Universe 25 – ดินแดนในอุดมคติของหนู ที่จบลงด้วยความว่างเปล่า

 

22 มิถุนายน 1972

ในห้องทดลองแห่งหนึ่งที่สหรัฐฯ ชายคนหนึ่งยืนอยู่ท่ามกลางซากเมืองร้างขนาดจิ๋วที่ดูคล้ายภาพหลังหายนะ มีอาคารเล็กๆ ล้อมรอบกันเป็นช่องๆ คล้ายอพาร์ตเมนต์ มีจุดให้น้ำให้อาหาร มีถนนทางเดิน มีแสงไฟจางๆ และ…มีกลิ่นฉุนของหนู

 

เมืองนี้ชื่อว่า Universe 25

และเขาคือ ดร.จอห์น บี. คัลฮูน (John B. Calhoun)

นักจิตวิทยาพฤติกรรมผู้ทิ้งคำถามเอาไว้กับโลกใบนี้ว่า

 

“เมื่อสังคมมีทุกอย่าง ยกเว้นความหมาย… มันจะเหลืออะไร?”

 

 

จุดเริ่มต้นของสวรรค์

 

ย้อนกลับไปปี 1968 คัลฮูนเริ่มการทดลองกับหนู 8 ตัว (4 คู่) ในพื้นที่จำลองขนาดใหญ่ เขาสร้างโลกในอุดมคติให้พวกมัน—มีอาหารไม่จำกัด น้ำไม่ขาด วัสดุทำรัง ที่พักอาศัย และไม่มีภัยจากนักล่า

 

พื้นที่นี้รองรับหนูได้ถึง 3,840 ตัว มีทุกอย่าง… ยกเว้น “ขีดจำกัดของพื้นที่”

 

ในช่วงแรก หนูขยายพันธุ์รวดเร็วอย่างที่คาดไว้

เดือนแล้วเดือนเล่า ตัวเลขประชากรแตะหลัก 600

จากนั้นก็ทะยานไปเกิน 2,000 ตัว

 

เมืองเล็กๆ แห่งนี้ดูเหมือนจะ “เพอร์เฟกต์”

แต่แล้ว…มันก็เริ่มพังลงเงียบๆ

 

สวรรค์แตก

เมื่อจำนวนประชากรเริ่มแน่นขนัด ปัญหาแปลกๆ ก็โผล่ขึ้นมาทีละอย่าง…

• หนูเพศผู้เริ่ม ก้าวร้าว ใส่กัน แม้ไม่มีเหตุผล
• หนูเพศเมียเริ่ม ละทิ้งลูก หรือบางครั้งถึงขั้น กัดลูกตัวเอง
• หนูบางตัวเริ่มมี พฤติกรรมทางเพศผิดปกติ — ผสมพันธุ์แบบสุ่ม ไม่แยกเพศ ไม่แยกเวลา
• หนูวัยรุ่นแสดงพฤติกรรม ก้าวร้าว ไร้เป้าหมาย ไม่มีการเรียนรู้บทบาททางสังคมใดๆ

จนกระทั่ง หนูกลุ่มหนึ่งเริ่ม “ถอนตัว” จากความวุ่นวาย

พวกมันเลียขนตัวเองทั้งวัน ไม่ยุ่งกับใคร ไม่ผสมพันธุ์ ไม่สู้ ไม่เข้าสังคม

คัลฮูนเรียกพวกนี้ว่า “The Beautiful Ones”

หนูที่ดูดี สะอาด แต่…ว่างเปล่า

จุดจบที่เงียบงัน

เมื่อเวลาผ่านไป วัฏจักรแห่งการเจริญพันธุ์หยุดชะงัก

หนูเพศเมีย ไม่ตั้งท้อง อีกต่อไป

หนูเพศผู้ ไม่สนใจการแย่งชิงอาณาเขต

สังคมทั้งระบบ “หยุดนิ่ง” อย่างน่าประหลาด

ลูกหลานที่เกิดในยุคหลังไม่สามารถเรียนรู้พฤติกรรมสังคมที่สมบูรณ์ได้อีก

พวกมันกลายเป็นสิ่งมีชีวิตที่…

“ไม่มีเป้าหมาย ไม่มีหน้าที่ ไม่มีแรงจูงใจ

ไม่มีการเรียนรู้ ไม่มีความฝัน ไม่มีอนาคต

และ…ไม่มีอะไรเหลือให้สู้”

ในที่สุด ประชากรหนูก็ค่อยๆ สูญพันธุ์ลงจนหมด

ไม่มีตัวไหนฟื้นฟูเมือง ไม่มีใครกลับมาเป็น “สังคม” ได้อีก

แม้แต่การย้ายพวกมันไปอยู่ในสภาพแวดล้อมใหม่ที่เหมาะสมกว่า… ก็ไม่มีอะไรดีขึ้น

บทเรียนจากเมืองของหนู

การทดลอง Universe 25 กลายเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ทางจิตวิทยาสังคมที่ถูกพูดถึงมากที่สุดในศตวรรษที่ 20

บางคนบอกว่า นี่คือคำเตือนของ ภัยประชากรล้นโลก (Overpopulation)

บางคนเชื่อว่า มันสะท้อนภาพของ สังคมมนุษย์ในยุคที่ไร้เป้าหมาย

 

คัลฮูนเองไม่ได้สรุปว่าปัญหาคือ “พื้นที่แออัด” เสมอไป

เขาเชื่อว่า…“เมื่อผู้คนไม่มี ‘บทบาท’ ในสังคมไม่มีความจำเป็นที่ต้อง ‘เป็นใคร’ หรือ ‘ทำอะไร’

ไม่มีการปฏิสัมพันธ์ที่ให้ความหมายความว่างเปล่าก็จะกลืนกินแม้แต่สังคมที่มีทรัพยากรเหลือเฟือที่สุด

แล้ววันนี้… เราอยู่ที่จุดไหนของ Universe 25?เรากำลังเดินหน้า

หรือถอยหลังโดยไม่รู้ตัว?

เรายังมีบทบาทในสังคมหรือไม่

หรือเรากำลังเป็น… “The Beautiful Ones”

ที่ดูดี แต่อยู่ไปวันๆ และไม่มีอะไรเหลือให้สร้าง?

...ไม่กล้าฟันธง

แต่การทดลองนี้ยังคงเป็นคำถามเปิด… สำหรับทุกคนที่ยังหายใจอยู่ในโลกที่ดูเหมือนจะ “มีทุกอย่าง” อยู่แล้ว