หลายคนไม่เคยรู้ "สีของจีวร" มีหลายเฉดสี ไม่ใช่มีแค่สีเหลือง
ดถึงพระ ก็จะต้องนึกถึงผ้าเหลือง หรือ จีวร แต่! จีวรที่เราเห็นก็มีหลายเฉดนี่หน่า แล้วไม่ได้มีแค่สีเหลืองอย่างที่เข้าใจกัน แล้วจีวรที่พระท่านใส่กันแต่ละเฉดมีอะไรบ้าง วันนี้ Buddha Space จะพาไปรู้จักสีจีวร ทั้งไทยและเทศ รวมทั้งสีต้องห้าม ไปกันเลยยยยย!!
ปล.แม้พระพุทธเจ้าจะให้ย้อมผ้าจากวัสดุธรรมชาติ แต่ก็มีสีจากการย้อมที่ฆราวาสสมัยนั้นเค้านิยมใช้กัน พอพระจะใช้ดูแปลกๆ ท่านเลยห้ามเพื่อไม่ให้ก่อดราม่าด้วยนะเออ....
สีออกแดงหม่น นิยมกันในภาคเหนือ โดยเฉพาะพระผู้ใหญ่ที่เรียกว่า "ครูบา" ได้รับอิทธิพลจากพระพม่า เดิมมาจากการใช้มะเดื่อย้อมผ้า พระที่ดัง ๆ ที่ใส่สีนี้เช่น ครูบาศรีวิชัย ครูบาบุญชุ่ม ครูบาอริยชาติ
และมีปรากฏในบางคัมภีร์ว่าพระพุทธเจ้าใช้จีวรสีนี้ด้วย
เป็นสีหลักของมหานิกาย ภิกษุในนิกายนี้แถบชานกรุงและต่างจังหวัดหลายวัดนิยมใส่ เช่น วัดปากน้ำภาษีเจริญ วัดมหาธาตุพิษณุโลก เป็นต้น สีจะมาจากสีเหลืองปนด้วยสีแดง ทำให้สีเหลืองเสียสีไป ซึ่งถูกต้องตามพระวินัยที่ไม่ให้ใช้สีเดี่ยว ๆ มาย้อมจีวร และบางวัดก็พัฒนาสีนี้จนเป็นแบบฉบับของตัวเอง
ใช้ในงานพระราชพิธีเทียบเท่ากับชุดขาวข้าราชการ ถูกคิดค้นโดยในหลวงร.9 ในปี 2533 เพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อยในงานพระราชพิธี ใส่ได้ทั้งธรรมยุตและมหานิกาย ในปี 2560 มีการขอร้องให้พระสงฆ์มหานิกาย(ซึ่งหลายวัดใส่สีส้มทอง)ให้เปลี่ยนมาใส่สีนี้ และทำให้คณะสงฆ์ในไทยส่วนมากในปัจจุบันใส่สีนี้
สีแก่นขนุน ( สีกรัก) เป็นสีที่นิยมใช้กันในหมู่พระสงฆ์ผู้อยู่ป่าในภาคอีสาน วัดดังๆที่นี่นิยมใช้สีนี้ เช่น วัดหนองป่าพง และวัดสายหลวงปู่มั่น ภูริทัตตโต ซึ่งจีวรสีนี้ส่วนมากจะย้อมด้วยวัตถุดิบธรรมชาติจากแก่นต้นขนุน และทางวัดมักจะตัดเย็บย้อมจีวรกันเองเพื่อให้ถูกต้องตามวัตรปฏิบัติ ในปี 2557 คณะสงฆ์กลุ่มหลวงปู่มั่นคือผู้ที่ตอบโต้การขอร้องของรองเจ้าคณะใหญ่นิกายธรรมยุตเรื่องขอให้มาใส่จีวรสีพระราชนิยม และได้รับชัยชนะ
