ท้องเสีย การดูแลเบื้องต้นเมื่อท้องเสีย

ท้องเสีย คือ ภาวะที่ผู้ป่วยถ่ายอุจจาระที่เหลวกว่าปกติ และถ่ายบ่อยมากกว่าวันละ 3 ครั้ง เป็นหนึ่งในภาวะที่แทบทุกคนจะต้องเคยเป็น

อาการ “ท้องเสียผิดปกติ”

        1.อุจจาระมีลักษณะเหลว หรือถ่ายออกเป็นน้ำ

        2.ถ่ายท้องต่อเนื่อง มากกว่าวันละ 3 ครั้ง

        3.มีอาการปวดท้องเกร็งที่รุนแรงกว่าปกติ

        4.รู้สึกอ่อนเพลีย และเหมือนมีไข้อ่อน ๆ

        หากมีอาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณว่า เป็นอาการท้องเสียชนิดเฉียบพลัน ซึ่งโดยปกติแล้วจะสามารถหายได้เองภายใน 1-2 วัน แต่หากมีอาการท้องเสียต่อเนื่องนานเกินกว่า 3-14 วัน ควรพบแพทย์ เพราะอาจมีสาเหตุของโรคอื่นที่ทำให้เกิดอาการท้องเสียเรื้อรัง เพื่อทำการรักษาอย่างถูกต้องตรงโรคต่อไป

สาเหตุของอาการท้องเสีย

        มักเกิดจากการรับประทานอาหาร หรือ ดื่มน้ำที่ไม่สะอาด มีการปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรีย ปรสิต หรือเชื้อไวรัส หรือแม้กระทั่งมือของเราเองที่ผ่านการสัมผัสสิ่งของสกปรกมาก่อน แล้วเผลอหยิบอาหารเข้าปาก การรับประทานอาหารที่มีรสจัดก็อาจทำให้เกิดอาการท้องเสียได้เช่นกัน

        นอกจากนี้ อาจเกิดได้จากสาเหตุอื่น อย่างเช่น ความเครียด ความวิตกกังวล การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป หรือการแพ้อาหารบางชนิด  ในบางรายอาจมีอาการท้องเสียหลังการรักษา อย่างเช่น ได้รับยาปฏิชีวนะบางชนิดที่มีผลต่อระบบการทำงานของลำไส้ หรือได้รับการฉายรังสี ที่ทำให้เยื่อบุลำไส้เสียหายจนลำไส้ไม่สามารถดูดซึมน้ำ และสารอาหารได้ตามปกติ

การป้องกัน และ ดูแลรักษาตัวเอง จากโรคท้องเสีย

• รับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ทุกครั้ง

• ล้างมือก่อนรับประทานอาหาร หรือหลังทำกิจกรรมต่าง ๆ ทุกครั้ง

• เลี่ยงการรับประทานอาหารประเภทหมัก ดอง ที่ไม่มั่นใจเรื่องคุณภาพและความสะอาด เพราะอาจมีเชื้อแบคทีเรียปนเปื้อน

• เมื่อเกิดอาการท้องเสียควรดื่มน้ำ หรือดื่มน้ำผสมผงน้ำตาลเกลือแร่ (ORS) เพื่อชดเชยการสูญเสียน้ำและเกลือแร่ในร่างกาย วิธีใช้ ชง 1 ซอง ผสมน้ำสะอาดตามปริมาณที่ระบุไว้ที่ชองยา ดื่มจนหมด หรือค่อย ๆ จิบถ้ามีอาการคลื่นใส้

• รับประทานยาบรรเทาอาการท้องเสีย (Diosmectitie) ซึ่งจะช่วยยับยั้งเชื้อ แบคทีเรีย และบรรเทาอาการท้องเสียได้ อย่างเช่น ยาผงถ่านลดอาการแน่นท้อง และทำให้อุจจาระเหลวน้อยลง วิธีใช้ กิน 2 เม็ดทันทีที่มีอาการ กินซ้ำได้ทุก 3-4 ชั่วโมง ตามความรุนแรงของอาการ หากถ่ายบ่อย หรือถ่ายเป็นน้ำให้กินยาให้ถี่ขึ้น ไม่ควรใช้เกิน 16 เม็ดต่อวัน ยาโลเพอราไมด์ เช่น อิโมเดียม หรือ โลเพอราไมด์ จีพีโอ วิธีใช้ (ห้ามใช้หากถ่ายเป็นมูกปนเลือด) กิน 2 เม็ดในครั้งแรก และกินซ้ำครั้งละ 1 เม็ด ทุกครั้งที่ถ่ายเหลวไม่เกิน 8 เม็ดต่อวัน

• รับประทานอาหารที่ย่อยง่าย เช่น โจ๊ก ซุป เลี่ยงอาหารที่มีรสจัด ของหมักดอง และอาหารที่มีไขมันสูง และหลังจากหายท้องเสียแล้ว การรับประทานอาหารซึ่งมีจุลินทรีย์ชนิดดี อย่างเช่น โยเกิร์ต หรือผลิตภัณฑ์ที่มีโปรไบโอติก ก็อาจช่วยให้เชื้อต่าง ๆ ในลำไส้คืนสมดุลได้เร็วขึ้น