เทคนิคการวัดค่าดิน

 

ประเภทของดิน

ในประเทศไทยเราสามารถแบ่งประเภทของดินได้ดังนี้ ดินทราย (Sandy soil) ดินเหนียว (Clay Soil)และดินร่วน (Loamy Soil) ซึ่งดินแต่ละชนิดก็มีคุณสมบัติที่แตกต่างกันออกไปดังรายละเอียดดังนี้

1.ดินทราย (Sandy soil)

ดินประเภทแรกคือดินทรายประกอบด้วยอนุภาคขนาดเล็กของหินผุกร่อน มีแนวโน้มที่จะเป็นกรดและมีสารอาหารต่ำ ดินทรายมักเรียกว่าดินเบา เนื่องจากมีน้ำหนักเบา มีการระบายน้ำอย่างรวดเร็วและมีแร่ธาตุที่พืชต้องการต่ำเนื่องจากถูกฝนชะล้างออกไป เป็นดินประเภทหนึ่งที่ยากที่สุดสำหรับการปลูกพืชเพราะมีธาตุอาหารต่ำมากและความสามารถในการกักเก็บน้ำต่ำ ซึ่งทำให้รากพืชดูดซับน้ำได้ยาก

 

ดินประเภทนี้ดีต่อระบบระบายน้ำมาก ดินทรายมักเกิดจากการแตกตัวของหิน เช่น หินแกรนิต หินปูน และควอตซ์ การเติมอินทรียวัตถุสามารถช่วยให้พืชได้รับสารอาหารเพิ่มเติมโดยการปรับปรุงความสามารถในการกักเก็บธาตุอาหารและน้ำของดิน

2.ดินเหนียว (Clay Soil)

ดินเหนียวเป็นดินที่ประกอบด้วยอนุภาคแร่ที่ละเอียดมากและมีสารอินทรีย์ไม่มากมีช่องว่างระหว่างอนุภาคดินไม่มากทำให้ระบายได้ไม่ดีเลย อนุภาคในดินนี้ถูกอัดแน่นเข้าด้วยกัน ดินนี้มีคุณสมบัติในการกักเก็บน้ำได้ดีมาก และทำให้ความชื้นและอากาศซึมเข้าไปได้ยาก ดินนี้มีความเหนียวมากเมื่อสัมผัสเมื่อเปียก แต่เรียบและแตกร้าวเมื่อแห้ง ดินเหนียวเป็นดินประเภทที่หนาแน่นและหนักที่สุด

 

หากคุณสังเกตว่าน้ำมีแนวโน้มที่จะขังเป็นแอ่งน้ำบนพื้นดินมากกว่าที่จะซึมเข้าไป เป็นไปได้ว่าพื้นดินของคุณประกอบด้วยดินเหนียว เพื่อตรวจสอบว่าคุณมีดินเหนียวหรือไม่ คุณสามารถทำการทดสอบดินอย่างง่าย หากดินของเปียกและเกาะติดกับรองเท้าและเครื่องมือทำสวน เกิดก้อนขนาดใหญ่ที่ไม่สามารถแยกออกได้ง่าย และเกิดรอยแตกร้าวในสภาพอากาศแห้ง แสดงว่าเป็นดินเหนียว

3.ดินร่วน (Loam Soil)

ดินร่วนเป็นดินประเภทที่สามเป็นส่วนผสมของทราย ตะกอนและดินเหนียวในสัดส่วนที่เหมาะสมซึ่งรวมคุณสมบัติที่เป็นประโยชน์จากแต่ละอย่างไว้ด้วยเช่นมีคุณสมบัติในการกักเก็บความชื้นและสารอาหารจึงเหมาะแก่การทำการเกษตรมากกว่า ดินนี้เรียกอีกอย่างว่าดินเกษตร

 

