เรื่องราวของข้าวราดแกง ของไทย

28 เมษายน 2558 (23:17)โพสท์โดย ลูกสาวอบต

ร้านข้าวแกง มีพื้นฐานมาจากวัฒนธรรมการกินที่บ้าน ซึ่งกินข้าวกับกับข้าว โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับแกงเผ็ด ซึ่งทำให้กินข้าวได้มาก ตามคติการกินของคนไทยสมัยก่อนเน้นความเรียบง่าย และกินข้าวได้มาก ข้าวราดแกงจึงตอบสนองวิถีการกินแบบไทยได้ตรงที่สุด

คาดว่าในสมัยแรกๆร้านข้าวแกงเกิดขึ้น เพื่อสนองความต้องการของคนในชุมชนย่านตลาดเป็นสำคัญ ต่อเมื่อการค้าขายขยายตัว และผู้คนทำงานนอกบ้านมากขึ้น จึงสนองตอบผู้สัญจรผ่านไปมาด้วย ในเมืองต่างๆจึงมีจำนวนร้านข้าวแกงเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ จนพูดได้ว่าข้าวแกงเป็นรูปแบบแรกๆของร้านอาหารไทยในสังคมเมือง ต่อเมื่อเศรษฐกิจการค้าขยายตัวมากขึ้นไปอีก จึงเริ่มมีร้านข้าวแกงที่ขายทั้งวัน ยิ่งการเดินทางข้ามจังหวัดทางบกมีมากขึ้น ก็ยิ่งเกิดร้านอาหารริมถนนและทางหลวง เพื่อบริการคนเดินทางเป็นการเฉพาะมาก ขึ้น ร้านอาหารใดเลยจะเหมาะกับนักเดินทางที่กำลังอยู่ในภาวะเร่งรีบได้ดีไปกว่า "ร้านข้าวแกง" ที่ทั้งอิ่มอร่อย ราคาถูก และรวดเร็ว

ร้านข้าวแกงแต่เดิมประกอบด้วยแกงเผ็ดและของเคียงแก้เผ็ดเป็นสำคัญ ในภายหลังจำพวกของเผ็ดแตกแยกย่อยไปอีก นอกจากแกงเผ็ด ยังมีผัดเผ็ด และน้ำพริกต่างๆ ส่วนของเคียงแก้เผ็ด โบราณจริงๆมักเป็นของทอด เช่น ปลาทอด เนื้อทอด กุนเชียงทอด และไข่ทั้งหลาย ต่อมามีพวกผัดจืดเพิ่มเข้ามา แต่ทั้งนี้ข้าวแกงในถิ่นต่างๆก็มีความเหมือนและแตกต่างกัน เทียบระหว่างภาค ร้านข้าวแกงมีหนาแน่นมากในปักษ์ใต้ สาเหตุสำคัญก็เพราะคนปักษ์ใต้ชอบกินอาหารรสจัดเป็นชีวิตจิตใจ แกงเผ็ดเป็นอาหารที่สามารถปรุงให้รสจัดและเผ็ดร้อน ได้ดั่งใจดีกว่าอาหารใดๆ และนี่ก็คือเหตุผลสำคัญที่สถาบันร้านข้าวแกงในหลายจังหวัดภาคใต้ โดยเฉพาะที่นครศรีธรรมราช จึงยังยืนหยัดอย่างมั่นคงจนทุกวันนี้

นอกจากมีความหนาแน่นของร้านข้าวแกงแตกต่างกันแล้ว แต่ละจังหวัดแต่ละภาค ยังมีแกงพื้นบ้านรสเยี่ยมเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว กล่าวในอีกนัยหนึ่ง ร้านข้าวแกงท้องถิ่น มีบทบาทสำแดงวัฒนธรรมอาหารไทยของท้องถิ่นนั้นๆ มิ ใช่แต่ชนิดของแกงเผ็ดที่แตกต่างกันเท่านั้น แกงเผ็ดชนิดเดียวกัน รสชาติก็ยังแตกต่างกันไปตามถิ่น ถือได้ว่าข้าวแกงเปี่ยมไปด้วยศิลปศาสตร์การครัวไทย คือ รสมือของแม่ครัวผู้สร้างสรรค์รสชาติให้กับแกงเผ็ด และกับข้าวสำเร็จต่างๆ และการเลือกใช้เครื่องปรุงที่สดใหม่ ที่เป็นอาหารธรรมชาติ ข้าวแกงไทยจึงอร่อยและมีคุณค่าทางโภชนาการสูงกว่าอย่างไม่ต้องสงสัย