เจ้าจายหลวง แสงสุดท้ายเชียงตุง
เจ้าจายหลวงเป็นพระโอรสของเจ้าฟ้ากองไทกับพระนางจ่ายุ้นท์ มีพระพี่น้องห้าพระองค์
พระองค์ทรงเข้ารับการศึกษาในสหราชอาณาจักร ก่อนเสด็จไปศึกษาต่อที่ประเทศออสเตรเลียช่วงปี พ.ศ. 2484-2490
เจ้าจายหลวงได้ขึ้นครองตำแหน่งเป็นเจ้าฟ้าเมืองเชียงตุงเมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2490
และเสกสมรสกับเจ้านางจันแก้วมีพระบุตรด้วยกันสองพระองค์
แต่ในปี พ.ศ. 2502 ทรงสละตำแหน่งเจ้าฟ้าเชียงตุงตามข้อตกลงของพม่า
และหลังการยึดอำนาจของนายพล เน วิน มื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2505 เหล่าเจ้าฟ้าไทใหญ่หลายพระองค์ถูกคุมตัว และบางพระองค์หายสาบสูญ
# เจ้าจายหลวงเจ้าฟ้าองค์สุดท้ายแห่งหอคำนครเชียงตุง
.. ทรงเป็นองค์ประธานถือดาบหลูบเงิน นำขบวนแห่ปราสาทพระศพเจ้านางบัวสวรรค์ ผู้มีศักดิ์เป็นเจ้าอา ออกจากหอใหม่ ไปสู่สุสานหลวงเชียงตุง เมื่อ พ.ศ.2522
.. ปกติเจ้าจายหลวงท่านจะพำนักอยู่ที่นครย่างกุ้ง ตามความต้องการของรัฐบาล
.. ในครั้งนี้เป็นอีกวาระสำคัญ ที่ท่านได้กลับนครเชียงตุง เมืองหลวงแห่งรัฐฉานตะวันออกครับ
ซึ่งเจ้าจายหลวงนั้นถูกควบคุมตัวยังเรือนจำอินเส่งในย่างกุ้งเป็นระยะเวลา 6 ปี ภายหลังได้ถูกปล่อยตัวออกมาแต่ทางการพม่าไม่อนุญาตให้เจ้าจายหลวงกลับไปยังเชียงตุงอันเป็นมาตุภูมิอีกเลย
จนกระทั่งสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 14 กันยายน พ.ศ. 2540และได้รับการถวายพระเพลิงพระศพที่ย่างกุ้งเมื่อวันที่ 18 กันยายน พ.ศ. 2540
ก่อนนำพระอัฐิมาบรรจุในกู่เจ้าฟ้าเชียงตุง
เจ้าจายหลวง เป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงตุงเป็นพระองค์สุดท้าย
ประวัติศาสตร์เชียงตุงเคยเป็นเมืองหนึ่งก็สยาม
เมื่อจุลศักราช 791 (พ.ศ. 1772) พญามังรายได้เสด็จประพาสป่าและทรงไล่กวางทองมาจนถึงเมืองเชียงตุง พระองค์ทรงเล็งเห็นภูมิประเทศของเมืองเชียงตุง ก็พอพระทัยมากจึงยกกองทัพมารบ ยึดเมืองเชียงตุงไว้ในอาณาเขต
และส่ง เจ้าน้ำท่วม ผู้เป็นราชบุตรไปปกครองเมืองเชียงตุงเมื่อ พ.ศ. 1786 เชียงตุงจึงเป็นเมือง "ลูกช้างหางเมือง" หรือ "เมืองลูกหลวง" ขึ้นกับอาณาจักรล้านนาและได้รับอิทธิพลทางพุทธศาสนาจากล้านนา ก่อนจะกลายเป็นเมืองประเทศราชของพม่าในสมัยพระเจ้าบุเรงนอง และเป็นอาณานิคมของอังกฤษไปพร้อมกับพม่า
ในสมัยการล่าอาณานิคมนี้ ทำให้เกิดเจ้าฟ้าที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของเชียงตุง พระนามว่า เจ้าฟ้ารัตนะก้อนแก้วอินแถลง หรือ เจ้าอินแถลง ซึ่งอยู่ร่วมสมัยกับ รัชกาลที่ 5 ของไทย พระองค์ปกป้องเมืองเชียงตุงไม่ให้กลายเป็นเมืองอาณานิคมของจักรวรรดิอังกฤษ แต่หลังจากพระองค์สิ้นพระชนม์ เชียงตุงก็ตกไปอยู่ภายใต้อำนาจของอังกฤษ
จนกระทั่งในสมัยช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 รัฐบาลจอมพล แปลก พิบูลสงคราม ได้ส่งกำลังทหารเข้ายึดเมืองเชียงตุง และ เมืองพาน จากอังกฤษ ที่เคยเป็นของชาวสยาม โดยมีความช่วยเหลือจากญี่ปุ่น มีข้ออ้างว่ามีประวัติและเชื้อชาติที่เหมือนกัน นอกจากนั้นกองทัพไทยยังเข้าไปโจมตี เมืองตองยี และสิบสองปันนาอีกด้วย แต่ไทยก็มิได้ปกครองโดยตรง ญี่ปุ่นช่วยให้เมืองเชียงตุงและเมืองพานมาร่วมเข้ากับประเทศไทย รวมทั้งหมดนี้ทำให้จัดตั้งเป็นสหรัฐไทยเดิม
แต่ก็อยู่ได้เพียงแค่ 3 ปี ก็ต้องคืนกลับให้แก่อังกฤษเหมือนเดิม เพราะญี่ปุ่นพ่ายแพ้สงคราม ปัจจุบันเชียงตุงจึงเป็นส่วนหนึ่งพม่า
ขอบคุณข้อมูล