื้อหาเพลงแสดงความรักชาติ เผยแพร่อัตลักษณ์มองโกเลีย ปรากฏว่าประสบความสำเร็จในระดับนานาชาติเป็นอย่างมาก นี่รูปแบบเพลง “throat song” ที่เป็นเสียงกึกก้องจากลำคอสู่จิตวิญญาณ 
*************