เมืองละโว้: ศูนย์กลางอำนาจแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยา
เมืองละโว้เป็นอาณาจักรโบราณในมณฑลอำนาจแห่งหนึ่งในอดีต ซึ่งตั้งอยู่บนฝั่งซ้ายของลุ่มน้ำเจ้าพระยา สถาปนาขึ้นราวปลายยุคทวารวดี มีศูนย์กลางอำนาจอยู่ที่ลวปุระ (ปัจจุบันคือเมืองลพบุรี) หลังการสถาปนาอาณาจักรอยุธยา อาณาจักรละโว้ได้ถูกผนวกเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา
ประวัติ
เมืองละโว้มีหลักฐานปรากฏอยู่ในพงศาวดารเหนือว่า พระเจ้ารามคำแหงมหาราชทรงสร้างเมืองละโว้ขึ้นเมื่อ พ.ศ. 1002 แต่นักประวัติศาสตร์ส่วนใหญ่เชื่อว่าเมืองละโว้มีมาตั้งแต่ยุคทวารวดี โดยตั้งอยู่บริเวณลพบุรีในปัจจุบัน
เมืองละโว้เจริญรุ่งเรืองขึ้นในช่วงพุทธศตวรรษที่ 11-16 ในฐานะศูนย์กลางอำนาจแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยา มีอาณาเขตครอบคลุมพื้นที่ตั้งแต่ชัยนาทลงมาจนถึงเขตประจวบคีรีขันธ์ ทางด้านตะวันตกจดมะริด ทวาย ด้านตะวันออกจดนครราชสีมา
เมืองละโว้ได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอินเดียทั้งในด้านศาสนาและศิลปวัฒนธรรม ดังปรากฏหลักฐานจากศาสนสถานและโบราณวัตถุต่าง ๆ เช่น ปรางค์สามยอด ปรางค์กู่ พระพุทธรูปปางนาคปรก เป็นต้น
การล่มสลาย
เมืองละโว้เริ่มเสื่อมอำนาจลงในช่วงพุทธศตวรรษที่ 16 จากการรุกรานของอาณาจักรขอม จนกระทั่งในปี พ.ศ. 1893 พระเจ้าอู่ทองได้สถาปนากรุงศรีอยุธยาขึ้น เมืองละโว้จึงถูกผนวกเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา
มรดก
เมืองละโว้เป็นศูนย์กลางอำนาจแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยาเป็นเวลากว่า 800 ปี มรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของเมืองละโว้ ได้แก่
- ศิลปวัฒนธรรมแบบทวารวดี-ละโว้ เช่น ปรางค์สามยอด ปรางค์กู่ พระพุทธรูปปางนาคปรก เป็นต้น
- ภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น การทำเครื่องปั้นดินเผา การทำผ้าไหม เป็นต้น
เมืองละโว้เป็นรากฐานสำคัญของอาณาจักรอยุธยาและอาณาจักรไทยในยุคต่อมา มรดกทางวัฒนธรรมของเมืองละโว้ยังคงสะท้อนให้เห็นถึงพัฒนาการของสังคมไทยและอารยธรรมอันยาวนานของประเทศ