รัฐธรรมนูญปี 2540 กับโฉมหน้าการเมืองไทยในอุดมคติที่คนไทยฝันหา

รัฐธรรมนูญปี 2540 กับโฉมหน้าการเมืองไทยในอุดมคติที่คนไทยฝันหา

.

ประเทศไทยของเราจมดิ่ง ในวังวนของความขัดแย้งถ้าตีเป็นตัวเลขกลมๆ ก็ประมาณ 16 ปีนับจากปีรัฐประหาร 2549

ความขัดแย้งดังกล่าวเกิดจากกติกาที่ไม่มีความเป็นธรรม และกลไกที่บิดเบี้ยว เห็นได้จากองค์กรของภาครัฐที่มีข้อครหามากมายจนขาดความเสถียรภาพมากมายตามหน้าสื่อที่เห็นๆกัน 

วันนี้เราจะกลับไปย้อนดูกติการัฐธรรมนูญในอดีตอย่างรัฐธรรมนูญ 2540 สมัยที่ลุงบรรหาร ศิลปอาชา อดีตนายกผู้ล่วง แห่งพรรคชาติไทย ก่อนจะมาเป็นพรรคชาติไทยพัฒนา ปัจจุบันเป็นหัวเรือใหญ่ในการผลักดันมีจุดเด่นที่ถือว่าเป็นสิ่งที่ควรค่าที่จะนำกลับมาใช้ใหม่อย่างไรบ้าง

1.รัฐธรรมนูญมาจากการมีส่วนร่วมของประชาชน

เหตุผลที่รัฐธรรมนูญ 2540 ถูกขนานนามว่าเป็นรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน เนื่องมาจากเป็นรัฐธรรมนูญที่มีส่วนร่วมจากประชาชนมากที่สุด บรรยากาศของสังคมไทยก่อนหน้ามีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ 2540 นับว่าประชาชนมีความตื่นตัวเกี่ยวกับบ้านเมืองอย่างมาก 

2. สสร. จากการเลือกตั้ง

 กระบวนการจัดทำร่างรัฐธรรมนูญ 2540 นอกจากมีการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนอย่างกว้างขวางแล้ว ยังมีอีกกระบวนการที่สำคัญคือ การเลือกตั้งสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญโดยอ้อมจากประชาชนแต่ละจังหวัดจำนวน 76 คน เข้ามามีส่วนร่วมในการร่างรัฐธรรมนูญ ร่วมกับตัวแทนนักวิชาการอีก 23 คน

3.หลักอ้างอิงสิทธิเสรีภาพประชาชน

 รัฐธรรมนูญ 2540 คือ มาตรฐานของการร่างรัฐธรรมนูญในหมวดสิทธิเสรีภาพของรัฐธรรมนูญไม่ว่าฉบับใดหลังจากนี้ เพราะนี้คือจุดเริ่มต้นของการมีสิทธิเสรีภาพของประชาชนจำนวนมาก เช่น สิทธิชุมชน สิทธิในกระบวนการยุติธรรม และเสรีภาพในทางวิชาการ ฯลฯ

4.วุฒิสภามาจากการเลือกตั้ง

รัฐสภาไทยตามรัฐธรรมนูญฉบับถาวรส่วนใหญ่จะเป็นสองสภา คือ สภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) และ วุฒิสภา (ส.ว.) และก่อนหน้ารัฐธรรมนูญ 2540 ส.ว. จะถูกกำหนดให้มาจากการแต่งตั้งของคณะรัฐประหารหรือฝ่ายบริหาร แต่รัฐธรรมนูญ 2540 เป็นครั้งแรกที่กำหนดให้มี ส.ว. จำนวน 200 คน มาจากการเลือกตั้งโดยตรงจากประชาชน

5. ทำให้รัฐบาลมีเสถียรภาพ

ความไร้เสถียรภาพทางการเมืองก่อนรัฐธรรมนูญ 2540 ทำให้การพัฒนาประเทศเป็นไปอย่างไปต่อเนื่อง เพราะระบบเลือกตั้งที่ทำให้เกิดพรรคการเมืองหลายพรรค เกิดรัฐบาลผสมหลายพรรคการเมืองการทำงานไม่เป็นเอกภาพ ทำให้มีการเปลี่ยนรัฐบาลและยุบสภาในเวลาอันรวดเร็ว รัฐธรรมนูญ 2540 จึงอุดรอยรั่วสร้างระบบพรรคการเมืองที่เข้มแข็งเปลี่ยนระบบเลือกตั้งให้ความสำคัญกับพรรคการเมือง มากกว่าตัวบุคคล เกิดการแข่งขันเชิงนโยบาย ทำให้การเมืองหลังจากรัฐธรรมนูญ 2540 พรรคการเมืองต่างต่อสู้กันด้วยนโยบายเพื่อเอาชนะใจประชาชน มากกว่าใช้บารมีในท้องถิ่น

6. นายกฯ มาจากการเลือกตั้ง

 ก่อนหน้ารัฐธรรมนูญ 2540 กองทัพมักเข้ามาแทรกแซงทางการเมืองผ่านการรัฐประหาร และสร้างกติกาในรัฐธรรมนูญเพื่อสืบทอดอำนาจหลังการเลือกตั้ง ดังจะเห็นว่าทหารสามารถเข้ามาเป็นนายกฯ ทั้งทีไม่ได้ผ่านการเลือกตั้งและสังกัดพรรคการเมืองใดๆ รัฐธรรมนูญ 2540 จึงปิดช่องป้องกันอีแอบเข้ามาเป็นนายกฯ โดยไม่ผ่านการรับรองจากประชาชนผ่านการเลือกตั้ง

นับว่า ทั้ง 6 ข้อนี้เป็นจุดเด่นของรัฐธรรมนูญฉบับ ปี 2540 ที่ตอนนี้สังคมไทยยังขาดและเป็นภาพสะท้อนความถดถอย ของระบบประชาธิปไตยที่ แทนที่จะก้าวหน้าแต่กลับถอยหลังลงคลอง การเลือกตั้งครั้งนี้ก็อยากจะได้พรรคที่สนับสนุนการนำกลับ รัฐธรรมนูญปี 2540 นำกลับมาใช้ใหม่นะครับ