เสพติดโซเชียล มีตัวตนในโลกออนไลน์ แต่ชีวิตจริงว่างเปล่า?
เสพติดโซเชียล: มีตัวตนในโลกออนไลน์ แต่ชีวิตจริงไม่มีอะไร?
เคยไหม... ชีวิตจริงเงียบเป็นป่าช้า แต่พอเปิด IG หรือ Twitter ก็กลายเป็นคนคึกคัก สนุก ฉลาด มีชีวิตน่าติดตามจนเหมือนตัวเองเป็นเวอร์ชันดีขึ้นในนั้น?
แต่พอวางมือถือลง ความเงียบก็กลับมา ความว่างเปล่ากลับมา และบางครั้งก็รู้สึกเหมือนตัวเอง “ไม่มีอะไรจริง ๆ เลย”
ถ้าเคยรู้สึกแบบนี้... คุณไม่ได้แปลก และคุณไม่ได้คนเดียว
โลกโซเชียลมันเสพติดจริงไหม?
นักจิตวิทยาไม่ได้ใช้คำว่า “เสพติด” โซเชียลกันพร่ำเพรื่อ แต่ก็เริ่มมีงานวิจัยที่ชี้ว่าโซเชียลมีเดียกระตุ้นสมองในลักษณะเดียวกับ สารเสพติดบางชนิด โดยเฉพาะส่วนที่เกี่ยวกับ dopamine หรือ "ฮอร์โมนแห่งความพอใจ"
การได้ไลก์ ได้แชร์ ได้คอมเมนต์เชิงบวก ทำให้สมองเรารู้สึก “ได้รับการยอมรับ” เหมือนกับรางวัลเล็ก ๆ
ยิ่งเราโพสต์บ่อย ก็เหมือนเรากำลัง “กดตู้สล็อต” รอรางวัล dopamine
แต่ปัญหาคือ... รางวัลนั้นมันอยู่แค่ในแอป
ตัวตนในจอสว่าง กับความว่างในชีวิตจริง
นักจิตวิทยาสังคม Dr. Sherry Turkle แห่ง MIT เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า "Alone Together" –
คนที่เหมือนจะมีปฏิสัมพันธ์มากขึ้นในโลกออนไลน์ แต่กลับรู้สึก โดดเดี่ยวในโลกจริงมากกว่าเดิม
คนจำนวนมากสร้าง “ตัวตน” บนโซเชียลที่อาจไม่ใช่สิ่งที่พวกเขาเป็นจริง ๆ
-
คนเงียบ ๆ ในวงสนทนา แต่เป็นดาว TikTok
-
คนไม่กล้าพูดในห้องเรียน แต่มีทวิตโดนรีหลักหมื่น
-
คนที่ห้องรกยับ แต่ฟีด IG เหมือนจัดบ้านด้วย Marie Kondo
สิ่งเหล่านี้ไม่ใช่ปัญหา... จนกระทั่งเราเริ่มเชื่อว่า “ตัวตนในนั้น” คือทั้งหมดของเรา
แล้วทำไมเราถึงอยากมีตัวตนในโลกโซเชียล?
เพราะมันเป็น “พื้นที่ที่เราควบคุมได้”
-
เราเลือกได้ว่าจะให้ใครเห็นเรา
-
เราเลือกได้ว่าจะบอกอะไร ไม่บอกอะไร
-
เรา edit รูปได้ แต่ง caption ได้ และ delete เมื่อไม่อยากให้มันอยู่
ขณะที่โลกจริง... ไม่มีฟิลเตอร์ ไม่มี undo ไม่มีใครกดไลก์ให้ทุกคำพูด
งานวิจัยว่าไง?
-
University of Pennsylvania (2018) ทำการทดลองกับกลุ่มนักศึกษาโดยให้ลดการใช้โซเชียลเหลือวันละ 30 นาที
ผลคือภายใน 3 สัปดาห์ อาการซึมเศร้าและความรู้สึกโดดเดี่ยวลดลงอย่างชัดเจน -
APA (American Psychological Association) รายงานว่า การใช้โซเชียลมากเกินไปเชื่อมโยงกับความรู้สึก “เปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น” ซึ่งส่งผลต่อ self-esteem โดยตรง
-
งานวิจัยใน Journal of Social and Clinical Psychology (2017) ยังพบว่า คนที่โพสต์ชีวิตบ่อย ๆ โดยไม่มีการสะท้อนภายใน อาจมีแนวโน้ม “ใช้ตัวตนออนไลน์เพื่อกลบความรู้สึกขาดในชีวิตจริง”
แล้วจะทำยังไงดี ถ้าเรารู้ตัวว่า “ติดตัวตนในจอ” มากไป?
-
ไม่ต้องลบทิ้งทุกแอป แต่ให้ถามว่า...
สิ่งที่ฉันโพสต์ มันคือสิ่งที่ฉันเป็น หรือสิ่งที่ฉันอยากให้คนอื่นคิดว่าฉันเป็น?
