วราวุธ หนุนแก้ไขรัฐธรรมนูญ ชี้จุดยืนกติกา 2540 สมัยบรรหาร

ตอนนี้กระแสการแก้ไขรัฐธรรมนูญเริ่มมาร้อนแรงอีกครั้ง หลังจากการอภิปรายไม่ไว้วางใจจบสิ้นเมื่อปลายสัปดาห์ที่ผ่านมา ล่าสุดพรรคร่วมรัฐบาลก็เริ่มมีความเคลื่อนไหวอย่างพรรคชาติไทยพัฒนา ด้าน

นายวราวุธ ศิลปอาชา รมว.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ในฐานะประธานนโยบายและยุทธศาสตร์พรรคชาติไทยพัฒนา (ชทพ.) ให้สัมภาษณ์ถึงท่าทีของพรรคชาติไทยพัฒนาในการโหวตแก้ไขรัฐธรรมนูญวาระ 3 ในวันที่ 10 ก.ย.นี้ว่า วันที่ 8 ก.ย. ช่วงเช้าจะมีการประชุม ส.ส.พรรคเพื่อเตรียมความพร้อม แต่อย่างไรก็ตามการโหวตนั้นถือเป็นเอกสิทธิ์ของสส.และ สว. ส่วนตัวการโหวตที่จะเปลี่ยนระบบมาเป็นบัตร 2 ใบนั้น จะสอดคล้องกับแนวทางที่รัฐธรรมนูญปี 40 ได้เริ่มมา ถือเป็นสิ่งที่ นายบรรหาร ศิลปอาชา อดีตนายกรัฐมนตรี ได้ริเริ่มไว้ ส่วนตัวตนจะสนับสนุนการแก้ไขรัฐธรรมนูญในครั้งนี้ ถือเป็นการต่อยอดและสานต่องานที่บิดาของตนได้ริเริ่ม

ผู้สื่อข่าวถามว่า ในส่วนของ สว.ที่ไม่เห็นด้วยกับบัตร 2 ใบ เราจะมีการพูดคุยหรือประเมินเรื่องดังกล่าวอย่างไร นายวราวุธ กล่าวว่า ทั้งใบเดียวและ 2 ใบ ต่างก็มีข้อดีต่างกันไป เชื่อว่าทาง สว.จะมองเห็นต่างมุมกันไป และในที่ประชุมของวิปก็คงมีการประชุมแลกเปลี่ยนกันไปทั้งข้อดีข้อด้อย และคิดว่าแบบใดจะเหมาะกับสถานการณ์ในระบบของประเทศมากกว่ากัน เชื่อว่า สว.น่าจะเห็นพ้องต้องกัน แต่อย่างไรก็ตามถือว่าเป็นเอกสิทธิ์ของสมาชิกรัฐสภา

เมื่อถามว่าพรรคชาติไทยพัฒนาซึ่งเป็นพรรคขนาดกลางคิดว่าจะได้ประโยชน์อะไรจากระบบนี้ นายวราวุธ กล่าวว่า ถ้าเป็นประโยชน์คือเราไม่ต้องส่งผู้สมัครลงทุกเขต เพื่อให้ได้มาซึ่งคะแนนเสียงที่ต่างจากระบบบัตรใบเดียว แต่ขอย้ำอีกครั้งว่าจะใบเดียวหรือ 2 ใบก็มีทั้งข้อดีและข้อด้อย แต่ถ้าตามรัฐธรรมนูญปี 60 ขณะนี้ คะแนนทุกคะแนนสามารถนำมาใช้เป็นคะแนนของพรรคได้หมด ไม่มีคะแนนใดที่ตัดได้เลย ซึ่งถ้าใช้บัตร 2 ใบ การทำงานหาคะแนนในพื้นที่ก็คงมีความเข้มข้นมากขึ้น ก็จะเป็นการเพิ่มภาระให้กับผู้สมัครและพรรคการเมืองกันไป