ดินร่วนเป็นดินในอุดมคติสำหรับการปลูกพืชเป็นส่วนผสมที่ลงตัวของดินเหนียว ทราย และตะกอนที่จะสร้างพื้นที่ว่างที่ช่วยให้แร่ธาตุ อินทรียวัตถุ น้ำ และอากาศหล่อเลี้ยงชีวิตพืช เนื่องจากมีความสมดุลของวัสดุดินทั้งสามประเภทได้แก่ทราย ดินเหนียว และตะกอนและยังมีซากพืชอีกด้วย นอกจากนั้น ยังมีระดับแคลเซียมและ pH ที่สูงขึ้นเนื่องจากมีแหล่งกำเนิดอนินทรีย์

 

เทคนิคการมองหน้าดินคราวๆ

สีของดิน สีของดินจะทำให้เราทราบถึงความอุดมสมบูรณ์ปริมาณอินทรียวัตถุที่ปะปนอยู่และแปรสภาพเป็นฮิวมัสในดิน ทำให้สีของดินต่างกันถ้ามีฮิวมัสน้อยสีจะจางลงมีความอุดมสมบูรณ์น้อย

 

- ดินสีดำ สีน้ำตาลเข้มหรือสีคล้ำ
ส่วนใหญ่มักจะเป็นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง เนื่องจากมีการคลุกเคล้าด้วยอินทรียวัตถุมาก โดยเฉพาะดินชั้นบน แต่บางกรณี สีคล้ำของดิน อาจจะเป็นผลมาจากอิทธิพลของปัจจัยที่ควบคุมการเกิดดินอื่น ๆ นอกเหนือไปจากการมีปริมาณอินทรียวัตถุในดินมากก็ได้ เช่น ดินที่พัฒนามาจากวัตถุต้นกำเนิดดินที่ผุพังสลายตัวมาจากหินที่ประกอบด้วยแร่ที่มีสีเข้ม เช่น หินภูเขาไฟ และมีระยะเวลาการพัฒนาไม่นาน หรือดินมีแร่แมงกานีสสูง ก็จะให้ดินที่มีสีคล้ำได้เช่นกัน

- ดินสีเหลืองหรือแดง
สีเหลืองหรือแดงของดินส่วนใหญ่จะเป็นสีออกไซด์ของเหล็กและอลูมิเนียม แสดงถึงการที่ดินมีพัฒนาการสูง ผ่านกระบวนการผุพังสลายตัวและซึมชะมานาน เป็นดินที่มีการระบายน้ำดี แต่มักจะมีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ ดินสีเหลืองแสดงว่าดินมีออกไซด์ของเหล็กที่มีน้ำเป็นองค์ประกอบ ส่วนดินสีแดงจะเป็นดินที่ออกไซด์ของเหล็กหรืออลูมิเนียมไม่มีน้ำเป็นองค์ประกอบ

- ดินสีขาวหรือสีเทาอ่อน
การที่ดินมีสีอ่อน อาจจะแสดงว่าเป็นดินที่เกิดมาจากวัตถุต้นกำเนิดดินพวกที่สลายตัวมาจากหินที่มีแร่สีจาง เป็นองค์ประกอบอยู่มาก เช่น หินแกรนิต หรือหินทรายบางชนิด หรืออาจจะเป็นดินที่ผ่านกระบวนการชะล้างอย่างรุนแรง จนธาตุอาหารที่มีประโยชน์ต่อพืชถูกซึมชะออกไปจนหมด หรือมีสีอ่อนเนื่องจากมีการสะสมปูน ยิปซัม หรือเกลือชนิดต่าง ๆ ในหน้าตัดดินมากก็ได้ ซึ่งดินเหล่านี้ส่วนใหญ่มักจะเป็นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ

