ความสัมพันธ์ไทย-กัมพูชา 75 ปีแห่งมิตรภาพและความขัดแย้งที่ซับซ้อน
บทความนี้สรุปความสัมพันธ์ทางการทูต 75 ปีระหว่างประเทศไทยและกัมพูชา โดยเน้นเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์และความขัดแย้งที่ยังคงดำเนินอยู่
ความสัมพันธ์ช่วงต้น (ก่อนปี 2492)
ก่อนการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตอย่างเป็นทางการ ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศถูกกำหนดโดยอิทธิพลที่เปลี่ยนแปลงไป ทั้งอำนาจของไทยและเวียดนามต่างพยายามแย่งชิงการควบคุมเหนือดินแดนกัมพูชา ทำให้กัมพูชามักจะแสวงหาพันธมิตรกับฝ่ายหนึ่งเพื่อต่อต้านอีกฝ่าย นำไปสู่พลวัตที่ซับซ้อนและไม่ไว้วางใจกันบ่อยครั้ง บริบททางประวัติศาสตร์นี้อธิบายว่าทำไมกัมพูชาจึงไม่ต่อต้านการล่าอาณานิคมของฝรั่งเศส โดยมองว่าเป็นการปลดปล่อยจากการครอบงำของไทยและเวียดนาม
ความสัมพันธ์ทางการทูตอย่างเป็นทางการ (ตั้งแต่ปี 2492 เป็นต้นไป)
-
การสถาปนาความสัมพันธ์ (2493): ประเทศไทยได้สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตอย่างเป็นทางการกับกัมพูชาเมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2493 ตามคำร้องขอของสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นช่วงสงครามเย็น โดยมีเป้าหมายเพื่อป้องกันไม่ให้กัมพูชาเข้าร่วมกับกองกำลังคอมมิวนิสต์ และเพื่อยับยั้งการแพร่กระจายของลัทธิคอมมิวนิสต์ในอินโดจีน
-
ช่วงเวลาแห่งความขัดแย้งและความไม่ไว้วางใจ:
-
การตัดความสัมพันธ์ทางการทูตครั้งแรก (2501): กัมพูชาตัดความสัมพันธ์กับไทยอย่างกะทันหัน โดยอ้างความกังวลเกี่ยวกับการแทรกแซงของไทยและการสนับสนุนกลุ่มเขมรเสรี อย่างไรก็ตาม นักวิเคราะห์หลายคนเชื่อว่าสาเหตุที่แท้จริงคือข้อพิพาทเรื่องกรรมสิทธิ์เหนือ ปราสาทพระวิหาร
-
การตัดความสัมพันธ์ทางการทูตครั้งที่สอง (2504): ความตึงเครียดทวีความรุนแรงขึ้นอีกครั้ง นำไปสู่การตัดความสัมพันธ์ครั้งที่สอง โดยมีสาเหตุหลักมาจากข้อพิพาทปราสาทพระวิหาร ซึ่งกัมพูชานำเรื่องขึ้นสู่ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ การตัดความสัมพันธ์ครั้งนี้กินเวลานานถึงเก้าปี
-
ยุคเขมรแดง (2518-2522): ประเทศไทยใช้นโยบายเปิดชายแดนเพื่อให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมแก่ผู้ลี้ภัยจากระบอบเขมรแดงที่โหดร้าย
-
การยึดครองของเวียดนามและการขึ้นสู่อำนาจของฮุนเซน (2522): เมื่อเวียดนามโค่นล้มเขมรแดงโดยความช่วยเหลือจากฮุนเซน ประเทศไทยและสหประชาชาติไม่ยอมรับรัฐบาลของฮุนเซน โดยมองว่าเป็นรัฐบาลหุ่นเชิดของเวียดนาม สิ่งนี้นำไปสู่ข่าวลือเกี่ยวกับการสนับสนุนเขมรแดงที่เหลืออยู่ของไทย
-
นโยบาย "เปลี่ยนสนามรบเป็นสนามการค้า" (2531): นโยบายของไทยในการเปลี่ยนสนามรบให้เป็นสนามการค้านำไปสู่การมีส่วนร่วมในการเจรจาพหุภาคีเพื่อยุติความขัดแย้งในกัมพูชา ซึ่งนำไปสู่การถอนทหารของเวียดนามออกจากกัมพูชา ช่วงเวลานี้เห็นความสัมพันธ์ที่ดีขึ้น โดยมีการสร้าง สะพานมิตรภาพไทย-กัมพูชา แห่งแรกในปี 2535
-
ข้อพิพาทสมัยใหม่
-
MOU 43 (2543): มีการทำข้อตกลงเพื่อชี้แจงการปักปันเขตแดนทางบก แต่ต่อมากลายเป็นแหล่งของความขัดแย้ง
-
MOU 44 (2544): เป็นความพยายามที่จะแก้ไขปัญหาการอ้างสิทธิ์ทางทะเลที่ทับซ้อนกัน ซึ่งเพิ่งกลายเป็นปัญหาเมื่อไม่นานมานี้
-