ย้อนรัฐธรรมนูญสมัยรัฐบาลบรรหารสะท้อนความเข้มแข็งทางการเมือง

รัฐธรรมนูญมาจากการมีส่วนร่วมของประชาชน

เหตุผลที่รัฐธรรมนูญ 2540 ถูกขนานนามว่าเป็นรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน เนื่องมาจากเป็นรัฐธรรมนูญที่มีส่วนร่วมจากประชาชนมากที่สุด บรรยากาศของสังคมไทยก่อนหน้ามีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ 2540 นับว่าประชาชนมีความตื่นตัวเกี่ยวกับบ้านเมืองอย่างมาก ไม่เพียงแต่ในกรุงเทพฯ แต่ยังกระจายไปยังทั่วทุกภูมิภาคของประเทศไทยทำให้เกิดบรรยากาศชู “ธงเขียว” รณรงค์ให้รัฐสภารับร่างรัฐธรรมนูญ 2540 ข้อมูลจากรายงานการรับฟังความคิดเห็นของคณะกรรมาธิการวิสามัญรับฟังความคิดเห็นและประชาพิจารณ์ประจำจังหวัดของ ส.ส.ร. พบว่าประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมมากกว่า 800,000 คน ยังไม่รวมการมีส่วนร่วมที่ภาคประชาชน องค์กรธุรกิจ และพรรรคการเมืองจัดขึ้นกันเอง ซึ่งนี่คือสาเหตุสำคัญที่รัฐธรรมนูญ 2540 เป็นที่ยอมรับของประชาชนโดยทั่วไป

สสร. จากการเลือกตั้ง

กระบวนการจัดทำร่างรัฐธรรมนูญ 2540 นอกจากมีการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนอย่างกว้างขวางแล้ว ยังมีอีกกระบวนการที่สำคัญคือ การเลือกตั้งสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญโดยอ้อมจากประชาชนแต่ละจังหวัดจำนวน 76 คน เข้ามามีส่วนร่วมในการร่างรัฐธรรมนูญ ร่วมกับตัวแทนนักวิชาการอีก 23 คน นั้นทำให้กระบวนการร่างรัฐธรรมนูญ 2540 แตกต่างจากกระบวนการร่างรัฐธรรมนูญที่ผ่านๆ ที่ส่วนใหญ่ผู้ร่างรัฐธรรมนูญจะมาจากชนชั้นนำ ขณะที่กระบวนการร่างรัฐธรรมนูญหลังจากรัฐธรรมนูญปี 2540 ที่แม้จะมีการออกเสียงประชามติ แต่ก็การรรณรงค์ก็ถูกปิดกั้น

หลักอ้างอิงสิทธิเสรีภาพประชาชน

รัฐธรรมนูญ 2540 คือ มาตรฐานของการร่างรัฐธรรมนูญในหมวดสิทธิเสรีภาพของรัฐธรรมนูญไม่ว่าฉบับใดหลังจากนี้ เพราะนี้คือจุดเริ่มต้นของการมีสิทธิเสรีภาพของประชาชนจำนวนมาก เช่น สิทธิชุมชน สิทธิในกระบวนการยุติธรรม และเสรีภาพในทางวิชาการ ฯลฯ ยิ่งในยุคสมัยของการร่างรัฐธรรมนูญในยุครัฐประหารที่ต้องหาความชอบธรรมในการสืบทอดอำนาจ การบัญญัติเขียนหมวดสิทธิเสรีภาพให้ดีกว่ารัฐธรรมนูญ 2540 จึงเป็นสิ่งที่ต้องทำ

วุฒิสภามาจากการเลือกตั้ง

รัฐสภาไทยตามรัฐธรรมนูญฉบับถาวรส่วนใหญ่จะเป็นสองสภา คือ สภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) และ วุฒิสภา (ส.ว.) และก่อนหน้ารัฐธรรมนูญ 2540 ส.ว. จะถูกกำหนดให้มาจากการแต่งตั้งของคณะรัฐประหารหรือฝ่ายบริหาร แต่รัฐธรรมนูญ 2540 เป็นครั้งแรกที่กำหนดให้มี ส.ว. จำนวน 200 คน มาจากการเลือกตั้งโดยตรงจากประชาชน อย่างไรก็ตามหลังจากรัฐธรรมนูญ 2540 ถูกยกเลิกรัฐธรรมนูญ 2550 ก็กำหนดให้มี ส.ว. มาจากการเลือกตั้งและแต่งตั้งอย่างละครึ่ง และรัฐธรรมนูญ 2560 กำหนดให้ ส.ว. มาจากการแต่งตั้งทั้งหมดโดยคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.)

เป็นที่มาขององค์กรอิสระ

องค์กรอิสระทั้งคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริต (ป.ป.ช.) ผู้ตรวจการแผ่นดิน คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และศาลรัฐธรรมนูญ ฯลฯ ต่างเป็นผลมาจากรัฐธรรมนูญ 2540 ที่มีไว้เพื่อเป็นองค์กรอิสระที่มีไว้ตรวจสอบการทำงานของฝ่ายการเมือง โดยในช่วงแรกที่มาองค์กรอิสระเหล่านี้ถูกออกแบบให้เหมาะสมกับอำนาจหน้าที่และมีผู้มีอำนาจในการคัดเลือก เช่น ภาคประชาสังคม สื่อมวลชน พรรคการเมือง และมีวุฒิสภาจากการเลือกตั้งทำหน้าที่เห็นชอบบุคคลให้เข้าไปดำรงตำแหน่งต่างๆ แต่การรัฐประหารสองครั้งหลังสุดข้าราชการ และตุลาการกลายเป็นผู้มีบทบาทหลังในการสรรหา

