มนุษย์เกิดมาทำไม
คำถามที่ว่า “มนุษย์เกิดมาทำไม” นับเป็นหนึ่งในคำถามที่เก่าแก่ที่สุดของมนุษยชาติ คำถามนี้อาจฟังดูเรียบง่าย แต่แท้จริงแล้วแฝงไว้ด้วยความลึกซึ้ง เป็นจุดเริ่มต้นของศรัทธา ศีลธรรม วิทยาศาสตร์ ปรัชญา และศิลปะ ไม่ว่าจะอยู่ในศาสนา โต๊ะสนทนาในโรงเรียน ปรัชญาโบราณ หรืองานเขียนยุคปัจจุบัน คำถามนี้ยังคงดำรงอยู่อย่างท้าทาย และไม่มีคำตอบเดียวที่ครอบคลุมทั้งหมด
ในบทความนี้ พี่หมีจะพาไตร่ตรองคำถามดังกล่าวในมุมมองต่าง ๆ อย่างรอบด้าน ทั้งเชิงวิทยาศาสตร์ ปรัชญา ศาสนา จิตวิทยา และบทสรุปที่เปิดโอกาสให้ผู้อ่านคิดต่อด้วยตนเอง
จากสายตาของชีววิทยาและทฤษฎีวิวัฒนาการ การเกิดของมนุษย์ไม่ได้มีจุดมุ่งหมายเชิงศีลธรรม หรือเชิงปรัชญา หากแต่เป็นผลลัพธ์ของกระบวนการทางธรรมชาติ
-
ชีวิตคือการถ่ายทอดสารพันธุกรรม: มนุษย์คือสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งที่มีหน้าที่ดำรงเผ่าพันธุ์ การเกิดมา จึงมีเป้าหมายคือการอยู่รอด (survival) และการสืบพันธุ์ (reproduction)
-
วิวัฒนาการจากบรรพบุรุษ: มนุษย์วิวัฒนาการมาจากสิ่งมีชีวิตสายพันธุ์ก่อนหน้า โดยกลไกการคัดเลือกโดยธรรมชาติ (natural selection) ทำให้เรามีสมองที่พัฒนา ความคิดซับซ้อน และสังคม
-
ไม่มี “เป้าหมายจากเบื้องบน”: ในสายตาของนักวิทยาศาสตร์ เช่น ริชาร์ด ดอว์กินส์ (Richard Dawkins) หรือ สตีเฟน ฮอว์คิง มนุษย์ไม่ได้ “เกิดมาเพื่ออะไร” หากแต่ “เกิดขึ้นมาโดยบังเอิญ” จากเงื่อนไขของจักรวาลที่เหมาะสม
วิทยาศาสตร์จึงอธิบายว่า มนุษย์เกิดมา เพราะเราสามารถเกิดได้ ในโลกที่มีองค์ประกอบรองรับชีวิตอย่างพอดี
นักปรัชญาในแต่ละยุค ต่างเสนอคำตอบที่หลากหลาย:
-
อริสโตเติล เชื่อว่ามนุษย์เกิดมาเพื่อเติมเต็มศักยภาพ และบรรลุ “eudaimonia” หรือความเจริญรุ่งเรืองแห่งชีวิต
-
ฌอง ปอล ซาร์ตร์ นักปรัชญาอัตถิภาวนิยม (existentialist) ชี้ว่า “มนุษย์ไม่ได้เกิดมาด้วยจุดประสงค์ใด ๆ” แต่เกิดมาก่อน แล้วจึง สร้างความหมายของตนเองขึ้นมา ภายหลัง
-
วิคเตอร์ แฟรงเคิล จิตแพทย์ผู้รอดชีวิตจากค่ายนาซี กล่าวว่า “แม้ในสถานการณ์อันเลวร้าย มนุษย์ยังสามารถเลือกมองเห็นความหมายของชีวิตได้” โดยเสนอว่า เป้าหมายของชีวิตคือการค้นหา ‘ความหมาย’
ปรัชญาไม่ได้ยืนยันคำตอบเดียว แต่กระตุ้นให้เราตั้งคำถาม เพื่อจะเป็นมนุษย์ที่มีจิตสำนึกอย่างแท้จริง
แทบทุกศาสนามีคำตอบของตนเองเกี่ยวกับการเกิดของมนุษย์
-
ศาสนาพุทธ: มนุษย์เกิดมาเพราะ “กรรม” การเวียนว่ายตายเกิดคือผลของการกระทำในอดีต การเกิดจึงไม่ใช่จุดเริ่มต้น แต่เป็นหนึ่งในวัฏจักร หากไม่ตัดกิเลสก็ต้องเวียนว่ายไปเรื่อย ๆ เป้าหมายสูงสุดคือ “นิพพาน” หรือความพ้นจากทุกข์
-
ศาสนาคริสต์: มนุษย์เกิดจากน้ำพระทัยของพระเจ้า และมีหน้าที่ “รักพระเจ้าและเพื่อนมนุษย์” ใช้ชีวิตอย่างศรัทธาและมีคุณธรรม เพื่อความรอดพ้น
-
ศาสนาอิสลาม: มนุษย์เป็น “คอลีฟะห์” หรือผู้แทนพระเจ้าบนโลก มีหน้าที่ดูแลโลกและดำเนินชีวิตตามคำสอนของพระองค์
-
ศาสนาฮินดู: มนุษย์เกิดมาเพื่อเรียนรู้ ค้นพบธรรมะ และปลดปล่อยจิตวิญญาณจากวัฏสงสาร
ศาสนาทั้งหลายจึงมักเห็นว่า การเกิดมาไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เป็น “หน้าที่” หรือ “การเรียนรู้” เพื่อพัฒนาจิตวิญญาณ
-
อับราฮัม มาสโลว์ นักจิตวิทยาชื่อดัง เสนอ “ลำดับความต้องการของมนุษย์” (Maslow's hierarchy of needs) ที่เริ่มต้นจากพื้นฐาน เช่น อาหาร ความปลอดภัย และจบที่ “การเติมเต็มศักยภาพของตนเอง” (self-actualization)
-
ในทางจิตวิทยาเชิงบวก มนุษย์ถูกขับเคลื่อนด้วย ความหวัง ความเชื่อ และความสัมพันธ์
-
คนจำนวนมากอาจไม่ต้องการคำตอบว่า “ทำไมเราถึงเกิด” แต่ถามว่า “ฉันจะทำให้การมีชีวิตนี้ มีคุณค่าได้อย่างไร?”
