แมเนีย ภาวะอารมณ์ดีผิดปกติ ขั้วตรงข้ามของ ภาวะซึมเศร้า

 

ภาวะแมเนีย (Mania) คือ ภาวะอารมณ์ดีผิดปกติ ซึ่งเป็นความผิดปกติทางอารมณ์ที่ผู้ป่วยมักรู้สึกตื่นตัวอยู่ตลอดเวลา มีพลังงานในการทำกิจกรรมต่าง ๆ สูงมาก จะรู้สึกว่าตนเองมีความสามารถเกินความเป็นจริง มีความสำคัญมาก ความภูมิใจในตนเองสูงมาก

 

 

มักเกิดขึ้นในผู้ป่วยโรคไบโพลาร์ (Bipolar Disorder) โดยภาวะนี้อาจเกิดขึ้นสลับกับภาวะซึมเศร้า ซึ่งอาจทำให้เกิดความยากลำบากต่อการเรียน การทำงาน และ การใช้ชีวิต อย่างไรก็ตาม หากได้เข้ารับการรักษา ดูแลอย่างเหมาะสมอาจมีโอกาสที่จะใช้ชีวิตประจำวันตามปกติได้

 

 

อาการ

• รู้สึกตื่นตัวตลอดเวลา มีพลังงานในการทำกิจกรรมต่าง ๆ สูงมากจนผิดปกติ

 

• อารมณ์ดี ร่าเริงแจ่มใสมากกว่าปกติ

 

• ไม่รู้สึกง่วง นอนน้อยกว่าปกติ บางรายนอนเพียงวันละ 1 – 2 ชั่วโมงเท่านั้น

 

 

• มีความมั่นใจในตัวเองสูงมาก

 

• ไม่มีสมาธิ สมาธิสั้นมาก วอกแวก ถูกดึงความสนใจจากสิ่งเร้าต่าง ๆ ได้ง่าย เปลี่ยนความสนใจได้ง่าย รวมถึงอาจหงุดหงิด หรือ ตื่นเต้นง่าย

 

• ไวต่อความรู้สึกต่าง ๆ เช่น กลิ่น การสัมผัส

 

• มีความคิดสร้างสรรค์ วางแผนการใหม่ ๆ มากมาย

 

 

• มีความทะเยอะทะยานสูง

 

• หุนหันพลันแล่น คิดเร็ว ทำเร็ว ขาดการยับยั้งชั่งใจ

 

• พูดมาก พูดเร็ว พูดแบบไม่เหมาะสม ไปตามความคิดที่ล่องลอยไปหลาย ๆ เรื่อง

 

 

• ประมาท ตัดสินใจได้ไม่ดี ใช้ชีวิตบนความเสี่ยง อาจทำในสิ่งที่เป็นอันตราย เช่น ขับรถเร็ว ใช้เงินฟุ่มเฟือย ซื้อทีละเยอะ ๆ แจกคน เล่นการพนัน

 

• ชอบเที่ยวกลางคืน มีความต้องการทางเพศสูง อาจมีเพศสัมพันธ์กับคนแปลกหน้าได้ง่ายโดยไม่ป้องกัน

 

• บางคนอาจหงุดหงิด ก้าวร้าว โมโห ได้ง่ายเมื่อถูกขัดใจ

 

 

สาเหตุของภาวะแมเนีย อารมณ์ดีผิดปกติ

• ภาวะความผิดปกติทางจิตใจ เช่น โรคไบโพลาร์ โรคจิตอารมณ์ โรคซึมเศร้าที่เกิดหลังการคลอด มีระดับความเครียดสูง

 

• การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในการนอน หรือ นอนน้อย พักผ่อนไม่เพียงพอ

 

• ความไม่สมดุลของสารเคมีในสมอง

 

• ผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิดอย่าง เช่น ยาต้านเศร้ากลุ่มเอสเอสอาร์ไอ

 

• ผลจากความเจ็บป่วยทางร่างกาย หรือ ระบบประสาท

 

• การเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในชีวิตในทิศทางที่ไม่ดี เช่น การย้ายบ้าน การหย่าร้าง การสูญเสียบุคคลใกล้ตัว

 

 

• ปัญหาที่พบเจอในการใช้ชีวิต เช่น การว่างงาน ปัญหาด้านการเงิน ความยากจน การถูกกีดกันทางสังคม หรือเร่ร่อนไร้บ้าน

 

• การได้รับบาดแผลทางจิตใจ ความรุนแรง การบาดเจ็บ หรือ การถูกทารุณกรรม

 

• การใช้สารเสพติด และ ดื่มแอลกอฮอล์

 

• อาจเกิดกับมารดาหลังจากการคลอดบุตร

 

• ปัจจัยทางกรรมพันธุ์ หากมีสมาชิกในครอบครัวป่วยเป็นโรคไบโพลาร์ อาจเสี่ยงประสบภาวะ Mania มากกว่าคนปกติ

 

• การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ สภาพแวดล้อมรอบตัว

 

 

การดูแลตัวเองเพื่อควบคุมอาการและป้องกันอาการ

• ดูแลรักษาสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง รับประทานอาหารที่มีประโยชน์อย่างเป็นเวลา ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม

 

• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ เข้านอน และ ตื่นนอน ตามเวลาเดิมเป็นประจำ หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ดึงความสนใจก่อนนอน เพราะอาจทำให้นอนไม่หลับ

 

• หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ คาเฟอีน สารกระตุ้นอื่น ๆ

 

 

• หลีกเลี่ยงสภาพแวดล้อมที่วุ่นวาย เสียงดัง รวมถึงสถานการณ์ที่เสี่ยงอันตราย เช่น การขับรถเร็ว โดยพยายามอยู่ในสถานที่ที่เงียบสงบ ไร้สิ่งรบกวน

 

• ผ่อนคลายจิตใจ ทำกิจกรรมที่ผ่อนคลายความเครียด เช่น ดูหนัง ฟังเพลง เล่นกีฬา หรือ ออกไปเที่ยวพักผ่อน

 

 

• วางแผนจัดการกับความเครียด จัดสรรการทำงาน การทำกิจกรรมต่าง ๆ ให้เหมาะสม หลีกเลี่ยงภาระงาน หรือความรับผิดชอบที่เกินกำลัง อาจมีการวางแผนรับมือเพื่อเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉินไว้ล่วงหน้า

 

• พูดคุยกับคนในครอบครัว เพื่อนสนิท เกี่ยวกับอาการ และ ความผิดปกติที่ตนเป็นอยู่ เพื่อให้สมาชิกในครอบครัวหรือคนใกล้ตัวเข้าใจภาวะ Mania ช่วยให้รับมือกับอาการต่าง ๆ ได้ดีขึ้น โดยอาจขอความช่วยเหลือจากคนใกล้ชิดในเรื่องต่าง ๆ อย่างช่วยเตือนความจำ และ ช่วยดูแลทางด้านการเงิน