ทำให้รัฐบาลมีเสถียรภาพ

ความไร้เสถียรภาพทางการเมืองก่อนรัฐธรรมนูญ 2540 ทำให้การพัฒนาประเทศเป็นไปอย่างไปต่อเนื่อง เพราะระบบเลือกตั้งที่ทำให้เกิดพรรคการเมืองหลายพรรค เกิดรัฐบาลผสมหลายพรรคการเมืองการทำงานไม่เป็นเอกภาพ ทำให้มีการเปลี่ยนรัฐบาลและยุบสภาในเวลาอันรวดเร็ว รัฐธรรมนูญ 2540 จึงอุดรอยรั่วสร้างระบบพรรคการเมืองที่เข้มแข็งเปลี่ยนระบบเลือกตั้งให้ความสำคัญกับพรรคการเมือง มากกว่าตัวบุคคล เกิดการแข่งขันเชิงนโยบาย ทำให้การเมืองหลังจากรัฐธรรมนูญ 2540 พรรคการเมืองต่างต่อสู้กันด้วยนโยบายเพื่อเอาชนะใจประชาชน มากกว่าใช้บารมีในท้องถิ่น

นายกฯ มาจากการเลือกตั้ง

ก่อนหน้ารัฐธรรมนูญ 2540 กองทัพมักเข้ามาแทรกแซงทางการเมืองผ่านการรัฐประหาร และสร้างกติกาในรัฐธรรมนูญเพื่อสืบทอดอำนาจหลังการเลือกตั้ง ดังจะเห็นว่าทหารสามารถเข้ามาเป็นนายกฯ ทั้งทีไม่ได้ผ่านการเลือกตั้งและสังกัดพรรคการเมืองใดๆ รัฐธรรมนูญ 2540 จึงปิดช่องป้องกันอีแอบเข้ามาเป็นนายกฯ โดยไม่ผ่านการรับรองจากประชาชนผ่านการเลือกตั้ง อย่างก็ไรก็ตามรัฐประหารทั้งสองครั้งล่าสุดได้ทำให้ทหารสามารถกลับเข้ามาเป็นนายกฯ แม้ไม่ได้ผ่านการเลือกตั้ง อย่างไรก็ดีนายกฯ จากการเลือกตั้งยังเป็นข้อต่อสู้ในทางการเมืองสำคัญในการลดความชอบธรรมของนายกฯ ที่ไม่ได้มากจากเลือกตั้ง

รัฐธรรมนูญมีความชอบธรรม

ที่มาของรัฐธรรมนูญ 2540 มาจากกระแสการปฏิรูปการเมืองหลังเหตุการณ์พฤษภาคมประชาธรรมปี 2535 ที่ประชาชนถูกปราบปรามจากกองทัพ หลังมีการชุมชุมขับไล่รัฐบาล พล.อ.สุจินดา คราประยูร ที่เข้ามาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีโดยไม่ได้มาจากการเลือกตั้ง ความสูญเสียที่เกิดขึ้นและกระแสเรียกร้องจากชนชั้นกลางที่มีพลังทำให้ พล.อ.สุจินดา ลาออก และนำมาสู่การแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2534 ให้ “นายกฯ มาต้องมาจาก ส.ส.”และแก้ไขอีกหลายเรื่องให้รัฐธรรมนูญเป็นประชาธิปไตยมากขึ้น อย่างไรก็ตามรัฐธรรมนูญ 2534 มีที่มาจากการรัฐประหารจึงเป็นเหตุผลหนึ่งในการเกิดกระแสจัดร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ จนนำมาซึ่งรัฐธรรมนูญ 2540 ที่มีความชอบธรรมในการเป็นรัฐธรรมนูญของประชาชน ซึ่งสอดคล้องกับทางพรรคเพื่อไทยที่เห็นด้วยกับการแก้ไขเรื่องบัตรเลือกตั้งสองใบ แต่ก็น่าติดตามกันต่อนะครับว่าจากการที่มีกระแสที่ทางพรรคก้าวไกลที่ออกมาค้านการแก้ระบบเลือกตั้งดังกล่าวเป็นเพราะตนเสียผลประโยชน์ทางการเมือง น่าอายพรรคเล็กอย่างพรรคชาติไทยพัฒนาจริงๆครับ ณ ตอนนี้

https://www.posttoday.com/politic/news/662514?fbclid=IwAR12kNfpvfqB5RsBiw5MzqyUXAfVotx1nz54Om0NxFPnLaIMrWY5bejGSXw

https://ilaw.or.th/node/5426