ปลากล้องโทรทรรศน์ (Telescopefish) : สิ่งที่ชีวิตรูปทรงแปลกจากใต้ทะเลลึก

ใจ

ปลากล้องโทรทรรศน์ (Telescopefish) หรือ Gigantura chuni เป็นปลาขนาดเล็กในทะเลลึกจัด อยู่ในวงศ์Giganturidaeปลาชนิดนี้มี 2 ชนิดที่รู้จักอยู่ในสกุลGigantura แม้ว่าจะจับได้ยาก เป็นสัตว์ใต้ทะเลลึกที่มีลักษณะแปลกประหลาดอย่างแท้จริง  ชื่อสามัญของปลาชนิดนี้เกี่ยวข้องกับดวงตาทรงกระบอก (Telescopic Eyes)​ ที่แปลกประหลาดและเป็นรูปทรงท่อเป็นที่รู้จักจากลักษณะทางกายวิภาคที่น่าทึ่งซึ่งเป็นผลจากการปรับตัวเพื่อเอาชีวิตรอดในสภาพแวดล้อมที่โหดร้ายของห้วงน้ำลึก ด้วย​​ดวงตาทรงกระบอก (Telescopic Eyes)​นี่คือลักษณะที่โดดเด่นและเป็นที่มาของชื่อ “ปลากล้องโทรทรรศน์” ดวงตาของมันมีรูปร่างเหมือนกล้องโทรทรรศน์ที่ยื่นออกมาจากหัว มีเลนส์ขนาดใหญ่และหันไปด้านหน้า การปรับตัวนี้ช่วยเพิ่มความไวในการมองเห็นแสงริบหรี่ที่สุดในความมืดมิดของทะเลลึก และทำให้พวกมันสามารถมองเห็นเงาของเหยื่อที่ลอยอยู่เหนือขึ้นไปตัดกับแสงจาง ๆ จากผิวน้ำด้านบนได้ดีขึ้น ทำให้พวกมันสามารถล่าเหยื่อได้อย่างมีประสิทธิภาพ

​มีฟันแหลมเล็กคล้ายเข็มจำนวนมากที่สามารถขยายหรือพับเก็บได้ ​ปากของมันยืดขยายได้มาก ทำให้สามารถกลืนเหยื่อที่มีขนาดใหญ่กว่าตัวมันเองได้ถึงสองเท่า ซึ่งเป็นข้อได้เปรียบที่สำคัญในเขตทะเลลึกที่อาหารหายากและไม่แน่นอน นอกจากนี้ยังมีรายงานว่าพวกมันมีกระเพาะอาหารที่เป็นสีดำทึบ ซึ่งช่วยปกปิดเหยื่อที่อาจเรืองแสงได้ (bioluminescent prey) เพื่อไม่ให้ดึงดูดนักล่าตัวอื่น

​เป็นปลาทะเลลึกขนาดเล็ก โดยทั่วไปมีความยาวเพียงประมาณ 15-20 เซนติเมตร ไม่มีเกล็ด

             ชื่อสกุลGiganturaอ้างอิงถึง Gigantesซึ่งเป็นเผ่าพันธุ์ยักษ์ในตำนานเทพเจ้ากรีกประกอบกับคำต่อท้าย oura ที่แปลว่า “หาง”   ดังนั้นGigantura จึง หมายถึงครีบหางครึ่งล่างที่ยาวและคล้ายริบบิ้น ซึ่งอาจยาวกว่าครึ่งหนึ่งของความยาวลำตัวทั้งหมด พวกมันมักจะลอยตัวในแนวดิ่ง (vertically) โดยหันศีรษะขึ้นด้านบน เพื่อใช้ดวงตาในการตรวจจับเงาเหยื่อที่อยู่เบื้องบน