นิยมใช้กันในภาคเหนือ ในหมู่พระอยู่ป่าหรือพระผู้ใหญ่ที่ถูกเรียกว่าครูบาและคณะสงฆ์สันติอโศกที่แยกตัวจากคณะสงฆ์ไทยไป สีนี้จะได้มาจากแก่นของไม้สีเข้มซึ่งไม่ได้เป็นสีดำเดี่ยวๆที่ผิดพระวินัย
พระทิเบตจะครองจีวรพร้อมสังฆาฏิสีเหลืองเมื่อเวลามีพิธีกรรมต่างๆ
ในภาพจำของคนส่วนมากจะเห็นเป็นพระใส่สบงกับอังสะที่มีลักษณะเป็นเสื้อกั๊กและห่มผ้าสีแดงเลือดหมูห่มเหนือเสื้อใช้แทนจีวร สาเหตุที่ใช้สีแดงหม่นก็เพราะเป็นของหาง่ายในท้องถิ่น และเป็นที่สังเกตได้ง่ายเมื่ออยู่ท่ามกลางหิมะ
เพราะเกาหลีรับพุทธศาสนาจากจีน ทำให้การแต่งกายของพระเกาหลีโดยทั่วไปได้รับอิทธิพลจากจีน แต่จะมีสีผ้าครองที่ต่างกัน โดยชุดคลุมยาวนั้นจะเป็นสีเทา และจีวรหรือสังฆาฏิที่ใช้คลุมครอบทับในขณะประกอบพิธีเป็นสีแดงหม่นพร้อมกลัดดุมตามอย่างพระมหายานแบบจีน
เฉพาะตัวผ้าจีวรสำหรับคลุมตัวของพระจีนไม่ได้เปลี่ยนแปลงจากเดิมเท่าไหร่ แต่มีการประดิษฐ์ห่วงกับตะขอเพื่อช่วยให้ครองผ้าง่ายขึ้น ไม่หลุดลุ่ย และด้วยเหตุผลทางสภาพอากาศและค่านิยมเรื่องการแต่งการสุภาพในวัฒนธรรมท้องถิ่น ทำให้มีการออกแบบเครื่องแต่งกายให้สอดคล้องกับพื้นที่ ทำให้หลวงจีนนั้นสวมใส่เสื้อ กางเกง และเสื้อคลุมสีน้ำตาล หรือเทา แล้วคลุมจีวรสีเหลืองออกน้ำตาล หรือน้ำตาลแดงในพิธีสำคัญ ๆ นอกจากนี้ยังมีชุดผ้าครองเทียบแทนไตรจีวรสำหรับใช้ในวาระต่าง ๆ กันอีกด้วย
ในอดีตและบางนิกายในปัจจุบันนั้นเหมือนพระจีนเกือบทุกประการ ต่างกันที่จะใส่ชุดคลุมยาวสีดำและใช้จีวรสีเหลืองซึ่งมีหลายขนาด ทั้งขนาดปกติใช้ใส่ทำกิจกรรมในวัด หรือขนาดเล็กเท่าผ้ากันเปื้อนไว้ใช้ในเวลาเดินป่าเพื่อแสดงสถานะนักบวช และง่ายต่อการเดินทาง
พระในญี่ปุ่นมีนั้นมีหลายนิกายมาก บางนิกายฆราวาสเป็นผู้นำนิกาย ทำให้เราเห็นภาพพระญี่ปุ่นมีทั้งอายุ เพศ การศึกษาและไลฟ์สไตล์ที่ต่างกันไป และสีจีวรของแต่ละสำนักก็ต่างกันไปด้วย
เป็นสีของพระที่ไปเรียนกรรมฐานแบบพม่า(ยุบหนอ หรือพุทโธ)
พระที่มีชื่อเสียงที่ใส่ชุดนี้ก็มี หลวงพ่อจรัญ ฐิตธัมโม สีนี้จะคล้ายกับของพม่าแต่จะอ่อนกว่า