- ดินสีเทาหรือสีน้ำเงิน
การที่ดินมีสีเทา เทาปนน้ำเงิน หรือน้ำเงิน บ่งชี้ว่าดินอยู่ในสภาวะที่มีน้ำแช่ขังเป็นเวลานาน เช่น ดินนาในพื้นที่ลุ่ม หรือดินในพื้นที่ป่าชายเลนที่มีน้ำทะเลท่วมถึงอยู่เสมอ มีสภาพการระบายน้ำและการถ่ายเทอากาศไม่ดี ทำให้เกิดสารประกอบของเหล็กพวกที่มีสีเทาหรือสีน้ำเงิน แต่ถ้าดินอยู่ในสภาวะที่มีน้ำแช่ขังสลับกับแห้ง ดินจะมีสีจุดประ ซึ่งโดยทั่วไปมักปรากฏเป็นจุดประสีเหลืองหรือสีแดงบนพื้นสีเทา ซึ่งเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงของสารประกอบออกไซด์ของเหล็กที่สะสมอยู่ในดิน โดยสารเหล่านี้จะเปลี่ยนแปลงไปอยู่ในรูปที่มีสีเทาเมื่ออยู่ในสภาวะที่มีน้ำแช่ขัง ขาดออกซิเจนเป็นเวลานาน ๆ และเปลี่ยนไปอยู่ในรูปที่ให้สารสีแดงเมื่อได้รับออกซิเจน

การหาค่าเเละการวัดค่าในดิน

ดินเหนียวและอินทรียวัตถุในดินมีประจุลบ น้ำในดินจะละลายสารอาหารและสารเคมีอื่นๆ สารอาหารเช่นโพแทสเซียมและแอมโมเนียมมีประจุบวก ถูกดึงดูดไปยังสารอินทรีย์และแร่ธาตุที่มีประจุลบ และสิ่งนี้จะช่วยป้องกันไม่ให้พวกมันหายไปจากการชะล้างในขณะที่น้ำไหลผ่านดิน ไนเตรตมีประจุลบจึงไม่ได้รับการปกป้องจากการชะล้างในดินส่วนใหญ่

ดินอาจเป็นกรด-ด่างหรือเป็นกลางก็ได้ค่า pH ของดินมีผลต่อการดูดซึมสารอาหารและการเจริญเติบโตของพืช พืชบางชนิดเช่นมันฝรั่ง สามารถเจริญเติบโตได้ดีที่สุดในดินที่มีความเป็นกรดมากกว่า (pH 5.0–6.0) แครอทและผักกาดหอมชอบดินที่มีค่า pH เป็นกลาง 7.0 ดินจะกลายเป็นกรดมากขึ้นเมื่อเวลาผ่านไปเนื่องจากแร่ธาตุถูกชะล้างออกไป

เนื่องจากเรารู้ว่าพืชจะดูดซึมสารอาหารในดินเปลี่ยนแปลงไปเมื่อค่า pH ดินเปลี่ยนแปลงไป ดังรูปด้านล่าง

• หากค่า pH ดินน้อยกว่า 6.5 (ดินเป็นกรด) ทำให้พืชดูดซึมธาตุอาหารหลักได้น้อยลงเช่น ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรัส (P) และโพแทสเซี่ยม (K) รวมถึงแคลเซี่ยมและแมกนีเซี่ยมได้น้อยลง ดังแสดงเป็นสีเหลือง แดงตามลำดับ
• หากค่า pH ดินมากกว่า 7.5 (ดินเป็นด่าง) ทำให้พืชดูดซึม เช่น ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรัส (P) ได้น้อยลง ดังแสดงเป็นสีเหลือง แดงตามลำดับ

ควรมีอุปกรณ์เพื่อให้สะดวกต่อการวัดค่าของดิน

                 เครื่องวัดความชื้นของดินเเบบดิจิดอล

เครื่องวัดดินเป็นอุปกรณ์ที่ชาวสวนในบ้านและผู้เชี่ยวชาญด้านการเกษตรใช้เพื่อวัดความเป็นกรดหรือด่างของดิน การปรับ pH ของดินให้ถูกต้องเป็นสิ่งจำเป็นหากคุณต้องการผลิตพืชที่แข็งแรงและมีชีวิตชีวา เพื่อให้ได้การวัดที่แม่นยำ คุณจำเป็นต้องทราบขั้นตอนที่ถูกต้องสำหรับเครื่องวัดค่า pH ของดินของคุณ

