“เอกสารโบราณ” มรดกล้ำค่าที่คนรุ่นหลังควรค่า แก่การรักษาไว้

เมื่อสักครู่ ดิฉันได้อ่านบทความที่พูดถึง “เอกสารโบราณ” ซึ่งเป็นเรื่องที่ดิฉันคิดว่าเราคนรุ่นหลังควรให้ความสำคัญ เพราะเป็นเสมือนร่องรอยของประวัติศาสตร์ที่บรรพบุรุษได้บันทึกเอาไว้ให้รุ่นลูกหลานอย่างเราได้เรียนรู้

ในบทความกล่าวไว้ว่า เอกสารโบราณไม่ใช่เพียงเรื่องราวเก่าแก่ที่ผ่านตามาเฉย ๆ แต่เป็นแหล่งความรู้เกี่ยวกับชีวิตผู้คนในอดีต ที่บางอย่างก็ไม่ปรากฏในประวัติศาสตร์กระแสหลักเลย เช่น เรื่องของการแพทย์พื้นบ้าน ความเชื่อ วัฒนธรรม และวิถีชีวิต ซึ่งหากไม่มีใครบันทึกไว้ ความรู้นี้ก็อาจสูญหายไปกับกาลเวลา

ยิ่งอ่านก็ยิ่งรู้สึกว่า “เอกสารเก่า” เหล่านี้มีคุณค่ามากกว่าที่เราคิดค่ะ

ในจังหวัดน่านเอง เขาถือว่าเป็นแหล่งที่อุดมไปด้วยเอกสารโบราณหลากหลายประเภท ทั้งปั๊บสา ตำราใบลาน ตำรายา และบันทึกวิถีชีวิตต่าง ๆ ทำให้เห็นได้ชัดเจนถึงภูมิปัญญาอันล้ำค่าของชุมชน เช่น ตำราเกี่ยวกับพืชสมุนไพร “หญ้ายา (YAYA)” ที่สะท้อนให้เห็นถึงความรู้ด้านการแพทย์พื้นบ้านของคนสมัยก่อน

นอกจากนี้ ประเทศไทยยังมีเอกสารโบราณหลายรูปแบบกระจายอยู่ทั่วภูมิภาค เช่น

จารึก
เอกสารเก่าแก่ที่สุด จารลงบนหินหรือโลหะ ใช้ประกาศเหตุการณ์สำคัญ ตัวอย่างที่เรารู้จักกันดี คือศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง

หนังสือสมุดไทย
ทำจากเปลือกไม้ต่าง ๆ เหนียว ทนทาน มักใช้บันทึกคัมภีร์ ตำราการแพทย์ และกฎหมาย

คัมภีร์ใบลาน
จากใบตาล ใบลาน จารด้วยเหล็กแหลม ใช้บันทึกพระไตรปิฎก บทสวด และตำราโหราศาสตร์

ที่น่าสนใจคือ เอกสารแต่ละภาคก็ใช้อักษรแตกต่างกันไป เช่น ภาคเหนือใช้อักษรล้านนา ภาคใต้ใช้อักษรยาวี ซึ่งยิ่งทำให้ “การตีความเอกสารโบราณ” เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้คนรุ่นใหม่เข้าใจสิ่งที่บรรพบุรุษตั้งใจจะสื่ออย่างถูกต้อง ไม่ผิดเพี้ยนไปจากต้นฉบับ

อ่านแล้วทำให้ดิฉันรู้สึกว่า มรดกเหล่านี้ควรค่าแก่การรักษาอย่างยิ่งค่ะ
เพราะไม่ใช่แค่ตัวหนังสือเก่า ๆ แต่คือ “ชีวิต ความคิด และภูมิปัญญา” ของคนในอดีตที่ฝากไว้ให้เรา