ตำนานพระนอนภูปอ
ตำนานพระนอนภูปอ จังหวัดกาฬสินธุ์
ภูในภาษาอีสานแปลว่าภูเขา
ภูปอแห่งนี้เป็นสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ที่มี พระพุทธไสยาสน์อยู่ 2 องค์ ซึ่งมีผู้เล่าต่อๆ กันมาว่า พระพุทธรูปภูปอถูกสร้างในสมัยที่กำลังมีการสร้างพระธาตุพนม
เหตุที่สร้างพระ พุทธรูป 2 องค์นี้ คือเมื่อพระพุทธเจ้าปรินิพพานแล้วได้ 9 ปี พระอรหันต์ 500 องค์ มีพระมหากัลลปะเป็นหัวหน้า ได้นำพระอุรังคธาตุของพระพุทธเจ้า มาบรรจุไว้ที่ภูกำพร้า และสร้างพระธาตุพนมครอบไว้ โดยมีพระยา 5 องค์ เป็นผู้ร่วมมือในการก่อสร้างพระธาตุเป็นที่ประดิษฐาน พระอุรังคธาตุของพระพุทธเจ้า จึงเรียกว่า พระธาตุพนม
ขณะที่สร้างพระธาตุพนมนั้น ชาวพุทธซึ่งอยู่หัวเมืองต่างๆ ก็พากันหลั่งไหล่ มาจากทุกสารทิศ ข่าวการสร้างพระธาตุพนมไปถึงผู้คนที่มีจิตศรัทธา ต่างก็ตั้งใจจะมาร่วมสร้างพระธาตุพนม โดยไม่คำนึงถึงความลำบาก ช่างที่ใจบุญต่างเดินทางมุ่งสู่สถานที่สร้างพระธาตุพนม บางส่วน เดินทางไปร่วมในการสร้างไม่ทัน พระธาตุพนมถกสร้างเสร็จเสียก่อน ก็ไม่ยอมเดินทางกลับบ้านอย่างเปล่าประโยชน์ จึงพร้อมใจกันสร้างพระพุทธไสยาสน์รูปบาง ปรินิพพานไว้ 2 องค์
เมื่อเดินทางเสร็จจึงดินทางกลับบ้านของตน ช่างที่จิตศรัทธาอันแรงกล้าเหล่านั้น เป็นชนชาติใดไม่ปรากฏหลักฐาน คนรุ่นปู่ได้บอกว่าได้ยินพ่อแม่เล่าให้ฟังต่อๆกันมาว่า พระธาตุพนมสร้างเมื่อ พ. ศ. 9 จึงทำให้เชื่อว่า พระพุทธไสยาสน์ภูปอ ถูกสร้างขึ้นมาในสมัยเดียวกันด้วย
ต่อมาได้กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญของตำบลภูปอ เนื่องจากมีพระพุทธรูปปางไสยาสน์จำนวน 2 องค์ประดิษฐานอยู่บริเวณเชิงเขา 1 องค์ และบนยอดเขาอีก 1 องค์ จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ทำให้ทราบว่าพระพุทธไสยาสน์แห่งนี้ถูกสร้างขึ้นในสมัยทวารวดี
คาถาบูชา ภูปอ เป็นคาถาอิติปิโสถอยหลัง
ติ วา คะ ภะ โธ พุท นัง สา นุส มะ วะ เท ถา สัต ถิ ระ สา มะ ทัม สะ ริ ปุ โร ตะ นุต อะ ทู วิ กะ โล โต คะ สุ โน ปัน สัมณะ ระ จะ ชา วิช โธ พุท สัม มา สัม หัง ระ อะ วา คะ ภะ โส ปิ ติ อิ