​            ​ปลากล้องโทรทรรศน์พบได้ในน้ำลึกทั่วโลก ตั้งแต่เขตร้อนถึงกึ่งเขตร้อน ในมหาสมุทรแอตแลนติก มหาสมุทรอินเดีย และมหาสมุทรแปซิฟิก ส่วนใหญ่เป็นปลาในเขต mesopelagic และ bathypelagic ซึ่งคือความลึกตั้งแต่ประมาณ 500 ถึง 2,000 เมตร โดยประมาณ ​ด้วยรูปลักษณ์ที่แปลกตาและคุณสมบัติการปรับตัวที่น่าทึ่งเพื่อการอยู่รอดในสภาพแวดล้อมที่มืดมิดและแรงดันสูง ทำให้ปลากล้องโทรทรรศน์เป็นหนึ่งในสิ่งมีชีวิตที่น่าสยดสยองและน่าสนใจที่สุดในห้วงทะเลลึกเลยทีเดียว

            ปลากล้องโทรทรรศน์สันนิษฐานว่าเป็นนักล่าที่หากิน อย่างโดดเดี่ยวและกระตือรือร้น มักอาศัยอยู่ใน เขต เมโซเพลาจิกถึงบาธีเพลาจิกของแนวน้ำลึก ตั้งแต่ 500 ถึง 3,000 เมตร (1,640 ถึง 9,840 ฟุต) ด้วยการใช้ดวงตารูปทรงท่อขนาดใหญ่ของพวกมัน ซึ่งปรับให้เหมาะกับการรับแสงแบบสองตาที่ดีที่สุด โดยไม่คำนึงถึงการมองเห็นด้านข้าง ปลากล้องโทรทรรศน์น่าจะสามารถสอดส่องดูการเรืองแสง ของเหยื่อที่อ่อนแรง จากระยะไกลได้ รวมถึง (โดยการมองขึ้นฟ้า) แยกแยะเงาของเหยื่อที่ร่างไว้กับความมืดสลัวด้านบน ดวงตาของพวกมันยังอาจช่วยให้ปลากล้องโทรทรรศน์สามารถประเมินระยะห่างของเหยื่อได้ดีขึ้น

             การปรับตัวทางสายตาเหล่านี้มักพบในปลาน้ำลึก (เช่น ปลากระบอกตา , ปลาหลอดตา ) เหยื่อที่พบบ่อย ได้แก่ ปลา บริสเทิลเมาท์ ปลา โคม และปลามังกร หนวด ยาว เนื่องจากขากรรไกรที่ยืดออกได้มากและกระเพาะที่ยืดออกได้ของปลากล้องโทรทรรศน์ พวกมันจึงสามารถกลืนเหยื่อที่มีขนาดใหญ่กว่าตัวเองได้ นี่เป็นการปรับตัวทั่วไปสำหรับชีวิตในแหล่งน้ำลึก ( ปลาทูน่าครีบเหลือง ปลาปีศาจทะเลดำ )

            ปลากล้องโทรทรรศน์มีส่วนร่วมในการอพยพแนวตั้งรายวันซึ่งปลาในทะเลเมโซเพลาจิกจะอพยพขึ้นสู่ผิวน้ำในเวลากลางคืนเพื่อหาอาหารก่อนจะกลับลงสู่ที่ลึกเพื่อหลบภัยในเวลากลางวัน^{พฤติกรรม การสืบพันธุ์}ของพวกมันยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จักมากนักเชื่อกันว่าพวกมันเป็นสัตว์วางไข่ ในทะเลลึกที่ไม่ระวังตัว ปล่อยไข่และอสุจิลงในน้ำอย่างไม่เลือกหน้า ไข่ที่ได้รับการผสมพันธุ์จะลอยตัวและรวมตัวเข้ากับแพลงก์ตอนสัตว์ซึ่งแพลงก์ตอนและตัวอ่อนจะคงอยู่ต่อไป ซึ่งน่าจะอยู่ที่ระดับความลึกที่ตื้นกว่าตัวเต็มวัยมาก จนกระทั่งเปลี่ยนรูปร่างเป็นตัวอ่อนหรือตัวเต็มวัย

            อย่างไรก็ตาม ปลากล้องโทรทรรศน์ (Telescopefish) ถึงแม้รูปทรงจะดูแปลกตา กับดวงตาที่คล้ายเลนส์กล้อง แต่เมื่อลองให้อ้าปากเห็นฟันขึ้นมา ในมุมมองผู้เขียนก็ชวนสยองน่าดู

************