คำตอบของคำถาม “มนุษย์เกิดมาทำไม” ไม่มีคำตอบใดที่ถูกที่สุด หรือผิดที่สุด แต่มันคือคำถามที่แต่ละคน มีสิทธิ์เลือก ตอบให้ตัวเอง
-
ถ้าคุณเชื่อในวิทยาศาสตร์ ชีวิตอาจไม่มีจุดหมายโดยธรรมชาติ แต่คุณสามารถ สร้าง จุดหมายขึ้นมาเองได้
-
ถ้าคุณเชื่อในศาสนา คุณอาจรู้สึกมั่นคงว่าชีวิตคือภารกิจที่มีพระเจ้ากำหนดไว้แล้ว
-
ถ้าคุณเชื่อในศีลธรรมและความดีงาม การเกิดมาอาจมีไว้เพื่อ เรียนรู้ รัก และแบ่งปัน
มนุษย์ไม่ได้เกิดมาเพื่อ “รู้คำตอบที่ตายตัว” แต่อาจเกิดมาเพื่อ “ตั้งคำถามที่มีความหมาย”
และในกระบวนการของการค้นหาคำตอบนั่นเอง เราได้เรียนรู้ว่า “การมีชีวิตอยู่” ก็คือของขวัญล้ำค่าที่สุดแล้ว
BBC ยกให้ "กรุงพนมเปญ" ติด TOP20..ปลายทางที่ดีที่สุดในโลก
เจาะเลขเด็ดปกสลาก งวด 2 ม.ค. 69 ต้อนรับปีใหม่ปีมะเมียทอง
ช่องอานม้าแตก! ทหารไทยรุกยึดบังเกอร์ ปักธงชาติคืนพื้นที่
เจ้าหญิงแห่งสเปน กับการบินเดี่ยวครั้งแรกด้วยเครื่องบินทหาร
เดือดข้ามคืน ทหารไทยเปิดฉากยิง ก่อนระดมปืนใหญ่ถล่มฐานทหารกัมพูชาพื้นที่ปอยเปต
อาเซียนเนื้อหอม! เจาะเหตุผลทำไม บังกลาเทศ-ปาปัวนิวกินี-ฟิจิ อยากเข้าใกล้ครอบครัวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
สถิติหวย ย้อนหลัง 10 ปี เลขท้าย 2 ตัว งวด 30 ธันวาคม
สอยอีกหนึ่ง นายพลเขมรร่วง อีกราย
เอกสารลับ หลุด แฉคําสั่ง แผนสังหๅร 2 พ่อลูกตระกลูฮุน
"เจค พอล" อวดปืนและเงิน หลังต่อยมวยแพ้ "แอนโทนี โจชัวร์"
สูตรคำนวณงวด 2/1/69
"อาหารบ้าน ๆ ที่คนต่างชาติหลงรัก แต่คนไทยมองว่าเป็นอาหาร “ธรรมดา”" มันเป็นเพราะอะไรกันนะ
พบระเบิดจากสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่ยังไม่ระเบิดจำนวน 4 ลูก ที่สนามบินในโอกินาวา
ช่องอานม้าแตก! ทหารไทยรุกยึดบังเกอร์ ปักธงชาติคืนพื้นที่
เครื่องบินรบไทยรุ่นใหม่ T50TH ลงสนามจริงครั้งแรกผลงานประทับใจ
แพทย์ต่อยผู้ป่วยคาเตียงคนไข้ในโรงพยาบาล
ปอท.รวบชาวมาเลเซีย คุมเครือข่ายคอลเซ็นเตอร์ ลอบตั้ง “ซิมบ็อกซ์” คอนโดลาดพร้าว หลังหนีปอยเปตกลับเข้าไทย
แก้วมังกร ผลไม้บ้านๆ แต่ประโยชน์แน่น ช่วยลำไส้ ผิวใส หัวใจแข็งแรง
อกหักนานเกิน 6 เดือน มีความเสี่ยงเป็นโรคหัวใจ
ทำไมคนยุคนี้ถึงชอบดูคลิป “ชีวิตช้า ๆ” (Slow Living) มากขึ้น
ทึ่งทั่วโลก : ปรากฏการณ์ "ต้นคริสต์มาสน้ำแข็ง" นี่คือผลงานศิลปะที่สร้างสรรค์โดยธรรมชาติในช่วงฤดูหนาว ของประเทศจีน