ผลจากการกระทำกับชะตากรรมนางวันทอง หญิงสองใจ

ผลจากการกระทำกับชะตากรรมนางวันทอง

มีคำกล่าวที่ว่า “ถ้าใครเกิดมาเป็นคนไทยแล้วยังไม่ได้อ่านหนังสือเรื่องขุนช้างขุนแผน ความเป็นไทยยังไม่ครบ” จากคำกล่าวทำให้ผมนึกถึงนางเอกของเรื่องนี้ คือนางวันทองที่ถูกกล่าวหาว่าเป็น “นางวันทองสองใจ” มีผู้วิจารณ์นางวันทองหลายท่านที่บอกว่านางวันทองถูกขุนช้าง ขุนแผน แม้ทั่งพระไวยลูกของตนเอง กดขี่ข่มเหงสิทธิสตรีเพศ หรือไม่ก็โยนความผิดไปให้ระบบสังคมสมัยนั้น แต่ไม่มีใครโทษนางวันทองเลย ยิ่งจุดจบต้องปิดฉากด้วยโศกนาฏกรรมโดยการประหารนางวันทองยิ่งเพิ่มความน่าสงสารให้นางเป็นเท่าทวีคูณ หากแต่ผมมีความคิดที่แตกต่างจากผู้วิจารณ์ในแนวดังกล่าว ผมจะชี้ให้เห็นว่านางวันทองเป็นตัวก่อชนวนเหตุต่างๆ ทำให้ตนถูกประหารชีวิตอย่างสมควรตามวิถีที่จะเป็น

สุภาษิตที่ว่า ดูช้างให้ดูหาง ดูนางให้ดูแม่ มนุษย์ย่อมมีการเลียนแบบ (Identification) พฤติกรรมจากพ่อและแม่ เช่นเดียวกับนางวันทองได้ถอดแบบนิสัยใจคอมาจาก นางศรีประจันผู้เป็นแม่อย่างชัดเจน นางวันทองมีนิสัยใจร้อน ขี้โมโห เวลาโกรธขึ้นมามักทำเรื่องไม่ควร อีกทั้งปากก็จัดจ้าน ด่าแหลก และนางวันทองเป็นคนที่ไม่มีความคิด เป็นคนหัวอ่อน ถูกชักนำโดยนางสายทองผู้เป็นพี่เลี้ยง และนางสายทองก็เป็นผู้ชักนำนางวันทองให้ไปเจอกับขุนแผน โดยขุนแผนติดสินบนนางสายทองว่าเมื่อได้นางวันทองเป็นเมียแล้ว จะแบ่งปันความเป็นผัวให้นางสายทองด้วย นี่จึงชี้ให้เห็นว่านางวันทองไม่มีความคิดเป็นของตนเอง เนื่องมาจากนางวันทองเองก็ชอบขุนแผนมาแต่เดิม การชักจูงของสายทองเป็นการกระตุ้นเอาอิด (Id) ที่อยู่ภายในออกมา เพราะตอนแรกขุนแผน(เณรแก้ว) เป็นสมณะ ความรักระหว่างสมณะและฆราวาสเป็นเรื่องปกปิดที่สังคมไม่ยอมรับ แต่พอภายหลังมีสายทองมาพูดชักจูงอิด (Id) ของนางวันทองจึงถูกกระตุ้นขึ้นมามีอำนาจเหนือจิตสำนึก ความรักของทั้งสองจึงดำเนินไปได้ในที่สุด จึงถูกชักโดยง่ายให้บ่าวมีอำนาจเหนือตน

ด้วยความที่นางวันทองมีนิสัยเช่นนี้ ตอนที่ขุนช้างมาทาบทามสู่ขอนางวันทอง นางศรีประจันจึงเรียกนางวันทองให้ออกมาพบขุนช้าง นางวันทองไม่ยอมออกมาพบ มิหนำซ้ำยังเรียกอ้ายผลคนใช้ที่หัวล้านมาด่ากระทบกระเทียบขุนช้าง ซึ่งตรงกับหลักจิตวิเคราะห์ของฟรอยด์ (Sigmund Freud) ว่าอิด (Id) เป็นส่วนที่ติดตัวมาโดยกำเนิด จัดเป็นเรื่องของแรงขับตามสัญชาตญาณ ความอยาก ตัณหา เป็นส่วนของจิตที่กระตุ้นให้บุคคลแสดงพฤติกรรมตามหลักแห่งความพอใจ