-
หาความหมายในชีวิตจริง ที่ไม่ต้องมีคนเห็นก็ยังดี
ไม่ต้องถึงขั้นไปปีนเขาหรือทำโปรเจกต์ใหญ่ แค่เริ่มต้นจากกิจกรรมที่ “ไม่ต้องโพสต์ก็มีความสุขได้” เช่น เดินเล่น วาดเล่น อ่านหนังสือ หรือคุยกับคนจริง ๆ -
หัดปล่อยให้ช่วงชีวิตบางช่วง “ไม่มีใครรู้ก็ได้”
ไม่ต้องมี story ทุกวัน ไม่ต้องอัปเดตทุกอย่าง แล้วจะเริ่มพบว่าตัวตนของเราไม่ได้ต้อง “ให้ใครรับรู้ตลอดเวลา” ถึงจะมีอยู่จริง
โซเชียลไม่ใช่ผู้ร้าย และการอยากมีตัวตนในโลกออนไลน์ก็ไม่ใช่เรื่องผิด
ปัญหาเริ่มต้นเมื่อเราใช้มันเพื่อ “แทนที่” ความจริง มากกว่า “เสริม” ชีวิตจริงของเรา
ชีวิตคุณควรมีค่ามากกว่ายอดไลก์ และความสุขจริง ๆ ไม่จำเป็นต้องโพสต์ให้ใครเห็น
เพราะบางครั้ง...
การเป็นคนธรรมดาในโลกจริง อาจมีค่ากว่าการเป็นซุปตาร์ในหน้าฟีดก็ได้นะ
อาเซียนเนื้อหอม! เจาะเหตุผลทำไม บังกลาเทศ-ปาปัวนิวกินี-ฟิจิ อยากเข้าใกล้ครอบครัวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เจาะเลขเด็ดปกสลาก งวด 2 ม.ค. 69 ต้อนรับปีใหม่ปีมะเมียทอง
เกาหลีใต้สุดเดือด!!!...ประชาชนหลายส่วนเริ่มประท้วงให้รัฐบาลเกาหลีใต้จัดการปัญหาสแกรมเมอร์ในกัมพูชาให้เด็ดขาดกว่านี้
"มาเฟีย" งานเข้า! หวั่น "ฮุนเซน" ตามเช็คบิล..หลังให้สัมภาษณ์สื่อไทย
รวมภาพเรียกรอยยิ้มประจำวันนี้ ส่วนข้อคิดประจำวันก็คือ อีกไม่นานก็วันคริสต์มาสแล้ว จะไปเที่ยวสังสรรค์ที่ไหน ก็เอาแต่พอดีเด้อครับเด้อ
BBC ยกให้ "กรุงพนมเปญ" ติด TOP20..ปลายทางที่ดีที่สุดในโลก
กัมพูชาโอด นักท่องเที่ยวไปนครวัดลดฮวบๆ จากเหตุปะทะรายวัน ไทย-กัมพูชา มีการโจมตีกันใกล้เคียงพื้นที่เสียมเรียบ
สอยอีกหนึ่ง นายพลเขมรร่วง อีกราย
สถิติหวย ย้อนหลัง 10 ปี เลขท้าย 2 ตัว งวด 30 ธันวาคม
"เจค พอล" อวดปืนและเงิน หลังต่อยมวยแพ้ "แอนโทนี โจชัวร์"
เขมรไม่มีคิดหยุด แต่คิดว่าจะรบไทยให้ชนะด้วย F-35 ได้อย่างไรในอนาคต
วิมานบนดินที่ไร้เงาเจ้าของ เจาะปมคฤหาสน์ลอยฟ้า 658 ล้านที่กลายเป็นเพียงอนุสรณ์แห่งความล้มเหลว
เดือดข้ามคืน ทหารไทยเปิดฉากยิง ก่อนระดมปืนใหญ่ถล่มฐานทหารกัมพูชาพื้นที่ปอยเปต
APC M113 รถเกราะ 60 ปี ลุยสมรภูมิช่องอานม้า เสริม "เกราะไม้" กันจรวดสุดแกร่ง
เกาหลีใต้สุดเดือด!!!...ประชาชนหลายส่วนเริ่มประท้วงให้รัฐบาลเกาหลีใต้จัดการปัญหาสแกรมเมอร์ในกัมพูชาให้เด็ดขาดกว่านี้
"มาเฟีย" งานเข้า! หวั่น "ฮุนเซน" ตามเช็คบิล..หลังให้สัมภาษณ์สื่อไทย
เขมรไม่มีคิดหยุด แต่คิดว่าจะรบไทยให้ชนะด้วย F-35 ได้อย่างไรในอนาคต
รวมภาพเรียกรอยยิ้มประจำวันนี้ ส่วนข้อคิดประจำวันก็คือ อีกไม่นานก็วันคริสต์มาสแล้ว จะไปเที่ยวสังสรรค์ที่ไหน ก็เอาแต่พอดีเด้อครับเด้อ
งานเก่า เล่าใหม่ ใส่สไตล์ Old Materials, New Style
พืชพันธุ์ไม้น่าสนใจ : “โลบิเวีย” แคคตัสที่มีดอกสวยงาม มากมายสีสัน มือใหม่ก็เลี้ยงได้ไม่ยากน๊า....
ทึ่งทั่วไทย : องค์พระพิฆเนศ ขนาดใหญ่ ที่ "วัดโพรงอากาศ" จังหวัดฉะเชิงเทรา
"พระพุทธรูปอุชิคุไดบุทสึ " รูปปั้นพระพุทธรูปปางยืนที่หล่อจากทองสัมฤทธิ์ที่สูงที่สุดในโลก