สันดาน กับ นิสัย แตกต่างกันอย่างไร
คำว่า สันดาน ในพจนานุกรม1 หมายถึงอุปนิสัยที่มีมาแต่กำเนิด นั่นคือ ความประพฤติ ที่เกิดขึ้นเองโดยไม่ต้องมีผู้ปลูกฝังให้ ซึ่งมีทั้งอุปนิสัยที่ดีและไม่ดี ตัวอย่างอุปนิสัยที่ดีก็คือ ความมีอารมณ์ดีอยู่เสมอความมีน้ำใจเอื้อเฟอเผื่อแผ่ ความใฝ่ดี เป็นต้น ตัวอย่างอุปนิสัยไม่ดีก็คือ อารมณ์ร้อนโกรธง่าย ใจน้อย เห็นแก่ตัว เป็นต้น
ส่วนคำว่า นิสัย หมายถึง ความประพฤติเคยชิน ซึ่งมีทั้งความประพฤติที่ดีและไม่ดี ตัวอย่าง
นิสัยที่ดีก็คือ การตรงต่อเวลา การทำงานไม่คั่งค้าง ความมีระเบียบวินัย เป็นต้น ตัวอย่างนิสัยที่ไม่ดีได้แก่การขาดความรับผิดชอบ การเอารัดเอาเปรียบ เบียดเบียนผู้อื่น ความมักง่าย เป็นต้น
คำว่าสันดานไม่ใช่คำด่านะครับ
หลายคนเข้าใจว่ามันคือคำด่า ด้วยการประชดประชันที่ว่า"การกระทำอยู่ที่สันดาน"
ด้วยเหตุนี้หลายคนจึงเข้าใจผิดว่าคำว่า"สันดาน"เป็นคำด่าคำหนึ่งไป สำหรับผมเมื่อใช้ในรูปประโยคที่ถูกต้องมันก็ไม่ใช่คำด่าครับ แต่ถ้าใช้โดดๆด้วยสีหน้าประชดประชันนั้น นั่นแหละครับคำ"สันดาน"ที่มีความหมายไม่ดี
สันดานเป็นธาตุแท้ของมนุษย์นะครับ เป็นสิ่งที่อยู่กับเรามาตั้งแต่เกิดจนตาย ไม่ได้เป็นเพียงแค่นิสัยชั่วครู่เหมือน"สันดร" มนุษย์ที่มีสันดานที่ดีไม่จำเป็นครับว่าจะต้องเป็นคนดีเสมอไป
เมื่อผมใช้คำนี้แล้วโดยทั่วไปผมหมายถึงธาตุแท้ของมนุษย์ครับ ไม่ได้มีความหมายเชิงเสียดสีล้อเลียนประชดประชันแต่อย่างใด