ข้าวต้มมัด หรือข้าวต้มผัด

ขนมไทยโบราณอีกอย่าง มีมานานมาก หาคนทำอร่อยยากแล้ว จะให้หอมหวานเข้มข้น อยู่ที่การผัดส่วนผสม ของกะทิ ข้าวเหนียว น้ำตาล 

วัตถุดิบ​
ข้าวเหนียวเขี้ยวงู
กะทิ
น้ำตาลทราย
เกลือ
ใบตอง
กล้วยสุกงอม
ถั่วดำต้มสุก

วิธีทำ​
นำข้าวเหนียวเขี้ยวงู แช่น้ำค้างคืนแล้ว นำมาล้างให้สะอาด นำมาผัดกับกะทิก่อน คนตลอด ใส่เกลือนิดหน่อย เคี่ยวจนงวดแห้ง ข้าวเหนียวสุกดี จึงใส่น้ำตาลทรายคนต่อจนน้ำตาลละลายเข้ากัน (หากใส่น้ำตาลตอนแรก จะรัดทำให้ข้าวเหนียวไม่สุก)​ ผัดให้เข้ากันจนงวด ตักพักไว้ให้เย็นก่อน

นำถั่วดำมาแช่น้ำร้อนทิ้งไว้ 3 ชั่วโมง นำถั่วดำต้มให้สุกนิ่ม พักไว้ บางสูตร จะนำถั่วดำผัดตอนสุดท้ายพร้อมข้าวเหนียว แล้วแต่ใครจะชอบแบบไหนนะคะ

วิธีห่อด้วยใบตอง
นำถั่วดำวางด้านล่างก่อน ใส่ข้าวเหนียวชั้นที่ 2 วางกล้วยน้ำว้าหั่นครึ่งลูก ทางแนวยาว นำข้าวเหนียวที่ผัดแล้วมาวางด้านบนกล้วย ห่อด้วยใบตองให้แน่น ทำ 2 อัน ใช้ตอกมัด แล้วประกบกัน นำไปนึ่ง ในลังถึงประมาณ​ 2 ชั่วโมง แค่นี้ก็รับประทาน​ได้

นอกจากนี้​ข้าวต้มมัดอีกชนิดหนึ่งเรียก ข้าวต้มลูกโยน เป็นขนมที่ใช้ในเทศกาลออกพรรษา ห่อเป็นรูปกลมๆ รี แต่จะไม่มีไส้ เป็นข้าวเหนียวผัดที่ผสมถั่วดำ ผูกเข้าด้วยกันเป็นพวงแล้วนำไปต้ม

ข้าวต้มมัด หรือข้าวต้มผัด กรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) ในสังกัดกระทรวงวัฒนธรรม ได้ขึ้นทะเบียนข้าวต้มมัดให้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ในสาขาความรู้และแนวปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและจักรวาล เพื่อป้องกันมิให้สูญหาย เป็นมรดกเสี่ยงสูญหายของชาติ ประจำปี 2557 ด้วย