ทำไมจึงเป็นตำนาน!!? กระซิบรักบันลือโลก"ปู่ม่านย่าม่าน"
หากจะมาให้ถึงจังหวัดน่านแล้วละก็ ต้องไม่พลาด เยี่ยมชมวัดภูมินทร์ และชมภาพจิตกรรมฝาผนังอันโด่งดัง ที่ถูกวาดขึ้นในช่วงปี พ.ศ.2410-2417 โดยหนานบัวผัน ศิลปินชาวไทลื้อ ซึ่งวาดขึ้นในวาระที่ทางวัดได้ทำการบูรณะปฏิสังขรณ์พระอุโบสถ
คำว่า “ปู่ม่านย่าม่าน” ในที่นี้ไม่ได้หมายถึงบุคคลในภาพวาด อยู่มานานจนแก่เป็นปู่หรือเป็นย่า แต่จริง ๆ แล้วคือชายชาวพม่าเมื่อเข้าสู่วัยที่เป็นผู้ใหญ่จะเรียกกันว่า “ปู่” ส่วนผู้หญิงเมื่อเข้าสู่วัยเป็นผู้ใหญ่จะเรียกกันว่า “ย่า” และคำว่า “ม่าน” นั้นก็หมายถึง “พม่า” ซึ่งเป็นคำเรียกที่คนไทยในสมัยก่อนใช้เรียกชาวพม่า
ส่วนองค์ประกอบของรูปภาพ ฝ่ายหญิงแต่งตัวเต็มยศใส่เสื้อแบบหญิงพม่าโบราณ ส่วนฝ่ายชายถอดเสื้อสักยันต์ตั้งแต่พุงลงมาถึงต้นขา ที่ท้องสักเป็นลายคาดสีดำเรียกว่า “สักลาวพุงดำ” สักสีแดงเป็นรูปคนวิ่งบริเวณหน้าอก เรียกว่าการ “สักฝาง” สักเพื่อประดับประดาตนเอง และสื่อความหมายว่า ในบ้านของชายผู้นี้มีข้าทาสบริวารจำนวนเท่าไร ซึ่งเชื่อได้ว่าชายในภาพนี้เป็นผู้มีอันจะกินมากพอสมควร ถึงได้มีบริวารอยู่มากขนาดนี้ ซึ่งคู่รักใด ๆ ก็ตามที่มาบอกรักขอพรต่อหน้า “ปู่ม่านย่าม่าน” นอกจากจะหวังพรที่จะมีความรักยืนยงยาวนานแล้ว ยังหวังถึงความมั่นคงมั่งคั่งในชีวิตรักหรือชีวิตสมรสอีกด้วย
อย่างไรก็ตามการขอพรนั้นไม่ใช่อยู่ ๆ จะขอพรกันอย่างง่าย ๆ คู่รักโดยเฉพาะฝ่ายชาย จักต้องจำประโยคบอกรักที่สำคัญ ซึ่งแต่งและแปลโดยอาจารย์สมเจตน์ วิมลเกษม เป็นภาษาถิ่นพายัพ (ภาษาเหนือ) อันสละสลวย ไปพูดกระซิบบอกคนรักต่อหน้า “ปู่ม่านย่าม่าน” ความว่า
“คำฮักน้อง กูปี้จักเอาไว้ในน้ำก็กลัวหนาว จักเอาไว้พื้นอากาศกลางหาว ก็กลัวหมอกเหมยซอนดาวลงมาคะลุม
จักเอาไปใส่ในวังข่วงคุ้ม ก็กลัวเจ้าปะใส่แล้วลู่เอาไปก็เลยเอาไว้ในอกในใจตัวชายปี้นี้ จักหื้อมันไห้อะฮิอะฮี้ยามปี้นอนสะดุ้งตื่นเววา…
ภาพ “ปู่ม่านย่าม่าน” เป็นหนึ่งในภาพที่มีชื่อเสียงของงานจิตรกรรมฝาผนัง ได้รับการยกย่องว่าเป็นภาพที่มีความสมบูรณ์แบบที่สุดทั้งด้านองค์ประกอบและอารมณ์การรังสรรค์ ภาพดังกล่าวเป็นภาพที่แปลกแยกจากรูปอื่น ๆ