วิธีการใช้เครื่องวัดดิน

ดยใช้เครื่องวัดค่า pH ของดิน ซึ่งสามารถทำได้โดยการวัดพื้นดินโดยตรง

ขั้นตอนการใช้งาน

• เจาะรูดินโดยใช้จอบให้ลึกประมาณ 20 ซม. ขึ้นไป
• หากดินแห้งให้หล่อเลี้ยงด้วยน้ำกลั่นเล็กน้อย (ให้ใช้น้ำปราศจากไอออนหรือน้ำกลั่นแบตเตอรี่)
• ล้างหัววัด pH อิเล็กโทรดด้วยน้ำประปา
• ใช้แรงกดเบาๆ ดันอิเล็กโทรดลงไปในดิน เพื่อให้แน่ใจว่ามีการสัมผัสที่เหมาะสม อย่าใช้แรงเพราะอาจทำให้อิเล็กโทรดเสียหายได้
• รอการอ่านค่าและสังเกตผลการวัด

เมื่อเสร็จแล้วให้ล้างหัววัดด้วยอิเล็กโทรดในน้ำประปา (ไม่กลั่น) และค่อยๆ เอาดินที่เหลือออกโดยใช้นิ้วของคุณ พยายามหลีกเลี่ยงการใช้ผ้าเพราะอาจทำให้อิเล็กโทรดเสียหายได้

ทำซ้ำขั้นตอนในหลายตำแหน่งสำหรับตัวอย่างของคุณ เพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด ให้พิจารณาค่าเฉลี่ยของข้อมูลที่วัดได้

pH ของดินคืออะไรและเหตุใดจึงสำคัญ

เครื่องวัดค่า pH ของดินเป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการวัดความเป็นกรดหรือด่างของดิน ทำงานโดยการวัดกิจกรรมของไฮโดรเจนไอออนและสิ่งนี้แสดงออกผ่านศักยภาพของไฮโดรเจนหรือ ‘pH’ มาตราส่วน pH อยู่ระหว่าง 0 – 14 โดยที่ 0 เป็นกรดสูง 7 เป็นกลางและ 14 เป็นด่าง

ช่วง pH ที่เหมาะสำหรับพืชส่วนใหญ่อยู่ระหว่าง 5.5 ถึง 7.5 แม้ว่าพืชบางชนิดยังสามารถเจริญเติบโตได้นอกช่วงนี้ ค่า pH ของดินส่งผลต่อการดูดซึมธาตุอาหารหลัก ดังนั้นเมื่อ pH อยู่นอกช่วงที่เหมาะสม มีโอกาสที่พืชและพืชผลของคุณจะไม่ได้รับสารอาหารที่เหมาะสม ดังนั้นจึงไม่สามารถเติบโตได้เต็มที่

ค่า pH ของดินสามารถได้รับผลกระทบจากหลายสิ่งหลายอย่าง อิทธิพลที่พบบ่อยที่สุดต่อค่า pH ของดิน ได้แก่ สภาพอากาศ ปุ๋ย ชนิดและปริมาณของการชลประทาน ชนิดของดิน พืชอื่นๆ ในพื้นที่ และความพร้อมของธาตุอาหาร ซึ่งหมายความว่าค่า pH ของดินสามารถเปลี่ยนแปลงได้อย่างมาก และจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทำการตรวจวัดเป็นประจำโดยใช้เครื่องวัดค่า pH ของดินเพื่อให้แน่ใจว่าพืชเจริญเติบโตแข็งแรง

นี้ก็เป็นเทคนิคคราวๆในการวัดค่าดินสามารถนำไปปรับใช้ได้เลยคะ