อ้ายเจ้าชู้ลอมปอมกระหม่อมบาง ลอยชายลากหางเที่ยวเกี้ยวหมา

ชิชะแป้งจันทน์น้ำมันทา หย่งหน้าสองแคมเหมือนหางเปีย

หมามันจะเกิดชิงหมาเกิด ไปตายเสียเถิดไอ้ห้าเบี้ย

หน้าตาเช่นนี้จะมีเมีย อ้ายมะม่วงหมาเลียไม่เจียมใจ

ตอน ๖ พลายแก้วเข้าห้องนางสายทอง

ฝีปากนางวันทองไม่เป็นรองใครจริงๆ ขุนช้างได้ฟังรีบยกมือไหว้นางศรีประจันลากลับบ้านทันที ซึ่งมองประเด็นนี้ ผมว่านางวันทองทำเกินเหตุเพราะขุนช้างแค่มาทาบทามและนางศรีประจันก็ยังไม่ทันได้ตกปากรับคำว่าจะยกนางวันทองให้กับขุนช้าง เรื่องทำให้ขุนช้างหน้าแตกเป็นอย่างมาก เป็นเหตุขุนช้างยิ่งอยากได้ นางวันทองมาเป็นเมียเพื่อจะได้แก้หน้าที่ถูกด่าไป นี่คือปมปัญหาที่ขุนช้างอยากได้นางวันทองมาเป็นเมียและนางวันทองได้สร้างปัญหาขึ้นมา เมื่อถึงเวลาอันเหมาะขุนช้างก็กราบทูลพระพันวษาให้ขุนแผนไปทัพที่เมืองเชียงทองและขุนช้างได้ใช้อุบายหลอกนางศรีประจันและนางวันทองวันว่าขุนแผนตายในสนานรบโดยมีหลักฐานมายืนยันคือหม้อกระดูกขุนแผน นางวันทองไม่เชื่อเพราะรู้ดีว่าขุนช้างอยากได้นางมาเป็นเมีย แต่นางศรีประจันกลับเชื่อขุนช้างทุกอย่าง นางวันทองเมื่อนางศรีประจันเห็นดีเห็นงามเชื่อขุนช้างนางก็เกิดความรู้สึกคับข้องใจ (Frustration)

คิดขึ้นมาน่าแค้นแม่ จะสืบดูให้แน่หาได้ไม่

หลงใหลเชื่อฟังอ้ายจัง ยอมยกลูกสาวให้อ้ายขุนช้าง

ตอน ๑๑ นางพิมเปลี่ยนชื่อวันทอง

จากคำประพันธ์นางวันทองเกิดความโศกเศร้ากับการสูญเสียขุนแผน และมีความคับข้องใจซึ่งเป็นความกดดันมาจากบุคคลอื่นคือนางศรีประจัน และความคับข้องใจในตนเองว่าขุนแผนตายจริงหรือเปล่า ในตอนนี้นางวันทองการแสดงออกถึงความไม่พอใจต่อสิ่งที่มากระทบใจส่วนความกังวลเรื่องความเป็นความตายของขุนแผน จิตใจจึงสร้างกลไกขึ้นป้องกันตัวเองจากความกังวลนั้นด้วยวิธีการที่ฟรอยด์เรียกว่า การส่งออกไปข้างนอก (Projection) ซึ่งในใจลึกๆ นางวันทองน่าจะอยากแต่งงานกับขุนช้างเช่นเดียวกัน แต่กำลังจะตอบโต้ความกังวลของตัวเองอยู่ เพราะผัวตายจริงหรือเปล่า เพราะถ้าขุนแผนตายขุนแผนตายจริง ทรัพย์สมบัติทุกอย่างรวมทั้งตัวนางวันทองจะต้องถูกริบไปเป็นของหลวง นางย่อมหวั่นใจในความปลอดภัยชีวิตของนางแน่นอน

นิสัยใจร้อน ปากร้าย ของนางวันทองยังไม่หยุดเท่านี้ ตอนเหตุการณ์ทะเลาะกับนางลาวทอง ก็ด่าทอย่างถึงพริกถึงขิง มิหนำซ้ำนางวันทองได้เรียกนางสายทองพาบ่าวไพร่ลงมาเป็นกำลังเสริมช่วยตบตีกับนางลาวทอง ทำให้ขุนแผนต้องเข้าไปห้ามปราม จึงโดนลูกหลงถูกนางวันทองข่วนเอาเป็นแผล ด้วยความเสียหน้าที่ นางวันทองห้ามไม่ฟังและทำร้ายตน ขุนแผนจึงโมโหด่านางวันทองจนในที่สุดก็ชักดาบขึ้นจะฟัง และได้ทิ้งนางวันทองไปอยู่กับนางลาวทองที่กาญจนบุรี เหตุการณ์ต่างๆ ล้วนเกิดจากแรงขับตามสัญชาตญาณ ที่เป็นส่วนของจิตกระตุ้นให้นางวันทองแสดงพฤติกรรมตามหลักแห่งความพอใจ