การแต่งคำกลอนภาษาคำเมือง ที่แต่งขึ้นมาสำหรับภาพปูม่าน ย่าม่านนี้ ว่าไว้ว่า
"กำฮักน้องกูปี้จั๊กเอาไว้ในน้ำก็กั๋วหนาว
จั๊กเอาไว้ปื้นอากาศกลางหาว
ก็กั๋วหมอกเหมยซ่อนดาวลงมาขะลุ้ม
จั๊กเอาไปใส่ในวังข่วงคุ้ม
ก็กั๋วเจ้าปะใส่แล้วลู่เอาไป
ก็เลยเอาไว้ในอกในใจ๋ตัวจายปี้นี้
จั๊กหื้อมันไห้ อะฮิ อะฮี้
ยามปี้นอนสะดุ้งตื่นเววา"
คำแปล “ความรักของน้องนั้น พี่จะเอาฝากไว้ในน้ำก็กลัวเหน็บหนาว จะฝากไว้กลางท้องฟ้าอากาศกลางหาว ก็กลัวเมฆหมอกมาปกคลุมรักของพี่ไปเสีย หากเอาไว้ในวังในคุ้ม เจ้าเมืองมาเจอก็จะเอาความรักของพี่ไป เลยขอฝากเอาไว้ในอกในใจของพี่ จะให้มันร้องไห้รำพี้รำพันถึงน้อง ไม่ว่ายามพี่นอนหลับหรือสะดุ้งตื่น”
ถือกันว่าเป็น ภาพแห่งความรักที่เป็นตัวบ่งบอกได้ดีที่สุดว่า “ความรักนั้นอยู่เหนือกาลเวลา”
เที่ยวกันสักครั้ง ที่น่านนะคะ
🔍 ถอดรหัสปี 2568! คนไทยค้นหาอะไรบน Google มากที่สุด สะท้อนภาพสังคมแห่งปี
พืชที่มีพิษร้ายแรงเทียบเท่าพิษงูเห่า
'ฮุนเซน' ควันออกหู หลังลาวฉวยโอกาสขายของตัดหน้า แย่งสัมปทานจีน
10 อันดับเมืองที่มีมลพิษสูงสุดกรุงเทพฯ
แบงก์เขมรปิด ฮุน โต! เผ่นหนี ลูกค้าถอนเงินไม่ได้
ชาวนาเขมรยกมือไหว้วอนคนไทย “เปิดด่านช่วยด้วย” หลังราคาข้าวทรุดหนัก สวนทางคำพูดในอดีตที่เคยดูแคลนไทย
พบเครื่องบิน "โบอิ้ง 737" ที่หายไป 13 ปี ถูกจอดทิ้งกลางสนามบิน
แคปซูลกาลเวลา 1,700 ปี การค้นพบหลุมศพโรมันที่ "สมบูรณ์แบบ" ในฮังการี
นิทานเพื่อนรัก 3 คนสู่โศกนาฏกรรมปริศนา! สั่งระงับเผาศพ-พบ "ไซยาไนด์" ในร่างผู้เสียชีวิต
ชาว เกษตรกร เขมร กดดันไทยเปิดด่าน ควบรถไถเหยียบนาข้าวทิ้ง ราคาตกต่ำสุดขีด
พบกองอาเจียนข้างตัว นัทปง ก่อนเสียชีวิต ตำรวจได้กั้นพื้นที่เพื่อตรวจสอบอย่างละเอียดอีกครั้ง
เลขเด็ด "แพนแพนพารวย" งวดวันที่ 16 ธันวาคม 68..สูตรหวยเด็ด รวยก่อนใคร!
"ฮุนเซน" เงินหมด ทหาร BHQ คู่ใจทรยศ แอบซบอก "สมรังสี"
ชาวนาเขมรยกมือไหว้วอนคนไทย “เปิดด่านช่วยด้วย” หลังราคาข้าวทรุดหนัก สวนทางคำพูดในอดีตที่เคยดูแคลนไทย
พบกองอาเจียนข้างตัว นัทปง ก่อนเสียชีวิต ตำรวจได้กั้นพื้นที่เพื่อตรวจสอบอย่างละเอียดอีกครั้ง
ทนายสายหยุด ยอมรับสลิปโอนเงินของ "นานา" เป็นของปลอม