การจลาจลต่อต้านไทย (2546): ข่าวลือเท็จเกี่ยวกับนักแสดงหญิงไทยดูหมิ่นชาวกัมพูชาจุดชนวนให้เกิดการจลาจลต่อต้านไทยในกัมพูชาอย่างกว้างขวาง นำไปสู่การทำลายธุรกิจไทยและการลดระดับความสัมพันธ์ทางการทูตชั่วคราว
-
สถานะมรดกโลกของปราสาทพระวิหาร (2551): การที่กัมพูชายื่นคำขอฝ่ายเดียวเพื่อขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเป็นมรดกโลก โดยมีแผนที่ที่รุกล้ำดินแดนพิพาท ทำให้เกิดการปะทะกันตามแนวชายแดนอีกครั้งระหว่างปี 2551 ถึง 2554
-
การแต่งตั้งทักษิณ ชินวัตร (2552): การที่กัมพูชาแต่งตั้งอดีตนายกรัฐมนตรีไทย ทักษิณ ชินวัตร เป็นที่ปรึกษา ในขณะที่เขายังเป็นผู้หลบหนีคดีของไทย ทำให้ความสัมพันธ์ตึงเครียดขึ้นอีก นำไปสู่การลดระดับความสัมพันธ์ทางการทูตอีกครั้ง
-
ความตึงเครียดล่าสุด (2567): ความตึงเครียดล่าสุดในเดือนพฤษภาคม 2567 ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรุกล้ำทางทหารของกัมพูชา เหตุการณ์ทุ่นระเบิด และการปะทะทางทหารโดยตรง นำไปสู่การปิดจุดผ่านแดนและการลดระดับความสัมพันธ์ทางการทูตเพิ่มเติม นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงการละเมิดอนุสัญญาเจนีวาโดยกัมพูชา เนื่องจากการโจมตีพื้นที่พลเรือนและโรงพยาบาล
ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศมีลักษณะที่โดดเด่นด้วยช่วงเวลาแห่งความร่วมมือที่สลับกับข้อพิพาทที่สำคัญ ซึ่งมักเกิดจากความไม่พอใจทางประวัติศาสตร์ ปัญหาชายแดน และการเล่นเกมการเมือง
นักมวยรองแชมป์โอลิมปิก แซะเจ้าภาพไทย หลังตกรอบรองฯ ซีเกมส์ 33
กัมพูชา ยอมทุบเขื่อนที่หวังเปลี่ยนพื้นที่ หลัก กม.73
สถานีรถไฟเกือบเจ๊ง แต่รอดเพราะแมวตัวเดียว ตำนาน ทามะนายสถานีขนฟูแห่งญี่ปุ่น
ด่วนวันนี้ ประชาชนในปอยเปต โดนสั่งให้อพยพด่วน หลัง ไข่จากสยามเมืองยิ้ม ลงรัวๆ มากกว่า 15 ลูกภายในวันเดียว
เครื่องบินรบไทยรุ่นใหม่ T50TH ลงสนามจริงครั้งแรกผลงานประทับใจ
ทึ่งทั่วโลก : หุบเขาเทวดาวั้งเซียนกู่" หมู่บ้านที่สร้างอยู่ริมหน้าผา สถานที่ท่องเที่ยวแสนน่าทึ่งของประเทศจีน
จิตรกรฝรั่งเผย "โฉมหน้าจริง" ฮ่องเต้เฉียนหลง ทำชาวเน็ตอึ้ง ไม่เหมือนในหนังเลยสักนิด
เทรนด์ใหม่ "ปิดไฟอาบน้ำ" ช่วยแก้ปัญหา "นอนไม่หลับ" แพทย์ชี้ช่วยรีเซ็ตร่างกายได้จริง
จีน ไฟเขียว ให้ไทย ถล่มรังแก๊งสแกมเมอร์
อาเซียนเนื้อหอม! เจาะเหตุผลทำไม บังกลาเทศ-ปาปัวนิวกินี-ฟิจิ อยากเข้าใกล้ครอบครัวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
วิมานบนดินที่ไร้เงาเจ้าของ เจาะปมคฤหาสน์ลอยฟ้า 658 ล้านที่กลายเป็นเพียงอนุสรณ์แห่งความล้มเหลว
ช่องทางการรับรางวัลสลากกาชาดมหาดไทย 2568 ตรวจสอบสิทธิและติดต่อรับโชคได้ถึงต้นปีหน้า
เทรนด์ใหม่ "ปิดไฟอาบน้ำ" ช่วยแก้ปัญหา "นอนไม่หลับ" แพทย์ชี้ช่วยรีเซ็ตร่างกายได้จริง
ข่าวลับสุดยอด ไทยเจอพิมพ์เขียว วางทุ่นระเบิดของเขมร ความลับของทางการกัมพูชา
กัมพูชา ยอมทุบเขื่อนที่หวังเปลี่ยนพื้นที่ หลัก กม.73
ช่องทางการรับรางวัลสลากกาชาดมหาดไทย 2568 ตรวจสอบสิทธิและติดต่อรับโชคได้ถึงต้นปีหน้า
แซลม่อน ซึมซับความเป็นญี่ปุ่น ที่หลายคนต้องการเน้นสดอร่อย
เผยสาเหตุที่ทำให้ "จิมิ" หลวม..ไม่ใช่แค่เรื่องเซ็กส์เพียงอย่างเดียว
กระถางต้นไม้จิ๋วบนโต๊ะทำงาน เรื่องเล็กๆ ที่ช่วยให้ใจเราเบาลงโดยไม่รู้ตัว
การวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบ – เกสปุตตสูตร (กาลามสูตร) กับ Critical Reasoning (เอไอ รวบรวมและเรียบเรียง)
"วัดโพธิ์เก้าต้น" วัดดัง เก่าแก่ แห่งค่ายบางระจัน จังหวัดสิงห์บุรี