ว่าพลางฉวยแขนเจ้าลาวทอง ขุนแผนร้องอย่าอย่าเอามือกั้น

ลาวทองหลีกหลบตบไม่ทัน ข่วนขุนแผนนั้นเข้าเต็มมือ

เออก็ดูเอาเถิดอะไรนี่ ไม่กลัวพี่บ้างเจียวที่เดียวหรือ

ยิ่งห้ามยิ่งลามดังไฟฮือ ดีก็ดื้อเข้ามาจะเป็นไร

ตอน ๑๓ พลายแก้วได้เป็นขุนแผนขุนช้างได้นางวันทอง

หลังจากนี้นางวันทองก็ตกเป็นเมียของขุนช้างจากการกระทำของนางเอง ก็รู้อยู่ว่าขุนแผนเป็นชายชาติทหาร ฆ่าได้หยามไม่ได้ เมื่อห้ามปรามเมีย เมียไม่ฟังซ้ำยังโดนลูกหลงอีก ก็เสียหน้าเป็นธรรมดา บวกกับเมียอีกคนคือนางลาวทองเมื่อขุนแผนห้ามปรามนางก็ฟัง ย่อมเป็นข้อเปรียบเทียบระหว่างนางวันทองกับนางลาวทอง ขุนแผนจึงทิ้งนางวันทองไปอยู่กับนางลาวทองที่กาญจนบุรี

เมื่อนางวันทองอยู่กินกับขุนช้างมาเป็นเวลานานก็เกิดความรักใคร่ แต่นางวันทองก็ยังรักขุนแผนเช่นกัน ซึ่งผิดหลักพุทธปรัชญา ว่าด้วยหลักธรรม อปฺปิจฺฉตา ให้มีความมักน้อย ให้มีเพียงผัวเดียวเมียเดียว แต่นางวันทองก็รักทั้งสองคน ดูเหมือนว่าจะรักขุนช้างมากกว่าขุนแผนเสียด้วยซ้ำ โดยจิตใต้สำนึกเมื่อใครทำดีกับเรา เราย่อมรักคนนั้นเป็นธรรมดา อีกทั้งขุนช้างไม่เคยทำให้นางวันทองเสียใจเลย ไม่เหมือนขุนแผนที่เคยทำให้ตนเองเจ็บช้ำน้ำใจ ดูได้จากตอนที่ขุนแผนขึ้นเรือนขุนช้าง ขุนแผนรอนางวันทองที่บอกว่ากลับเข้าไปเก็บเสื้อผ้า แต่นานเกินไปจึงเข้าไปตาม เมื่อเห็นนางอาลัยขุนช้าง ขุนแผนจึงเป่ามนต์ให้นางลืมขุนช้าง แต่เมื่อออกมานอกห้องนางก็ยังอาลัยขุนช้างอีก ข้อนี้ชี้ให้เห็นว่านางวันทองรักขุนช้างมาก ขนาดถูกเป่ามนต์ยังมีสติด้วยความรักที่มีต่อขุนช้าง

กลับเสียใจอาลัยขุนช้างเล่า นิจจาเจ้าหลับกลิ้งอยู่กลางหมอน

จะเย็นฉ่ำน้ำค้างขจายจร ใครจะช้อนผ้าห่มให้ผัวรัก

ตอน ๑๗ ขุนแผนขึ้นเรือนขุนช้างได้นางแก้วกิริยา

และอีกหนึ่งตอนที่แสดงถึงความรักของนางวันทองที่มีต่อขุนช้าง คือตอนที่นางวันทองไปแต่งงาน พระไวย และขุนช้างได้ตามไปงานแต่งงานด้วย ในงานแต่งขุนช้างเมาเหล้าจนขาดสติและพูดเรื่องเก่าๆ สมัยพระไวยเป็นเด็ก ทำให้พระไวยและพวกหนุ่มๆ ชกต่อยจนสลบ นางวันทองเห็นขุนช้างสลบ นางคิดว่าขุนช้างตาย จึงเกิดความเสียใจมาก

โอ้พ่อร่มโพธิ์เตี้ยของเมียแก้ว พ่อตายแล้วเมียเห็นจะเป็นผี

อันจะหาน้ำใจในบุรี เห็นสิ้นดีอยู่เพียงพ่อโพธิ์ทอง

แต่อยู่มาเป็นสิบห้าสิบหกปี คำน้อยหนึ่งไม่มีให้เมียหมอง

เมื่อคลอดลูกหนุนหลังนั่งประคอง เห็นเมียร้องพ่อก็ร่ำพิไรวอน

.............................................. ..............................................

อันชายใดในพื้นปัถพี การรักเมียแล้วไม่มีเสมอเหมือน

ถึงรูปชั่วใจช่วงดั่งดวงเดือน นี่กรรมเตือนให้ตามเมียมาตาย

ตอน ๓๓ แต่งงานพระไวย

อ่านประวัติ นางวันทอง https://board.postjung.com/868677.html